توافقي براي استقلال اوپك
محمدعلي خطيبي
روز گذشته اعضاي سازمان توليدكننده نفت (اوپك) در تازهترين نشست خود با موافقت همه اعضا تصميم گرفت تا به جاي افزايش توليد اعضا در جهت پيشنهاد جديد عربستان و روسيه، از اعضاي خود بخواهد تا با پايبندي بر ميزان توليد نفت سهميهبندي شده در نشست قبلي اوپك، روال عرضه و تقاضا در بازار نفت را حفظ كنند.
تصميمي كه به نظر ميرسد با تاكيد بر سهميههاي تعيين شده قبلي از عدم كرنش اوپكيها به سمت فشارهاي بيروني خبر و نشان ميدهد كه اعضا خواهان حفظ استقلال اين سازمان هستند و به همين جهت بايد از آنها براي اين تصميم تشكر كرد. توليدكنندگان نفت عضو اوپك پيش از اين توافق كرده بودند كه تا پايان سال 2018 ميزان توليد نفتشان را در حد سهميههاي تعيين شده حفظ كنند تا با تعادل عرضه و تقاضا قيمتها در بازار جهاني به سمت مورد نظرشان هدايت شود. طي ماههاي گذشته با كاهش توليد اعضا و پايبندي بيش از حد برخي توليدكنندگان به كاهش توليد، ميزان عرضه نفت اوپك بيشتر از سهميه تعيين شده كاهش يافته بود و شايد پيشنهاد افزايش توليدي كه از سوي برخي اعضا اوپكي و غيراوپكي هم مطرح شد بر اساس همين افزايش كاهش توليد بود. حالا در تصميم جديد به نظر ميرسد اعضا بسيار كارشناسي شده بدون همراه شدن با فشارهاي بيروني سعي دارند با توافق ميان اوپكيها ونان اوپكيها سهميه تعيين شده را رعايت كنند. روالي كه عرضه و تقاضا را برهم نميزند و ميتواند قيمتهاي بازار نفت را در يك حد معيني حفظ كند. پيش از اين امريكا با درخواست از عربستان خواستار افزايش توليد نفت شده بود كه ميتوانست با كاهش قيمت جهاني نفت در بازار، اوپكيها را متضرر كند. بعد از آن پيشهاد حتي پيشنهاد روسيه و عربستان به عنوان دو عضو اوپكي و ...
غير اوپكي هم بر مبناي همان افزايش توليدي بود كه ميتوانست بازار عرضه و تقاضا و در نهايت قيمتها را متضرر كند اما اين تصميم اوپك ميتواند اين سازمان را هم از زيان ناشي از افزايش توليد مصون نگه داشته و در عين حال استقلال اين سازمان را تثبيت كند. هر چند مخالفتهاي ايران و برخي ديگر از اعضاي اوپك با اين افزايش توليد نشان داد كه اعضا سعي دارند با حفظ تعادل در بازار، هم به حفظ درآمدشان كمك كنند و هم اجازه ندهند برخي سهمداران بزرگ در بازار نفت تاثيري غير از اجماع بر بازار نفت داشته باشند. به هر روي نخستين تاثير اين تصميم اوپك در بازار ضمن ارسال پالسهاي مثبت از اجماع همه اعضا و مخالفت آنها با فشارهاي بيروني، حفظ تعادل عرضه و تقاضاست كه ميتوان قيمت را در حد فعلي حفظ كرده و شاهد نزول قيمت نفت نباشيم. در همين حال در خصوص برخي نگرانيها در مورد برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضاي نفت در روزهاي بعد از تحريم ايران نيز بايد توجه داشت كه اروپاييها بارها اعلام كردهاند كه در راستاي برجام قدم خواهند زد و مشكلي براي خريد نفت از ايران ندارند. پس نبايد نگران كمبود عرضه در بازار باشيم و مادامي كه اروپاييها بر تعهداتشان در قالب برجام بمانند مشكلي در بازار عرضه و تقاضاي نفت ايجاد نميشود و ايران ميتواند همچنان سهمدار بازار نفت باشد و اگر روزي اروپاييها تعهداتشان را نقض كنند آن زمان قطعا تصميم ديگري در بازار نفت اتخاذ خواهد شد.