بررسي معيار انتخاب «چهره سال هنر انقلاب اسلامي»
حمايت‌ها ارگاني است يا خير؟
گروه ادب و هنر| حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي چند سالي است كه روز بيستم فروردين، همزمان با سالروز شهادت سيدمرتضي آويني را به نام هفته هنر انقلاب و طي آن از «چهره سال هنر انقلاب اسلامي» تجليل مي‌شود. در دوره‌هاي گذشته، مرتضي سرهنگي (نويسنده و پژوهشگر)، مجيد مجيدي (كارگردان) و سيدمسعود شجاعي طباطبايي (كاريكاتوريست) به اين عنوان دست يافته‌اند. امسال نيز اين مراسم به همت دبيرخانه هفته هنر انقلاب و دبيرخانه انتخاب چهره سال هنر انقلاب اسلامي برگزار شد و پنج چهره به مرحله نهايي راه پيدا كردند كه در نهايت «حميد حسام» نويسنده كتاب «وقتي مهتاب گم شد»، «آب هرگز نمي‌ميرد» به عنوان چهره سال هنر انقلاب معرفي شد.
اما معيار انتخاب «چهره برگزيده سال هنر انقلاب» چيست؟ دو تن از مسوولان اجرايي انتخاب چهره سال (مسعود شجاعي طباطبايي، معاون هنري حوزه هنري و عبدالحميد قره‌داغي، مديرعامل سوره مهر) در گفت‌وگو با «اعتماد» به لزوم وجود سه ويژگي در رسيدن به گزينه‌هاي مورد نظر اشاره كردند. نخست، تاثيرگذاري و استقبال مخاطبان از اثر هنري خلق شده دوم، اثر توليد شده بايد در حوزه دين و هنر انقلاب باشد و سوم ويژگي‌هاي شخصيتي هنرمند.
ويژگي‌هايي كه به نوعي در اظهارنظر رييس سازمان تبليغات اسلامي نيز به چشم مي‌خورد. حجت‌الاسلام خاموشي چندي پيش در تبيين اهميت معرفي و ويژگي‌هاي چهره هنر انقلاب گفته بود: «اين چهره بايد خصوصياتي داشته باشد و اين خصوصيات مي‌تواند راه شكوفايي هنر باشد. چهره هنر انقلاب بايد با بصيرت، داراي بينش، آگاه نسبت به انقلاب باشد و خود در صف نخست براي دفاع از انقلاب بايستد. اين هنرمند بسته به تخصص و رشته‌اي كه در آن فعاليت مي‌كند موقعيت و چالش‌هاي پيش رو را بشناسد و براي تقويت انقلاب اسلامي تلاش كند.»
به گفته مسوولان دبيرخانه انتخاب چهره سال، امسال 14 هنرمند نامزد دريافت اين نشان بودند كه در نهايت و پس از بررسي از سوي حدود 60 كارشناس به پنج گزينه (سيد مسعود شجاعي طباطبايي، بهناز ضرابي‌زاده، ابراهيم حاتمي‌كيا، محمد حسين مهدويان و حميد حسام) و سپس معرفي چهره سال «حميد حسام» در مراسم پاياني رسيد.
به اين ترتيب «گلستان جعفريان»، «محسن جليلي» آهنگساز و موسيقيدان، حميد حسام نويسنده، «ابراهيم حسن‌بيگي» نويسنده، «محمدرضا دوست‌محمدي» گرافيست، «حسن روح الامين» نقاش و گرافيست، «محمدمهدي سيار» شاعر و ترانه‌سرا، «علي صدري‌نيا» مستندساز، «سيدحسين فدايي‌حسين» هنرمند تئاتر و پژوهشگر هنرهاي نمايشي، «حسن قائدي» عكاس مستند، «محمدحسين مهدويان» كارگردان سينما به همراه مهدي «مهدي نقويان» مستندساز 14 نفري بودند كه در گام نخست براي دريافت اين عنوان معرفي شدند.
به گفته مسوولان دبيرخانه انتخاب چهره سال هنر انقلاب، حضور چهره‌اي مثل محمدحسين مهدويان در ميان اين فهرست نه به دليل كارگرداني فيلم سينمايي «لاتاري» كه به دليل اكران فيلم سينمايي «ماجراي نيمروز» و استقبال مردمي از آن در سال 96 بوده است. به اين ترتيب بيشتر آثار انتخاب شده در سال 96 خلق و توليد شده‌اند. اما حضور حميد حسام در اين فهرست فقط براي تاليف يك كتاب نبوده بلكه بيشتر از اين منظر مورد توجه قرار گرفته است كه سه كتاب اين نويسنده «وقتي مهتاب گم شد»، «آب هرگز نمي‌ميرد» و «خداحافظ سالار» بارها تجديد چاپ شده است.
عبدالحميد قره‌داغي مدير انتشارات سوره مهر در پاسخ به اين پرسش كه فروش بالاي اين كتاب‌ها معمولا در نتيجه حمايت‌هاي ارگاني و سازماني است به «اعتماد» گفت: «معمولا اين نگرش وجوددارد اما مساله اينجا است كه وقتي مي‌گوييم فروش بالاي كتاب «دا» به دليل حمايت‌هاي ارگاني است بايد ببينيم فروش بعدي كتاب چگونه است. مي‌پذيرم كه در ابتداي راه حمايت‌هاي ارگاني صورت مي‌گيرد ولي به عنوان نمونه همين كتاب حالا بيش از 160 تجديد چاپ داشته كه نشان مي‌دهد با گذشت چندسال همچنان از سوي مردم خريداري و خوانده مي‌شود. »
او با اشاره به سه كتاب «حميد حسام» ادامه داد: «اين كتاب‌ها ظرف سال‌هاي گذشته بارها تجديد چاپ شده و فروش حدود 2 ميليارد توماني را تجربه كرده‌اند. اگر ميانگين قيمت 20هزار تومان براي هر كتاب را در نظر بگيريم متوجه خواهيم شد تعداد تجديد چاپ كتاب كم نبوده است.»
براساس اظهارات مسوولان دبيرخانه انتخاب چهره سال هنر انقلاب اسلامي، اين افراد براساس تحقيق‌هاي ميداني و اثرگذاري آثارشان انتخاب مي‌شوند. به گفته قره‌داغي: «بررسي‌هاي دبيرخانه بعد از 3 سال تجربه حالت دايمي پيدا كرده است. به اين شكل كه تمام وقايع سال را رصد مي‌كنيم ولي بطور جدي از بهمن ماه وارد بحث اجرايي مي‌شويم.»
امسال به هر يك از پنج گزينه نهايي 5 سكه و به نفر برگزيده 22 سكه بهار آزادي به همراه نشان هنرمند سال انقلاب اهدا شده است.