دكتر آذين موحد از برگزاري مسابقات گروه‌نوازي دانشجويان گفت
تقابل دانشگاه با موسيقي تجاري
گروه فرهنگ و هنر| مسابقات گروه‌نوازي در دو رشته موسيقي ايراني و موسيقي كلاسيك امروز در تالار شهيد آويني دانشگاه تهران به كار خود پايان خواهد داد. اين مسابقات كه در راستاي جلب‌توجه جوانان ايراني به هنر نوازندگي و معيارهاي زيباشناسانه آن شكل گرفته است با انتشار فراخواني در دانشگاه‌هاي سراسر كشور كار خود را آغاز كرد و سرانجام با رقابت 9 گروه در رشته موسيقي ايراني و 11 گروه در حوزه موسيقي كلاسيك، به كار خود پايان داد. دكتر آذين موحد، رييس دپارتمان موسيقي دانشكده هنرهاي زيبا دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» انگيزه برگزاري اين مسابقات را دغدغه گروه موسيقي دانشگاه تهران براي اشاعه موسيقي در تقابل با جريان تجاري آن دانست و گفت: «ما مخالفتي با صنعت موسيقي يا شو_ بيزنس نداريم ولي به دليل آنكه احساس مي‌كنيم سياست‌هاي ملي در جهت معرفي و حمايت از همه سبك‌هاي مختلف نيست، به همراه برخي اساتيد و اعضاي هيات علمي دانشكده به اين نتيجه رسيديم تا مسابقه‌اي را در حوزه گروه‌نوازي بين دانشجويان دانشگاه‌ها برگزار كنيم. چون معتقديم موسيقي فرآيندي فرهنگي_ اجتماعي است كه تفكر، مدنيت و نگاه افراد به زيبايي‌شناسي را شكل مي‌دهد.» دكتر موحد با اشاره به رشد جريان تجاري در موسيقي رايج امروز ايران گفت: «متاسفانه امروزه بخش اعظمي از جوانان ايراني كه به موسيقي علاقه‌مند هستند، صرفا براي پر كردن صفحه‌هاي مجازي (اينستاگرام‌شان) در اين رشته تحصيل مي‌كنند. اين جريان عجيبي است كه در ايران به‌شدت رشد كرده و ما معتقديم در نظام دانشگاهي، كه نقش بسيار مهمي در فرآيند علمي و زيباشناسانه موسيقي ايفا مي‌كند، مي‌توانيم خلاف اين جريان با برگزاري چنين رويدادهايي رفتار كنيم.» دكتر آذين موحد سياستگذاري‌هاي نادرست را عامل به وجود آورنده وضع نامتعادل موسيقي در اين سال‌ها مي‌داند و معتقد است به سبب نبود بسترهاي تفكري هدفمند در نظام فرهنگي ما، همه موسيقي‌ها به يك ميزان حمايت نمي‌شود: «اميدواريم بتوانيم اين رويداد را به‌طور مداوم و سالانه يا هر دو سال يك بار برگزار كنيم تا جامعه ايران و به خصوص جواناني كه به موسيقي علاقه‌مند هستند، بتوانند رابطه‌شان را با موسيقي غير تجاري حفظ كنند.» او در ادامه به سمينار «خلاقيت در موسيقي ايران» كه دو سال پيش در دانشگاه تهران برگزار شد، اشاره كرد و برپايي مسابقات گروه نوازي را در همان راستا دانست و گفت: «امسال به اين فكر افتاديم كه با برگزاري يك مسابقه گروه نوازي، جوانان را به سوي نگاه آكادميك جذب كنيم تا از طريق آن، قوه زيبايي‌شناسانه آنها را در مسير درست ترغيب كنيم. به همين دليل است كه بعد از دو روز برگزاري اين مسابقه، در روز آخر مستركلاسي را برگزار مي‌كنيم تا گروه‌هاي شركت‌كننده در حضور اساتيد و داوران، از چند و چون داوري اجراهاي‌شان باخبر شوند و اين اجراها را مورد بررسي قرار دهند.»
جريان غالب موسيقي ايران به سمت آثار و اجراهاي تجاري رفته است كه براي جذب مخاطب بيشتر، به هر ظرفيتي چنگ مي‌اندازد. مدتي گروه‌نوازي با آنسامبل‌هاي عريض و طويل، آن هم با تلفيق سازهاي ايراني و غربي مد روز مي‌شود و مدتي ديگر موسيقي آميخته به هنرهاي نمايشي و تصويري از هيچ تلاشي براي جذب مخاطب بيشتر كوتاهي نمي‌كند.
دكتر آذين موحد درباره اينكه چرا شاخه گروه‌نوازي را براي برگزاري اين مسابقات در نظر گرفته‌اند به «اعتماد» گفت: «از طريق برگزاري جشنواره ملي موسيقي جوان تلاش‌هاي بسيار زيادي براي تقويت رويكرد تكنوازي در جوانان شده است. بنابراين اجراي اين مسابقات در كنار اين جشنواره مي‌تواند معنادار باشد. همه ما معتقديم هنر والاي نوازندگي در تلفيق معيارها و اصول زيباشناسانه با گروه‌نوازي و همنوازي به اوج خود مي‌رسد. اساسا در نظام‌هاي آكادميك، برگزاري كلاس‌هاي موسيقي مجلسي يا گروه‌نوازي نقش بسيار مهمي در توسعه مهارت‌هاي تكنوازي هنرجويان دارند. در اصل با همنوازي است كه نوازنده‌ها درك واقعي خود را از رنگ‌پردازي موسيقايي و ساختار موسيقي نشان مي‌دهند.»
اما از آنجا كه بخش اعظمي از جوانان موسيقي ايران بدون گذراندن دوره‌هاي آكادميك، تنها به صورت خصوصي نوازندگي را فراگرفته‌اند به نظر مي‌رسد برگزاري چنين مسابقاتي فقط بتواند بخش اندكي از جوانان را به سوي خود جلب كند. اما رييس دپارتمان موسيقي دانشكده هنرهاي زيبا دانشگاه تهران در اين باره اشاره كرد: «در آغاز ما قصد داشتيم كه اين مسابقات را فقط براي دانشجويان موسيقي برگزار كنيم. اما چون نسبت به تطابق معيارهاي زيبايي‌شناسي و نحوه انتقال آنها در دو رشته موسيقي كلاسيك و ايراني، حتي در سطوح دانشگاهي هم مشكل داريم، درباره نوع رپرتوار اجرايي مشورت‌هاي زيادي با اساتيد و داوران انجام داديم. آن وقت بود كه آنها هم اين نكته را مطرح كردند كه اگر بنا باشد به دل آحاد ملت دست پيدا كنيم و با آنها تعامل داشته باشيم، نبايد كار را فقط به دانشجويان رشته موسيقي محدود كنيم. به همين دليل مسابقه ما براي دانشجويان دانشگاه‌هاي سراسر كشور تدارك ديده شده چنان كه گروه‌هايي از دانشگاه شهيد بهشتي و صنعتي شريف هم در اين برنامه حضور دارند. اما براي كنترل معيار ضمني و طيف‌سنجي مخاطبان، شرط اصلي را برمبناي «دانشجو بودن» اعضاي گروه گذاشتيم هر چند در ادامه اعلام كرديم لزومي ندارد هم اعضاي گروه دانشجو باشند بلكه مهم است كه سرپرست گروه‌ها حتما دانشجو باشد.»
در نظام فرهنگي امروز ايران پيداست كه به جرياني نياز داريم كه اهميتي خاص براي مقوله زيبايي‌شناسي قايل شود. از طريق همين جريان است كه در مقابل جريان صنعت هنر (در اينجا مشخصا موسيقي تجاري) مي‌توان پافشاري كرد. آذين موحد در اين باره گفت: «بحث ما اين نيست كه آن جريان را از بين ببريم چون به واسطه چرخش‌هاي مالي كه براي نظام‌هاي سياسي- اجتماعي ايجاد مي‌كند، قدرت كلاني مي‌خواهد. ولي وظيفه ما اين است كه براي حقانيت حرفه خودمان و ايجاد فرصت موازي، به بهترين شكل تلاش‌مان را انجام دهيم. حالا كه نظام فرهنگي اجازه نمي‌دهد اين اتفاق در صدا و سيما بيفتد، دانشگاه‌ها با پشتيباني وزارت ارشاد مي‌توانند در جهت عكس عمل كنند تا مردم حق انتخاب‌هاي بيشتري داشته باشند.»اين استاد دانشگاه درباره لزوم حمايت‌هاي دولتي در راستاي تداوم چنين جريانات هنري افزود: «ما لزوما نمي‌توانيم سياستگذاري فرهنگي انجام دهيم چون اصلا كار دانشگاه اين نيست. در اصل قصد داريم فرصتي براي جوانان ايجاد كنيم. طبيعي است اگر در اين راه حمايت‌هايي صورت گيرد، اين مسابقات مي‌توانند به صورت سالانه يا هر دو سال يك بار برگزار شوند. خوشبختانه در اين راستا دفتر موسيقي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هم حمايت خودش را به‌طور كامل اعلام كرده است. از بستر اين مسابقات اتفاق مهمي رخ مي‌دهد و جوانان و گروه‌هاي برگزيده تا يك سال فرصت آن را دارند كه رپرتوار خودشان را براي ضبط و نشر آماده كنند. اين آلبوم‌ها در دو حوزه موسيقي كلاسيك و موسيقي ايراني توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر خواهند شد.»
امروزه بخش اعظمي از جوانان ايراني كه به موسيقي علاقه‌مند هستند، صرفا براي پر كردن صفحه‌هاي مجازي‌‌شان در اين رشته تحصيل مي‌كنند. اين جريان عجيبي است كه در ايران به‌شدت رشد كرده و نظام دانشگاهي مي‌تواند نقش مهمي در فرآيند علمي و زيباشناسانه موسيقي ايفا كند.