تهديد كره شمالي
به لغو ديدار برنامه‌ريزي شده كيم و ترامپ
پيونگ‌يانگ: ليبي نمي‌شويم
شهاب شهسواري
ابرهاي ابهام دوباره در آسمان شبه‌جزيره كره پايين آمدند و در شرايطي كه خوش‌بيني‌هاي زيادي در مورد صلح دايم و خلع سلاح هسته‌اي شبه‌جزيره كره وجود داشت، يك مقام بلندپايه وزارت خارجه كره شمالي نسبت به رويكرد امريكا به مذاكرات انتقاد كرده و نسبت به «تكرار ماجراي ليبي عليه كره شمالي» اظهار نگراني كرده است. همزمان با آغاز رزمايش مشترك سالانه ايالات متحده و كره جنوبي، وزارت خارجه كره شمالي نشست سطح بالاي دو كره را لغو و تهديد كرد كه ممكن است در برگزاري ديدار ميان كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي و دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، تجديدنظر كند. يك مقام بلندپايه كره شمالي در گفتوگو با خبرگزاري رسمي اين كشور گفته است: «ما به هيچ‌وجه علاقه‌مند به مذاكراتي نيستيم كه ما را به گوشه‌اي براند و تقاضاهاي يك‌طرفه‌اي از ما داشته‌باشد كه تسليحات هسته‌اي‌مان را تسليم كنيم، اين اقدامات باعث مي‌شود كه ما در احتمال برگزاري نشست رهبران كره شمالي و امريكا بازنگري كنيم. » رزمايش مشترك سالانه مكس‌تاندر از سه روز پيش در پايگاه هوايي گوانگجوي كره جنوبي با حضور بيش از هزار نظامي امريكايي و كره جنوبي آغاز شده است، اما وزارت دفاع امريكا، تا پيش از اعتراض كره شمالي، كوچك‌ترين خبري در مورد آن منتشر نكرده‌بود.
بعد از نزديك به يك ماه خوشبيني در مورد آنچه صلح در شبه‌جزيره كره عنوان مي‌شد، با لغو ديدار مقام‌هاي بلندپايه كره شمالي و جنوبي، دو ساعت مانده به آغاز اين ديدار، بار ديگر فضاي مه‌آلودي در مورد دورنماي مذاكرات دو كره حاكم شد. روند سريع تحولات در شبه‌جزيره كره بعد از ديدارهاي ديپلماتيك رهبر كره شمالي با مقام‌هاي امريكايي و رييس‌جمهور چين و نشست كم‌سابقه و تاريخي او با رييس‌جمهور كره جنوبي، روز سه‌شنبه با تخريب تنها سايت آزمايش‌هاي هسته‌اي كره شمالي در حضور خبرنگاران خارجي كه در حال تكميل بود، اما پيونگ‌يانگ ناگهان بعد از دو ماه موضع نرم و صميمانه تصميم گرفته است تا بر يك خواسته اصلي خود، يعني توقف رزمايش‌هاي مشترك امريكا و كره جنوبي به عنوان پيش‌شرط مذاكرات صلح در شبه جزيره كره، تاكيد كند. مقام‌هاي پيونگ‌يانگ دو ساعت قبل از برگزاري نشست مقام‌هاي دوكره به صورت ناگهاني اعلام كردند كه در اين ديدار شركت نخواهند كرد. دليل لغو اين ديدار برگزاري رزمايش مشترك امريكا و كره جنوبي عنوان شده است، موضوعي كه كره شمالي يك تهديد مستقيم عليه امنيت ملي و تماميت ارضي خود تلقي مي‌كند. كيم كاي گوان، معاون اول وزير امورخارجه كره شمالي در گفتوگو با خبرگزاري رسمي اين كشور گفته است «اگر واشنگتن به دنبال استفاده از روشي مشابه ليبي براي خلع سلاح كره شمالي باشد، چه ديدار برنامه‌ريزي شده بين رهبران دو كشور و چه روابط دو جانبه با واشنگتن، كاملا از بين خواهد رفت.» در اين گفتوگو آمده است كه «اگر ترامپ بخواهد روش روساي جمهوري پيشين را در برخورد با كره شمالي در پيش بگيرد به يك رييس‌جمهور شكست‌خورده بدل خواهد شد. »اين مقام وزارت خارجه كره شمالي گفته است: «ما در صورتي كه دولت ترامپ با ديدگاهي صادقانه براي بهبود روابط دو جانبه به نشست رهبران نگاه كند، به شكل مناسب پاسخ خواهيم داد.» خبرگزاري رسمي كره شمالي با انتشار خبري نوشته است كه برگزاري رزمايش مشترك ميان كره جنوبي و امريكا كه قرار است از جمعه آغاز شود يك «چالش واضح» در برابر بيانيه مشترك صلح است كه در ديدار اخير رييس‌جمهور كره جنوبي و رهبركره شمالي در دهكده صلح در مرز دو كره امضا شد. در اين بيانيه رهبران دو كره توافق كرده‌بودند كه «تمامي اقدام‌هاي خصمانه عليه يكديگر را كه زمينه تنش و درگيري نظامي باشد، در هر حوزه‌اي از جمله زميني، دريايي و هواي متوقف كنند.»
اتهام‌زني به چين
در شرايطي كه بعد از دو سفر مايك پومپئو به كره شمالي، يك بار در مقام رييس سازمان اطلاعات مركزي (سيا) و بار ديگر در مقام وزير امورخارجه و ديدارش با رهبر كره شمالي، خوشبيني‌ها در مورد احتمال مصالحه ميان امريكا و كره شمالي افزايش يافته‌بود و با تعيين مكان و زمان ديدار دوجانبه رهبران دو كشور، انتظار مي‌رفت كه پيشرفت‌هاي تازه‌اي در اهداف امريكا براي خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي پيش بيايد. به نوشته رويترز اين اقدام اخير كيم ممكن است يك مانور براي آزمايش اراده دونالد ترامپ براي دادن امتيازهاي بيشتر پيش از برگزار نشست باشد. اما درست پيش از هر دو ديدار كيم با مايك پومپئو، رهبر كره شمالي براي ديدار و گفتوگو با رييس‌جمهور چين به اين كشور سفر كرده‌بود. حال برخي تحليل‌گران امريكا ادعا مي‌كنند كه تصميم جديد پيونگ‌يانگ براي توقف گفت‌وگوها ممكن است از سوي رييس‌جمهور چين به كره شمالي ديكته شده‌باشد. باني گلسر، پژوهشگر انديشكده مركز مطالعات استراتژيك و بين‌الملل واشنگتن (CSIS) در گفتوگو با رويترز مي‌گويد: «رييس‌جمهور چين، شي جين‌پينگ طرفدار اين بود كه توقف برنامه هسته‌اي كره شمالي در برابر توقف اجراي رزمايش‌هاي مشترك كره جنوبي و امريكا پذيرفته‌شود.» چنين شرطي پيش از اين از سوي مقام‌هاي كره جنوبي و امريكا كاملا رد شده‌بود. اين كارشناس مسائل بين‌الملل مي‌گويد: «همين واقعيت كه اين شرط دوباره روي ميز قرار گرفته است، نشان مي‌دهد كه احتمالا از سوي رييس‌جمهور شي مطرح شده است و الان رهبر كره شمالي به پيام‌آور شي جين پينگ بدل شده است.»
رزمايش چراغ خاموش
رزمايش‌هاي مشترك امريكا و كره جنوبي كه قرار بود بهمن ماه سال گذشته برگزار شود، به دليل توافق ميان دو كره براي شركت ورزشكاران تيم المپيك زمستاني كره شمالي در بازي‌هاي المپيك زمستاني پيونگ‌چانگ، تا بهار امسال به تاخير افتاد. پنتاگون پيش از اين گفته بود كه قصد دارد تاريخ نهايي برگزاري اين رزمايش‌ها را فروردين ماه سال جاري اعلام كند، اما با پيشرفت در مذاكرات ميان امريكا و كره شمالي، وزير دفاع امريكا، جيم متيس، ترجيح داد برگزاري اين رزمايش را بدون هياهوي تبليغاتي انجام دهد، تا جايي كه پنتاگون در مورد زمان برگزاري اين رزمايش هيچ بيانيه رسمي صادر نكرد. تا صبح روز چهارشنبه كه پيونگ‌يانگ نسبت به برگزاري اين رزمايش‌ها اعتراض كرد، وزارت دفاع امريكا هيچ اطلاعيه‌اي در مورد جزييات اين رزمايش منتشر نكرده بود. به گزارش رويترز پيش از اين وزير دفاع امريكا كاملا واضح به خبرنگاران گفته بود كه نسبت به سخن گفتن در مورد اين رزمايش بي‌ميل است، چرا كه اظهارنظر در اين مورد مي‌تواند بر تلاش‌هاي ديپلماتيك اثر منفي بگذارد. يك ماه پيش، متيس به خبرنگاران گفته‌بود: «چيزي كه مي‌خواهم متوجه آن باشيد اين است كه هر كلامي در فرهنگ‌هاي مختلف به شكل متفاوت تجزيه و تركيب مي‌شود و برداشت‌ها در ساعات مختلف روز و در ميان زمينه‌هاي مختلف گفتوگو از اظهارات متفاوت است.» او تاكيد كرده‌بود كه فقط مقام‌هاي امريكايي كه مستقيما درگير تلاش‌هاي ديپلماتيك با كره شمالي هستند بايد در مورد رزمايش‌هاي آينده امريكا و كره جنوبي اظهارنظر كنند. اما بر اساس اطلاعات جديدي كه منتشر شده است، پنتاگون از روز دوشنبه يكي از بزرگ‌ترين رزمايش‌هاي هوايي سالانه‌اش با كره جنوبي را بدون انتشار حتي يك اطلاعيه آغاز كرده است. رزمايش مكس‌تاندر كه از روز دوشنبه آغاز شده است و تا جمعه هفته آينده ادامه دارد و رزمايش فال ايگل كه از جمعه اين هفته آغاز مي‌شود تا يك هفته بعد از آن ادامه خواهد داشت. خبرگزاري رسمي كره شمالي در گزارشش اين رزمايش را «بزرگ‌ترين رزمايش مشترك» توصيف كرده است، در حالي كه واشنگتن روز چهارشنبه مقياس اين رزمايش را برابر با سال‌هاي قبل عنوان كرد.
امريكا: مانعي در برابر ديدار كيم و ترامپ وجود ندارد
هتر نائورت، سخنگوي وزارت خارجه ايالات متحده امريكا در برابر پرسش خبرنگاران در مورد احتمال لغو ديدار رهبران كره شمالي و امريكا گفت كه كشورش هنوز هيچ پيامي از سوي كره شمالي به صورت مستقيم دريافت نكرده است كه ترديدي در برگزاري اين ديدار ايجاد كند. نائورت تاكيد كرد: «آنچه ما اكنون در اختيار داريم، تاكيد كيم جونگ اون در اين مورد است كه اهميت برگزاري رزمايش‌هاي مشترك ايالات متحده امريكا را درك مي‌كند و مي‌پذيرد. غير از اين ما تاكنون نه به صورت رسمي و نه غيررسمي هيچ پيام ديگري دريافت نكرده‌ايم.» او در مورد احتمال لغو ديدار ترامپ و كيم هم توضيح داد: «ما همچنان در حال برنامه‌ريزي در مورد ديدار هستيم.»