جامعه روحانيت مبارز در گير‌و‌دار تغييرات اساسنامه‌اي و تشكيلاتي احزاب و تشكل‌ها، اساسنامه جديدي را به تصويب رسانده است. «در اين بازنگري تغييراتي رخ داده كه اهميت دارد. هم هدف جامعه روحانيت مبارز اندكي تغيير كرده و هم تشكيلات و كارويژه روحانيت مبارز به صورت خاص مورد تامل قرار گرفته و مشخص شده است.» اين خبر را غلامرضا مصباحي‌مقدم، سخنگوي جامعه روحانيت مبارز در نشست خبري روز گذشته در محل دفتر اين تشكل اعلام كرد.
مدت‌ها است كه اين تشكل مذهبي- سياسي اصولگرايان اثربخشي و شيخوخيت خود را بر جناح راست از دست داده است. تشكل‌هاي اصولگرا ديگر حرف‌شنوي پيشين را نسبت به شيوخ اصولگرا ندارند. حالا با ايجاد تغييرات ساختاري، جامعه روحانيت مبارز مي‌كوشد تا خون تازه‌اي در رگ‌هايش بدمد. بعد از رحلت آيت‌الله مهدوي‌كني، جامعه روحانيت هرگز نتوانسته به عنوان راس تصميمات انتخاباتي وارد عمل شود. بايد ديد كه آيا تغييرات اساسنامه‌اي و انتخاب دبيركل جديد، مي‌تواند جامعه روحانيت را به روزهاي اوج خويش يعني راس تصميم‌گيري‌هاي اصولگرايان باز گرداند؟
جامعه روحانيت در پي ديدار با حسن روحاني نيست
آيت‌الله موحدي‌كرماني از زمان درگذشت آيت‌الله مهدوي‌كني به عنوان دبيركل جامعه روحانيت مبارز به ايفاي نقش پرداخته و بايد ديد كه آيا اين تشكل تصميم به جايگزيني اين شخصيت روحاني در آينده دارد يا خير؟ مطابق مصوبات اخير تا زمان برگزاري مجمع عمومي، دبيركل موقت رييس شوراي مركزي خواهد بود كه به گفته مصباحي‌مقدم، هنوز انتخاب نشده است. سخنگوي جامعه روحانيت مبارز گفت: «در اولين جلسه شوراي مركزي اين موضوع مشخص مي‌شود و افرادي نيز براي اين كار تعيين شده‌اند. در اساسنامه جديد، دبيركل مسوول اجرايي جامعه روحانيت است كه به پيشنهاد شورا و با انتخاب مجمع عمومي انتخاب مي‌شود. ما دبيركل موقت هم پيش‌بيني كرده‌ايم كه به مدت يك سال توسط شوراي مركزي انتخاب مي‌شود تا مقدمات مجمع عمومي طي يك سال آينده فراهم شود آنگاه دبيركل توسط مجمع عمومي انتخاب خواهد شد.»
او اهداف مورد نظر اين تشكل را چنين برشمرد: «جامعه روحانيت مبارز نهادي روحاني، انقلابي، سياسي، اجتماعي، مردمي، مستقل و فراجناحي است كه براي حفاظت از اصول و ارزش‌هاي اسلامي و جمهوري اسلامي ايران فعاليت مي‌كند.» مصباحي‌مقدم در پاسخ به اين سوال كه آيا در دوره جديد با حسن روحاني ديدار داشته‌ايد؟ يادآور شد: «هنوز ديدار جديدي نداشته‌ايم و شوراي مركزي در پي ديدار جديد با ايشان نبوده است.» اين گفته در حالي است كه جامعه روحانيت اساسنامه جديدي با حضور اعضا تصويب كرده است.
تشكل بدون مجوز
جامعه روحانيت مبارز، تشكلي كه از سال 56 تاكنون در بطن تحولات سياسي حضور داشته، همچون سه تشكل مذهبي- سياسي موجود فاقد مجوز بوده و قصدي هم براي تطابق با قانون جديد احزاب و اخذ مجوز ندارد. در واقع اين تشكل از ابتدا اذعان كرده كه حزب نيست و نيازي به دريافت مجوز ندارد تا ذيل مصوبات كميسيون ماده 10 احزاب فعاليت‌هاي خود را تعريف كند. به گفته غلامرضا مصباحي‌مقدم، سخنگوي جامعه روحانيت هر 10 سال يك بار در اساسنامه بازنگري مي‌شود. وي گفت: «يك بار در سال ۸۶ و يك بار در سال ۹۶، اين اساسنامه بازنگري شده و كارهاي بازنگري به امسال كشيده و در ارديبهشت امسال نهايي شد.» مصباحي‌مقدم به «اعتماد» چرايي عدم دريافت مجوز از سوي كميسيون ماده 10 احزاب را چنين تشريح كرد: «ما هيچگاه جامعه روحانيت را يك حزب نمي‌دانيم و مقتضيات يك حزب را نيز براي آن قائل نيستيم. معمولا احزاب از صنف خاصي شكل نمي‌گيرند. دامنه فعاليت احزاب تمام جامعه است اما جامعه روحانيت مبارز جامعه‌اي فقط روحاني است. مشابه اين هم در دنيا تشكل‌هايي وجود دارد.» اين پرسش مطرح مي‌شود كه آيا ديگر تشكل‌هايي كه جامعه هدف خود را مهندسان، معلمان، پزشكان و ديگر اصنافي تعريف مي‌كنند، مي‌توانند بدون دريافت مجوز به فعاليت بپردازند. سخنگوي جامعه روحانيت مبارز همچنين در ادامه توضيحاتش گفت: «جامعه روحانيت خود را در عرض احزاب نمي‌داند. بنا نيست كه ما دولت تشكيل دهيم. از ابتداي پيروزي انقلاب نيز چنين قصدي نداشته‌ايم. دولت يا كسب قدرت مد‌نظر جامعه روحانيت مبارز نيست. احزاب براي كسب قدرت هستند و حرفي هم در اين نيست. البته جمعيتي از روحانيون كه تشكيل مي‌شود نمي‌تواند فاقد فعاليت سياسي باشد اما جامعه روحانيت بيشتر بر مسائل اخلاقي، اعتقادي و تاريخ دين تاكيد دارد و كار ويژه‌اش صيانت از نظام جمهوري اسلامي است.» اين در حالي است كه حسن روحاني، رييس دولت كنوني از اعضاي جامعه روحانيت مبارز بوده و همچنين در ادوار مختلف انتخاباتي كانديداهاي مورد حمايت خود را به جامعه معرفي كرده است. در عين حال از بين اركان جامعه روحانيت مبارز كميته سياسي تعيين شده و در عين حال يكي از وظايف مجمع عمومي انتخاب كانديداي مورد حمايت جامعه روحانيت مبارز و پيشنهاد شده توسط شوراي مركزي است.
ساختار تشكيلاتي جديد جامعه روحانيت
اركان جامعه روحانيت مبارز مطابق گفته مصباحي‌مقدم شامل هيات موسس، شوراي مركزي، مجمع عمومي، شوراي استان‌ها، شوراي مناطق (مناطق شهري) دبيركل، كميته سياسي و شوراي داوري است. مصباحي‌مقدم تشريح كرد: «سه گروه در شوراي مركزي هستند. گروه نخست، هيات موسس كنوني است. گروه دوم، يك نفر نماينده از اعضاي هر شوراي استان و گروه سوم، شوراي مناطق است.»
اين فعال سياسي اصولگرا در مورد هيات موسس مورد نظر اساسنامه جديد گفت: «هيات موسس جامعه روحانيت جمعي از بزرگان روحانيت مانند آيت‌الله مطهري، شهيد بهشتي، شهيد مفتح، شهيد باهنر و بزرگاني مانند آيت‌الله مهدوي‌كني، مرحوم آيت‌الله موسوي‌اردبيلي، مرحوم آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني و همچنين آيت‌الله خامنه‌اي، آيت‌الله شبستري، آيت‌الله هاشمي‌شاهرودي بودند اما امروز جانشينان هيات موسس را داريم كه اعضاي كنوني شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز هستند. اين افراد ۲۳ نفر هستند.»
مصباحي‌مقدم اضافه كرد: «در صورت فوت، كناره‌گيري يا بركناري اعضاي هيات موسس، فردي جايگزين مي‌شود تا در هر دوره، اين تعداد حداقل ۲۰ نفر باشد.»
مصباحي‌مقدم با بيان اينكه شوراي مركزي حداقل ماهانه يك جلسه خواهد داشت، يادآور شد: «تعيين خط‌مشي‌ها به پيشنهاد دبيركل بايد به تصويب شوراي مركزي باشد. تصويب بودجه مركزي، تعيين و نصب شوراي داوري به مدت سه سال و... از جمله وظايف و اختيارات شوراي مركزي است.»
وي اضافه كرد: «مجمع عمومي هر دو سال يك بار برگزار مي‌شود. تعيين دبيركل به پيشنهاد شوراي مركزي و تعيين سياست كلي و اصلي از جمله اختيارات شوراي مركزي است. ائمه جماعات، وعاظ و بانوان روحاني كه آمادگي فعاليت جمعي داشته باشند، مي‌توانند به عنوان گروه‌هاي وابسته به جامعه روحانيت همكاري داشته باشند.»
مصباحي‌مقدم در پاسخ به اين سوال كه آيا دبيركل موقت انتخاب شده است؟ خاطرنشان كرد: «خير، هنوز دبيركل موقت انتخاب نشده است.»
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا ممكن است دبيركل و رييس شوراي مركزي يكي باشند؟ ابراز داشت: «خير، فرض ما اين است كه رييس شوراي مركزي يكي از شخصيت‌هاي محوري و عالي باشد.»
از گفت‌وگو فرار نمي‌كنيم
وي در تشريح وظايف جامعه روحانيت تصريح كرد: «اين وظايف در هشت بند تصريح شده است كه شامل حراست از روحانيت، هدايت مردم، پشتيباني از رهبري مقام معظم رهبري و دفاع از اصل مترقي ولايت‌فقيه، نظارت بر عملكرد مسوولان نظام و فعاليت حوزه‌هاي علميه و نقد عالمانه و خيرخواهانه در جهت مصالح و منافع ملت ايران، ارتباطات با روحانيت ساير مذاهب اسلامي و همكاري با مراكز اسلامي و تعامل مثبت با پيروان اديان الهي از جمله اين وظايف است.»
مصباحي‌مقدم در بخش ديگري از اين نشست اعلام كرد كه جامعه روحانيت مبارز در مورد گفت‌وگوي ملي بحثي نداشته است. وي گفت: «اين موضوع در جامعه روحانيت مورد بحث قرار نگرفته است تا بخواهم در اين باره حرف بزنم اما شخص بنده تاكنون با تعداد قابل توجهي از فعالان سياسي و حزبي گفت‌وگو داشته‌ام. يك گفت‌وگو با آقاي صوفي داشتم. يك گفت‌وگو با آقاي انصاري داشتم. يك گفت‌وگو با ابطحي داشتم كه اين گفت‌وگوها در رسانه‌ها منتشر شده است. مناظره‌اي هم با آقايان اعلمي و زيباكلام داشته‌ام. ما اهل گفت‌وگو هستيم و از گفت‌وگو فرار نمي‌كنيم. كساني كه دل در گرو انقلاب اسلامي دارند و رهبري را محور اين نظام مي‌دانند بايد با هم ارتباطات سياسي برقرار كرده و گفت‌وگو كنند و بناي‌شان بر اين باشد كه وحدت ملي را دنبال كنند زيرا ما به‌شدت نيازمند وحدت ملي هستيم.»
مدت‌ها است كه جامعه روحانيت مبارز اثربخشي و شيخوخيت خود در جناح راست را از دست داده است. تشكل‌هاي اصولگرا ديگر حرف‌شنوي پيشين را نسبت به شيوخ اصولگرا ندارند. حالا با ايجاد تغييرات ساختاري، جامعه روحانيت مبارز مي‌كوشد تا خون تازه‌اي در رگ‌هايش بدمد. بعد از رحلت آيت‌الله مهدوي‌كني، جامعه روحانيت هرگز نتوانسته به عنوان راس تصميمات انتخاباتي وارد عمل شود. بايد ديد كه آيا تغييرات اساسنامه‌اي و انتخاب دبيركل جديد، مي‌تواند جامعه روحانيت را به روزهاي اوج خويش يعني راس تصميم‌گيري‌هاي اصولگرايان باز گرداند.