عربستان، اوپك و بازار نفت

درست 12 روز ديگر اعضاي اوپك گرد هم مي‌آيند تا درباره ميزان كاهش يا افزايش توليد نفت تصميم بگيرند. تفاوت اين نشست با نشست‌هاي قبل، از آنجا اهميت مي‌يابد كه ...

امريكا از برجام خارج شده و با توجه به محدوديت‌هايي كه ممكن است براي صادرات نفت ايران به وجود بيايد، جامعه جهاني نگران كم شدن عرضه نفت ايران است و بيم آن را دارد كه قيمت نفت افزايش يابد. در اين ميان برخي اخبار منتشر شده كه عربستان پذيرفته جاي ايران را در بازارهاي جهاني پر كرده و بتواند توليد خود را از 10 ميليون بشكه كنوني در روز به 12 ميليون بشكه برساند. اما اين ادعاي صعودي‌ها تا چه اندازه درست است؟ در اين رابطه مي‌توان گفت كه عربستان شايد بتواند به لحاظ رواني براي كوتاه‌مدت بازار را آرام كند اما قطعا قادر نخواهد بود سهم 2.8 ميليون بشكه‌اي نفت ايران در بازار را پر كند. اين كشور سال‌هاست ادعا مي‌كند كه قادر است 12 ميليون بشكه در روز نفت به توليد برساند اما تا به حال هرگز نتوانسته بيش از 10 ميليون بشكه در روز را توليد كند. تنها در سال‌هاي اخير با توجه به سرمايه‌گذاري‌هايي كه كرده توانسته يكصد هزار بشكه در روز به توليد خود بيفزايد كه اين رقم آنقدرها نمي‌تواند به بازار اطمينان لازم را بدهد. از سال 1980 ميلادي كه در صنعت نفت مشغول به كار شده‌ام و در جريان ريز قراردادها و سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته در اين صنعت هستم، به خاطر ندارم كه عربستان توانسته باشد از پس تعهدات خود به بازار پس از كم شدن توليد نفت يك كشور برآمده باشد. آنان همواره دنبال افزايش سهم از بازار بوده‌اند و ايران تمايل داشته تا با كاهش توليد قيمت‌ها را كنترل كند كه اين اختلاف نظر در اوپك بين ايران و عربستان سال‌هاست كه وجود داشته است. عربستان در جريان جنگ عراق و داعش نيز وعده داده بود تا خلأ ناشي از كمبود نفت اين كشور را جبران كند كه نكرد. در حقيقت زماني كه بايد سهم بالاتري از بازار را مي‌گرفت نتوانست و امروز هم قادر نيست در ميان‌مدت ابتكار عمل بازار را به اختيار بگيرد. اما امريكايي‌ها در اين ميان چه مي‌كنند. آنها مدعي هستند كه روزانه 13 ميليون بشكه در روز نفت به توليد مي‌رسانند كه به نظر من رقمي غير واقعي است و جاي ترديد دارد. ترفند امريكايي‌ها تا اجرايي شدن تحريم‌هاي خود عليه ايران آن است كه با توجه به فرا رسيدن فصل گرما و كاهش تقاضا از اين فرصت استفاده كرده و ذخاير استراتژيك خود را غني كنند. اين موضوع سبب خواهد شد تا براي چند ماه و پيش از فرا رسيدن فصل سرما، كمبود نفتي را احساس نكنند اما قطعا براي 4 ماه پاياني سال به مشكل برخواهند خورد و اين ذخاير نمي‌تواند نياز ميان مدت شان را تامين كند. از سويي ديگر تابستان در امريكا فصل سفر است و معمولا امريكايي‌ها با خودروهاي شخصي شان به مسافرت مي‌روند. اين موضوع سبب خواهد شد عمر ذخاير استراتژيك شان كاهش يابد. پس امريكا و عربستان قادر به مديريت بازار نفت در شش ماه آينده نيستند و تضمين‌هاي‌شان در كوتاه‌مدت قابل اجراست. از اين رو نفت ايران تقريبا جايگزيني جدي نخواهد داشت و اگر قرار باشد كه در نشست اوپك سعودي‌ها از ايران به عنوان يكي از اعضاي مهم خود عبور كنند، نمي‌توانند به خلأ به وجود آمده پاسخ گويند.