هشدار مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي درباره فرونشست در تهران
علي بيت‌اللهي، مدير بخش زلزله و خطرپذيري مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي با ذكر اينكه در كشور علاوه بر مخاطرات لرزه‌اي، مخاطره بزرگ ديگري با عنوان «فرونشست زمين» به صورت خزنده از حدود ۳۰ تا ۴۰ سال قبل در حال شدت گرفتن است، گفت: روند گسترش فرونشست در كشور به گونه‌اي است كه در بخش‌هايي مانند جنوب غربي تهران سالانه حدود ۳۵ سانتي‌متر است كه اين عدد، يك ركورد جهاني به شمار مي‌رود. به اين معني كه بر اساس برآوردهاي انجام شده در ۲ سال گذشته در اين منطقه سطح زمين سالانه 3.5 سانتي‌متر كاهش مي‌يابد كه بعد از ۱۰ سال 3.5 متر كاهش سطح زمين را خواهيم داشت. مدير بخش زلزله و خطرپذيري مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي ادامه داد: از آنجايي كه آب ميان دانه‌هاي خاك برداشت شده است، ميان آنها تهي و دانه‌هاي خاك بر اثر وزن لايه‌هاي بالايي فشرده مي‌شوند و همانند اسفنج فشرده خواهند شد.
بيت‌اللهي به نقش آب در زنده نگهداشتن زمين اشاره كرد و گفت: به اندازه‌اي مقاومت آب بالا است كه كشتي‌هاي بسيار بزرگ روي آن شناور هستند. آب تراكم نمي‌پذيرد؛ به اين معني كه اگر هزاران تن وزن روي آن قرار گيرد در صورتي كه محيط اطراف آن بسته باشد اجازه نمي‌دهد جسم در آن نفوذ كند. مدير بخش زلزله و خطرپذيري مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي با تاكيد بر اينكه در پديده فرونشست دو مقصر اصلي وجود دارد، اضافه كرد: وزارت نيرو و جهاد كشاورزي از جمله مقصران اين امر هستند. اگر مسوولان اين دو نهاد به پديده فرونشست واقف هستند، نبايد اجازه ايجاد اين پديده را مي‌دادند و اگر نمي‌دانستند جاي تاسف دارد. وي با طرح اين سوال كه كدام نهاد مسووليت كنترل حفر چاه را بر عهده دارد و به چه دليلي ما بايد صدور پروانه ۵۰ هزار حلقه چاه در استان تهران را داشته باشيم، ادامه داد: علاوه بر حفر چاه‌هاي مجاز، تعداد ۵۰ هزار حلقه چاه غيرمجاز داريم و چون حادثه را نمي‌بينيم، با آنها با مماشات برخورد مي‌شود.
بيت‌اللهي با بيان اينكه بيشترين مصارف آب در كشور مربوط به بخش كشاورزي است، ولي به چه دليلي بايد در سرزمين خشكي مانند ايران با روش‌هاي سنتي غرقابي مزارع آبياري شود، گفت: روش غرقابي روشي است كه آب در مزارع رها مي‌شود و اين روش آب زيادي را مي‌طلبد؛ در حالي كه روش‌هاي مدرني ارايه شده است، ضمن آنكه حتي كشورهاي اروپايي كه مشكل آب ندارند مانند كشور دانمارك، آب شست‌وشو را از آب شرب جداسازي كرده‌اند.
وي با انتقاد از عملكرد سازمان محيط زيست با بيان اينكه در پديده فرونشست سازمان محيط زيست نيز مقصر است و بايد جوابگو باشند، اظهار كرد: در پديده فرونشست شريان‌هايي چون آب، گاز و فاضلاب آسيب مي‌بينند؛ ضمن آنكه بررسي‌هاي ما نشان داد كه مقبره شاه عبدالعظيم بر اثر فرونشست كج شده است.
به گفته وي فرونشست به ميدان انقلاب رسيده و فرودگاه مهرآباد را در نورديده است.
وي با تاكيد بر اينكه فروريزش با فرونشست متفاوت است، اظهار كرد: در محدوده شهري به‌ويژه در شهر تهران ما علاوه بر آنكه در جنوب و جنوب غربي شهر تهران و بخش‌هاي مياني اين شهر اثرات فرونشست را مشاهده مي‌كنيم كه اثرات تخريبي آن تدريجي است، مخاطره ديگري را با آن مواجه هستيم كه فروريزش يا فرو چاله‌ها ناميده مي‌شود.
وي با بيان اينكه فروريزش با ايجاد فروچاله‌ها و گودال‌هاي ناگهاني در سطح زمين اثرات خود را نشان مي‌دهد، خاطرنشان كرد: فروچاله‌هاي ناگهاني در سطح زمين به دلايل زير سطحي اتفاق مي‌افتد.
بيت‌اللهي با اشاره به دلايل فروريزش، گفت: در شهر تهران رشته قنات‌هايي وجود دارد كه در زمان‌هاي قديم صاحبان شخصي داشته‌اند. اين قنات‌ها كه از طريق تونل‌هايي با يكديگر ارتباط دارند، از دامنه‌هاي شمالي تهران آب را به سمت باغات ري و جنوب ري هدايت مي‌كردند كه بعد از سال‌ها قنات‌ها رها و آن باغات نيز متاسفانه تبديل به سازه شدند و در حال حاضر تعداد زيادي قنات در زير شهر تهران وجود دارد. ايسنا