ميثم سليماني
در ميان جهاني پر از بحران كه هرروز در آن اتفاق جديدي رخ مي‌دهد و بحران‌هاي متعددي در آن شكل مي‌گيرد، موضوع خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا نيز تبديل به يكي از چالش‌ها و حتي بحران‌هايي شده است كه راه‌حل آن ساده نيست. روز گذشته از بريتانيا خبر رسيد ديويد ديويس، مسوول مذاكرات با اتحاديه اروپا در بحث خروج بريتانيا از اتحاديه و بوريس جانسون وزيرخارجه از سمت خود استعفا دادند و اعلام كردند كه ديگر نمي‌توانند به ترزا مي، نخست‌وزير بريتانيا خدمت كنند. بسياري معتقدند كه استعفاي آنها به نحوي نشان داد مذاكرات داخلي كابينه براي انسجام در موضع‌گيري در خصوص برگزيت موفقيت‌آميز نبوده است. ديويد ديويس كه در طول دوسال گذشته رهبري مذاكرات با اتحاديه اروپا را برعهده داشت نشان داد كه تمايلي به سياست‌هاي خانم مي براي مذاكره با اتحاديه ندارد لذا با توجه به شرايط موجود تصميم به ترك كابينه گرفته است. به گزارش رويترز به نظر مي‌رسد استعفاي ديويس موجب ادامه رويكرد مي در مذاكرات خواهد شد و يك وزير جوان نيز مي‌تواند جانشين ديويد ديويسي شود تا رويكرد مناسبي نسبت به تصميم‌هاي دولت داشته باشد. اين اتفاق دو روز پس از آن رخ مي‌دهد كه ترزا مي يك جلسه فوق‌العاده با كابينه خود در محل اقامت نخست‌وزيري در كاخ چكرز برگزار كرد و پس از 12ساعت جلسه از موضع واحد كابينه خود در خصوص برگزيت خبر داد و اعلام كرد كه توانسته بر اختلافات عميق در كابينه در خصوص خروج فايق آيد اما در عمل اين اتفاق رخ نداد. آنگونه كه سخنگوي دفتر نخست‌وزيري عصر روز دوشنبه اعلام كرد بوريس جانسون استعفاي خود را تقديم خانم مي كرده و نخست‌وزير نيز آن را پذيرفته و از او بابت خدماتش تشكر كرده است.
ترزا مي از زمان روي كار آمدن در نخست‌وزيري به‌شدت تحت فشار بوده است تا نشان دهد چه موضعي را در خصوص مذاكرات با اتحاديه در پيش خواهد گرفت. بسياري از كسب و كارها نيز اكنون منتظر آن هستند كه دولت چه سبك و شيوه‌اي را در راستاي خروج در پيش مي‌گيرد. ديويس در نامه استعفاي خود به خانم مي نوشته است: جهت‌گيري كلي سياست ما به نحوي است كه در بهترين موقعيت ما را در موضع ضعف قرار مي‌دهد و اين شرايط گريز‌ناپذير است. او در نامه استعفاي خود تاكيد كرد به رويكردي كه در كابينه براي مذاكره با اتحاديه در نظر گرفته شده اعتقادي ندارد و نمي‌تواند از آن حمايت كند.
او همچنين از تصميم مي براي حفظ قوانين عرفي با اتحاديه اروپا انتقاد كرد كه منعكس‌كننده قواعد و مقررات اتحاديه و نه بريتانيا است. وي معتقد است كه كنترل حجم گسترده اقتصاد بريتانيا در اختيار اتحاديه اروپا قرار مي‌گيرد و مطمئنا قوانين كشور را نيز در بر نمي‌گيرد. ديويس در ادامه متن استعفاي خود عنوان كرد كه اكنون كشور نياز به وزيري دارد كه مشتاقانه با ديدگاه و رويكرد مي‌موافق باشد.
همچنين در اتفاقي ديگر يك منبع دولتي به رويترز اعلام كرد كه استيو بيكر كه با ديويس در مذاكرات همكاري مي‌كرد و در روند برگزيت نيز فعال بود از سمت خود كناره‌گيري كرده است. البته برخي بر اين عقيده‌اند كه اگر وزير جديد در اين سمت قرار گيرد ساير اعضاي تيم مذاكره‌كننده را نيز تغيير خواهد داد، بنابراين بهترين راه خروج نزديكان ديويس از وزارتخانه است.
ولي اكنون در چنين شرايطي دو رويكرد وجود دارد. به نظر مي‌رسد كه در نشست چكرز بسياري از فعالان برگزيت در كابينه متقاعد شده باشند تا با رويكرد ترزا مي با اتحاديه همراه شوند و مذاكره كنند، اما در عمل ديويس و جانسون كه مخالف اين شرايط بوده‌اند متقاعد نشده و تصميم به خروج از كابينه گرفته‌اند. با اين وجود ديويس تاكيد كرد كه اميدوار است با استعفايش شرايط براي بريتانيا آسان‌تر شود. وي همچنين تاكيد كرد كه با استعفاي خود به دنبال تضعيف يا به چالش كشيدن نخست‌وزيري بريتانيا نيست.
ديويس پيش از آغاز نشست كابينه در چكرز نگران رويكرد بريتانيا در قبال اروپا بود. اما ديويس چندان در موضع خود تنها نيست. بلكه با استعفاي جانسون مشخص شد كه شكاف در داخل دولت بيش از آن چيزي است كه تصور مي‌شد. ديگر قانونگذاران محافظه‌كار كه از برگزيت حمايت مي‌كنند از توافقي كه در كابينه براي مذاكره با اتحاديه صورت گرفته انتقاد كرده و گفته‌اند كه برنامه مي‌تنها به برگزيت و راي مردم خيانت مي‌كند و عملا رويكرد بريتانيا با اتحاديه تفاوتي با گذشته نمي‌كند.
اين اعتراض‌ها اكنون اين سوال را مطرح مي‌كند كه آيا ممكن است در ماه‌هاي آينده براي تصويب قوانين و حمايت از دولت، ترزا مي با مشكل مواجه شود. برخي معتقدند كه شايد نگاه ترزا مي منجر به يك شكاف جدي در داخل حزب محافظه‌كار شود به گونه‌اي كه ترزا مي حمايت حداكثري خود در حزب را از دست بدهد.
اما به نظر مي‌رسد قربانيان جلسه چكرز در چند مايلي پايتخت انگليس تنها ديويس و جانسون نخواهند بود. اين دو بزرگ‌ترين مخالفان مي‌در بحث خروج هستند و قطعا با خروج از دولت به آساني در يك گوشه شاهد اتفاقات نخواهند ماند. اين دو اكنون بايد يك تصميم بگيرند. اينكه صبر خواهند كرد تا دولت اقدامات خود را در زمينه خروج اجرايي كند و سپس دست به يك كودتا و كنار گذاشتن ترزا مي از سمت نخست‌وزيري بزنند يا اينكه قرباني اصلي چكرز خانم ترزا مي و دولت حزب محافظه‌كار خواهد بود. اكنون محافظه‌كاران در يك موقعيت حساس قرار دارند كه آيا خروجي با سياست ترزا مي مي‌خواهند يا اينكه فردي ديگر رهبري كابينه و حزب را برعهده بگيرد. دولت مستعجلي كه خانم مي پس از انتخابات زودهنگام در اين كشور تشكيل داد به نظر مي‌رسد كه دوام چنداني نخواهد داشت.
نا‌اميدي در ميان هواداران برگزيت
زماني كه بوريس جانسون جلسه چكرز را در روز جمعه ترك كرد و ترزا مي خبر توافق اعضاي كابينه را بر سر طرح خروج اعلام كرد، بسياري متعجب بودند كه چطور افرادي مانند جانسون با اين طرح مخالفت نكردند و به نوعي با مي‌متحد شدند. اما اتفاقات روز دوشنبه نشان مي‌دهد كه شرايط آنگونه كه اعلام شد پيش نرفته است. اخبار و شرايط پشت پرده پس از جلسه چكرز نشان از نا اميدي جانسون و برخي اعضاي كابينه در خصوص طرح براي خروج بوده است. گفته مي‌شد در حالي كه جانسون عميقا از طرح مي‌ناراضي بوده اما در ابتدا موافقت كرده است كه موقعيت خود را حداقل در زماني كوتاه حفظ كند. اما پس از استعفاي ديويس، جانسون نيز طاقت نياورد و استعفاي خود را اعلام كرد. در حال حاضر شرايط نشان مي‌دهد كه نمايندگاني كه در پارلمان از خروج حمايت مي‌كنند از كابينه بسيار نا اميد هستند. بنابراين بعيد نيست كه اكنون بوريس جانسون و مايكل گوو بخواهند برنامه‌اي براي كنار گذاشتن مي‌را به اجرا بگذارند و خود آنها وارد يك رقابت براي رهبري حزب شوند. اندرو بريجن از اعضاي پارلمان عنوان كرد: من از پيشنهادي كه خانم مي براي خروج دارد بسيار نا‌اميد هستم.
تزلزل دولت
به گزارش سي‌ان‌ان پس از انتشار خبر استعفاي جانسون ارزش پوند به‌شدت كاهش پيدا كرد. چرا كه بسياري مي‌دانند خروج فرد با نفوذي مانند جانسون چه نگراني‌هايي مي‌تواند براي آينده ثبات در دولت به همراه داشته باشد. جانسون كه پيش از حضور در وزارت خارجه شهردار لندن بود در دوره رفراندوم خروج از جمله رهبران اصلي اين طرح بود و حمايت او از برگزيت نقش عمده‌اي را در پيروزي هواداران خروج از اتحاديه ايفا كرد. او شخصيتي برجسته در كمپين خروج بود و همه او را يك چهره‌اي كاريزماتيك در آن دوره مي‌دانستند. او چهره‌اي متفاوت از بريتانيا را پس از خروج براي مردم ترسيم مي‌كرد و همگان تصور مي‌كردند كه اين كشور مي‌تواند پس از خروج از اتحاديه اروپا آينده بسيار بهتري داشته باشد. حتي بسياري پس از استعفاي كامرون از سمت نخست‌وزيري، بوريس جانسون را قوي‌ترين گزينه براي رهبري كشور مي‌دانستند اما او اين شجاعت را نداشت كه در آن لحظه حساس سكان امور را براي هدايت كشور در مسير خروج از اتحاديه به دست گيرد و اين امتناع عملا چهره او را متزلزل كرد. حضور او در وزارت خارجه از او چهره‌اي منفعل در بحث خروج ساخت به نوعي كه كمترين نقش را در اين زمينه ايفا كرد، هرچند همواره در داخل دولت به عنوان يك اپوزيسيون در موضوع برگزيت بود و حتي نگراني از اين موضوع وجود داشت كه هرلحظه دولت را ترك كند يا اينكه كودتايي عليه ترزا مي انجام دهد اما اين كار را عملا انجام نداد. اما اكنون استعفاي جانسون و ديويس از دولت مي‌تواند يك زنگ خطر جدي را براي دولت و شخص ترزا مي به صدا در بياورد.
اقتدار صفر
جرمي كوربين، رهبر حزب كارگر پس از استعفاي ديويد ديويس و بوريس جانسون در توييتر خود با كنايه به مي‌گفت كه اقتدار او اكنون به صفر رسيده است. گرانت شاپس از اعضاي حزب محافظه‌كار نيز در مصاحبه با بي‌بي‌سي گفت: زماني كه سال گذشته خانم مي قصد داشت جايگاه خود را در حزب و كشور مستحكم كند، زمان نا‌مناسبي را براي اين موضوع انتخاب كرد و اميدوار بودم كه اتفاقاتي اينچنين رخ‌ندهد. اما به نظر مي‌رسد كه مسابقه براي رهبري حزب آغاز شده و اين در حالي است كه دولت بريتانيا زمان زيادي براي دستيابي به يك توافق در خصوص خروج ندارد.
از طرفي جانسون كه در لندن براي نشستي با موضوع آينده غرب بالكان در لندن حضور داشت هيچ نشانه‌اي را از كناره‌گيري در اين شرايط از خود بروز نداده بود. با اين حال تام واتسون، معاون رهبر حزب كارگر نيز اعلام كرد كه دولت در حال فروپاشي است. وي افزود كه اين يك هرج و مرج كامل كامل است. كشور در حال تعطيل شدن با يك دولت پر شكاف است و اكنون نخست‌وزير در شرايطي نيست كه طرح خروج را ارايه دهد زيرا از حمايت چنداني برخوردار نيست. اما اين حركت بوريس جانسون توسط نايجل فاراژ، رييس سابق حزب يوكيپ مورد استقبال قرار گرفت و گفت كه شهردار سابق لندن اين فرصت را براي حفظ برگزيت دارد.
ترزا مي، تصميمي با دو سرنوشت
ترزا مي با پذيرش استعفاي ديويد ديويس و بوريس جانسون بر سر راهي صعب‌العبور قرار گرفته كه يا از آن عبور مي‌كند يا به ته دره پرتاب خواهد شد. او اكنون مي‌تواند خوشحال باشد كه مزاحم‌هايي همچون بوريس جانسون و ديويد ديويس از كابينه او خارج شدند و مي‌تواند به راحتي سياستي را كه در بحث خروج در نظر دارد را پيش ببرد. اما اين اتفاق بستگي به آن دارد كه هيچ گروهي در داخل حزب نخواهد اقدامي عليه ترزا مي انجام دهد. زيرا با اين خروج بخشي از حمايت‌ها در داخل حزب از خانم مي برداشته خواهد شد و اگر بخواهند اقدامي انجام دهند قطعا دولت نمي‌تواند به آساني دوام بياورد. اما اگر خانم مي بتواند از اين راه سخت به سلامت عبور كند، مي‌تواند اميدوار باشد كه كماكان در سمت نخست‌وزيري بريتانيا باقي بماند .