متوليان رصد و درمان اعتياد خواستار نظارت جدي بر توزيع متادون شدند
هشدار؛ متادون به بازار سياه نشت نكند
گروه اجتماعي| به دنبال انتشار خبري درباره حذف توزيع متادون در مراكز درمان اعتياد تحت پوشش دانشگاه‌هاي علوم پزشكي به دليل حجم كاري معاونت درمان دانشگاه‌ها و جايگزيني داروخانه‌هاي منتخب براي توزيع متادون توسط سازمان غذا و دارو، متوليان رصد و درمان اعتياد با هشدار نسبت به تشديد خطر نشت متادون به بازار سياه به دنبال اجراي رويه جديد، خواستار نظارت جدي بر توزيع اين داروي درمان اعتياد شد.
نگراني متوليان رصد و درمان اعتياد از اين تصميم جديد سازمان غذا و دارو به آن سبب است كه طي 4 سال گذشته و به دنبال اجراي سياست‌هاي محدودكننده واردات پيش‌ساز روانگردان‌ها و افزايش قابل توجه قيمت شيشه در بازار غيرقانوني عرصه مخدرها و محرك‌ها به دليل كاهش دسترسي آشپزخانه‌ها به سودوافدرين به عنوان مهم‌ترين پيش‌ساز توليد شيشه، متادون كه پيش از آن صرفا به عنوان داروي نگهدارنده درمان اعتياد و براي بهبوديافتگان داراي سابقه اعتياد به مواد بر پايه ترياك كاربرد داشت، به دليل ارزاني قيمت تمام شده در كارخانجات داخلي، به بازار سياه عرضه مواد اعتياد آور راه پيدا كرد و استقبال مصرف‌كنندگان دايمي و تفنني مخدرها هم از اين داروي شيميايي تا آن حد افزايش يافت كه امروز حتي در پاتوق‌هاي خياباني مصرف مواد مخدر مي‌توان از فروشندگان درباره متادون سراغ گرفت و حالا كه درمانگران اعتياد نسبت به سابقه چندساله تغيير الگوي مصرف و چندمصرفي معتادان خياباني به عنوان يك خطر جدي در افزايش مرگ بر اثر مصرف مخدرها و محرك‌ها هشدار مي‌دهند، متادون هم به يكي از پايه‌هاي قابل توجه الگوي چندمصرفي تبديل شده است . در عين حال، توزيع داروخانه‌اي داروهاي مخدر و كنترل شده، تا پيش از اين هم سابقه خوبي نداشته چنانكه توزيع آزادانه ترامادول، ديفنوكسيلات و ريتالين در داروخانه‌ها و فروش غيرقانوني و بدون نسخه داروهاي اعتيادآور همچون آرامبخش‌ها در سال‌هاي گذشته و پيش از تشديد نظارت‌ها و محدودسازي توزيع داروخانه‌اي اين داروها، به فصل جديدي از اعتياد دارويي در پرونده مبارزه با مواد مخدر و درمان اعتياد منجر شد.
متوليان رصد و درمان اعتياد هم كه روز گذشته و در يك برنامه راديويي، از اتخاذ اين تصميم جديد وزارت بهداشت و تبعات آن ابراز نگراني كردند، اين محور را مورد توجه قرار دادند كه متادون، بايد در همان جايگاه تعريف شده و صرفا به عنوان داروي مورد استفاده در درمان نگهدارنده، در مراكز دانشگاهي توزيع شود و هر تغيير در سيستم توزيع، خطر افزايش وابستگي و نشت به بازار سياه را تشديد خواهد كرد.
سعيد صفاتيان؛ رييس كارگروه مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخيص مصلحت نظام از جمله حاضران در اين برنامه بود و گفت: «متادون يك داروي رسمي براي درمان اعتياد است و در حال حاضر ميزان توليد متادون در داخل كشور مشخص است و شركت‌هاي پخش، توليدات داخلي را به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي مي‌رسانند. دانشگاه‌ها هم متادون را به مراكز درماني مختلف تحويل داده و دارو، دوز مورد نياز هر بيمار را طبق دستور پزشك در اختيار بيماران قرار مي‌دهند. اما نشتي در توزيع متادون را نمي‌توان به صورت دقيق شناسايي كرد و لازم است سيستم‌هاي نظارتي كشور در چرخه توزيع قرص متادون عملكرد دقيق و موثرتري داشته باشند. چرا كه كنترل و رديابي هر پديده‌اي كه سود اقتصادي زيادي داشته باشد دشوار خواهد شد و بنابراين، دولت بايد قيمت متادون را در بازار آزاد بشكند چرا كه با تسهيل شرايط توزيع متادون به معتادان، قيمت اين دارو هم در بازار كاهش مي‌يابد و به دنبال كاهش سود، قاچاق بي‌فايده خواهد بود. در حالي كه امروز مي‌بينيم مصرف متادون در داخل كشور، از مسير درمان بيماران پرخطر خارج شده و افرادي كه نياز جدي به متادون ندارند اين دارو را مصرف مي‌كنند.»
غلامرضا امين‌زاده؛ درمانگر اعتياد هم از ديگر حاضران در اين برنامه، با هشدار نسبت به عوارض منفي سوءمصرف متادون به دنبال توزيع غيرقانوني اين دارو گفت: «امروز دسترسي به داروهاي شبه‌مخدر همچون ترامادول و ديفنوكسيلات در كشور افزايش يافته و به هر ميزان كه دسترسي افراد غيربيمار به متادون افزايش يابد، سطح خطر ابتلا به اعتياد در عموم مردم هم بالا مي‌رود.» كامبيز محضري هم از ديگر درمانگران اعتياد بود كه در اين برنامه راديويي حضور داشت و با انتقاد از پوشش ناكافي درمان نگهدارنده متادون براي معتادان بي‌خانمان و مشاهده نشت فراگير اين دارو در چرخه توزيع، پيشنهاد داد كه با ايجاد پوشش بيمه‌اي داروي متادون، از افزايش نشت در بازار آزاد جلوگيري شود چرا كه اين دارو، حتي براي انواع اعتياد هم تجويز نمي‌شود بلكه بايد به عنوان درمان نگهدارنده براي معتادان پرخطر و با هدف كاهش تخريب اعتياد اين بيماران استفاده شود در حالي كه متاسفانه، امروز بسياري از مراكز ترك اعتياد در اولين قدم، تمام بيماران خود را تحت درمان با متادون قرار مي‌دهند.
به دنبال اين اظهارات، مونا اسلامي؛ كارشناس درمان و كاهش آسيب ستاد مبارزه با مواد مخدر نيز با هشدار نسبت به فقدان آمار دقيق از سوءمصرف متادون در كشور، خبر داد كه مصرف‌كنندگان موادمخدر و بخصوص، معتادان محرك‌ها با مراجعه به بازار آزاد و برخي عطاري‌ها، قرص متادون تهيه كرده و همزمان با مصرف شيشه، قرص متادون هم مصرف مي‌كنند.
بالا بودن سوءمصرف متادون در حالي به يكي از نگراني‌هاي جدي متوليان رصد و درمان اعتياد تبديل شده كه متابوليسم اين داروي نگهدارنده، كبد و كليه‌هاست و در فهرست داروهاي اعتيادآور، درصد وابستگي حتي بيش از مرفين و هرويين دارد و سوءمصرف اين دارو به كاهش هوشياري، افت فشار خون، كاهش ضربان قلب، ضعف تنفسي، كما، ايست قلبي و تنفسي و مرگ منجر مي‌شود.