سوريه و نگراني از اف-35 ؟
سعيد عابدپور
بعد از سرنگوني هواپيماي نظامي روسيه در آسمان سوريه، شاهد تغيير رفتار خونسرد روسها در مقابل حملات هوايي اسراييلي‌ها در سوريه هستيم. ارسال سيستم موشكي اس-300 و ساير سيستم‌هاي موردنياز براي مقابله با حملات هوايي اسراييل بخشي از اقدامات روسها است و حتما اين‌بار اسراييلي‌ها در هر حمله هوايي به نوشته روزنامه هاآرتص، بايد دوباره فكر كنند. حداقل اقدام اسراييلي‌ها در مقابل روسها، مجاب كردن ترامپ براي ايفاي نقش فعال عليه روسها در سوريه است. تحويل جنگده‌هاي
اف-35 بخشي از پاسخ ترامپ است. البته به نظر نمي‌رسد ترامپ به‌دنبال ايجاد جبهه درگيري با روسها در اين منطقه باشد. روسها هم نياز و ضرورتي براي عميق شدن درگيري در سوريه نمي‌بينند، آن هم در اين مرحله پاياني جنگ كه راه‌هاي ديپلماتيك را جست‌وجو مي‌كنند. تحويل اس-300 بخشي از اقدامات دفاعي است تا آسمان سوريه كمتر شاهد حمله جنگنده‌هاي اسراييلي باشد. هر چند اسراييلي‌ها همواره بهانه حضور ايران يا بهانه‌هاي ديگري براي توقف حملات ارتش سوريه عليه نيروهاي داعش را دارند. هدف اسراييل در تمامي اين حملات مقابله با ايران يا ارتش سوريه به عنوان خطر بالفعل و بالقوه عليه اين رژيم نيست. حملات براي انحراف افكار عمومي و كاستن كارايي نيروهاي ايراني و سوري عليه نيروهاي داعش است. بررسي سيستم موشكي اس-300 مي‌تواند عزم جدي روسها را براي محدود كردن حملات اسراييل نشان دهد. به دنبال تحويل آخرين مدل موشك‌هاي ضدهوايي اس-300 به سوريه، امريكايي‌ها نيز در واكنشي متقابل ارتش اسراييل را مجهز به جنگنده‌هاي نامرئي اف-35 كردند. سوال اين است در نبرد بين اس-300 و اف-35 كدام‌يك پيروز ميدان خواهد بود؟ نخست بايد ديد موشك‌هاي اس-300 براي دفاع ضدهوايي سوريه در مقابل جنگنده‌هاي اسراييلي كافي است؟
تاكنون سه مجموعه اس-300 پي‌ام و هر كدام با 100 موشك و در مجموع يعني 300 موشك تحويل سوريه شده است. اين سه مجموعه يكي در دمشق، دومي در قرارگاه نظامي تي-4 در حومه حمس و سومي در حومه لاتاكي مستقر است.
كارشناسان روسي با مطالعه درباره وضعيت جغرافيايي سوريه و تحليل قدرت هوايي اسراييل به اين نتيجه رسيده‌اند كه در شرايط كنوني اس-300 مي‌تواند دفاع موثري باشد. اين دفاع به معني كاستن قدرت تخريبي هواپيماهاي دشمن است و نه به معناي نابودي همه هواپيماهاي اسراييل. به عبارتي
اس-300 بخشي از اقدامات روسيه براي مقابله با هواپيماهاي اسراييل است و در اين ميان شيوه‌هاي ديگر نبرد نيز مطرح است.
اين روزها نيروهاي امريكايي و اسراييلي در اوكراين در حال آزمايش كارايي اس-300هاي اوكرايني هستند. اين اس-300ها نسخه‌هاي قديمي از
اس-300هاي مدرن موجود و باقي‌مانده از دوران اتحاد جماهير شوروي است. اس-300هاي اوكرايني از مدل‌هاي اس-300 پي، اس-300 پي‌اس و
اس-300 پي‌تي هستند و به هيچ عنوان قابل مقايسه با اس-300 پي‌ام نيستند. ولي اقدامات ديگر روسها براي تقويت كارايي اس-300ها چيست؟
روسها همراه با سيستم ضدهوايي اس-300، مجموعه‌اي از هدايت اتوماتيك موشك‌ها از جمله سيستم هدايت «پوليانا-دي4» را براي تجهيز ارتش سوريه درنظر گرفته‌اند. نظارت فني روسها بر سيتسم‌هاي هدايت اتوماتيك موشك‌ها دقيق و نيازمند دانش كارشناسي بالايي است. «پولينانا – دي4» با موشك‌هاي ارسالي به سوريه و همچنين با موشك‌هاي مدرن‌تر اس-300 وي‌ام و اس-400 در ارتباط است و اين موشك‌ها در منطقه تارتوس و حميم، پايگاه‌هاي روسي مستقر هستند. بنابراين
اف-35 در آسمان سوريه قبل از اينكه بتواند به دنبال انهدام پايگاه‌هاي موشكي اس-300 باشد، با پايگاه‌هاي موشكي اس-400، سيستم ضدهوايي «تور» و «بووك» و ساير افزارآلات دفاع ضدهوايي روبه‌رو خواهد بود، اين سيستم‌هاي رصد‌گيري و هدايت اتوماتيك، اطلاعات هواپيماهاي اسراييلي را به دمشق ارسال و آنجا درباره شليك موشك‌ها تصميم خواهند گرفت.
اين احتمال در برخي از خبرگزاري‌ها مطرح شده كه در سوريه فقط 4 لانچر اس-300 دارد. البته اگر لانچرهاي «آنته» و «تريومف» را در كنار پايگاه‌هاي روسي حساب نكنيم. اين چهار لانچر از مجموعه اس-300 تنها مي‌توانند 6 هدف هوايي را مورد هدف قرار دهند. اگر اين‌گونه فكر مي‌شود كه اس-300ها هر هدف متحركي در آسمان را مورد حمله قرار خواهند داد، اين اشتباه است. اس-300 سوريه اين ماموريت را دارند تا موشك‌هايي را كه از اهداف متحرك در آسمان مانند هواپيماها يا پهپادها شليك مي‌شود، نابود كنند. در حالتي كه اسراييلي‌ها تصميم به حمله هوايي وسيعي بكنند، در آن موقع اس-300ها تنها عمل نخواهند كرد، بلكه اس-400هاي مستقر در پايگاه‌هاي روسي نيز وارد ميدان خواهند شد.
در تمامي اين مراحل نظارت دقيق كارشناسان روسي مي‌تواند كارايي اين سيستم ضدهوايي پيچيده مستقر در سوريه را تضمين كند. البته اسراييلي‌ها اين خبر را اين روزها منتشر كردند كه ايراني‌ها هدايت و فرماندهي موشك‌هاي اس-300 را برعهده دارند. اين خبر براي مشروعيت بخشيدن براي حملات رژيم اشغالگر قدس در سوريه است.