اسكناس و مسكوك يا تراول‌چك‌ها: وقتي كه اسكناس و مسكوك وسيله نقل و انتقال مالكيت مبلغ شخصي از شخصي به شخص ديگر باشد. انتقال با قبض انجام مي‌شود. خريد و فروش ارز به صورت اسكناس و مسكوك بيشتر به صورت نقدي و در بازارهاي نقدي ارزي و در حجم محدود صورت مي‌گيرد.
چك ارزي: يكي ديگر از وسايل انتقال وجوه ارزي از كشوري به كشور ديگر است وقتي شخص مايل باشد مبلغ معيني را به ذي‌نفع مستقيما و بدون دخالت واسطه پرداخت كند از چك ارزي استفاده مي‌كند. به طور عام در انتقالات تجاري نيز چك ارزي در حجم محدود و براي مصارف شخصي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بايد يادآور شد در زمان ارايه چك ارزي به بانك مقصد (پرداخت‌كننده) اين بانك مبلغ مذكور در چك را به شخص ارايه دهنده چك پرداخت نمي‌كند به طوري كه اين بانك پس از طي مراحل مربوط به صدور اعلاميه به بانك صارد‌كننده چك و اطمينان از صحت برگ چك و مبلغ آن و پس از كسر كارمزد اقدام به واريز وجه چك به دارنده آن مي‌كند.
حواله ارزي: حواله ارزي دستور پرداخت ارزي است كه يك بانك بنا به تقاضاي مشتري و پس از وصول وجه آن عهده يكي از بانك‌هاي خارج از كشور به اشكال مختلف از جمله كتبي، تلگرافي، تلكس يا سوييفتي اقدام به صدور و از آن بانك مي‌خواهد با مبلغ معيني ارز به ذي‌نفع پرداخت كند.
الف) تلگرافي: حالت تلگراف كه بيشتر در مقاطع زماني گذشته متداول بود توسط شركت مخابراتي صورت مي‌گرفت اين روش نسبت به بقيه اشكال انتقال ارز از سرعت كمتري برخوردار بود.
ب) تلكسي: انتقال ارز از طريق تلكس معمولا بين دو بانك صورت مي‌گرفت از نظر سرعت نسبت به تلگراف بهتر ولي نسبت به سوييفتي از سرعت پاييني برخوردار بود.
ج) سوييفتي: (swift) سوييفت در حقيقت يك شبكه بين بانكي جهاني است (جامعه جهاني ارتباطات مالي و پولي بين بانكي) به عبارت ديگر سوييفت يك شبكه مالي بين‌المللي بين بانكي است كه پيام‌هاي مالي را از طريق ابزارهاي الكترونيكي جابه‌جا مي‌كند به طوري كه اين روش از نقل و انتقال ارزي از همه اشكال نقل و انتقال ارز به صورت حواله ارزي هم سريع‌تر، دقيق‌تر و مطمئن‌تر است و از طرف ديگر در طول سال و در 24 ساعت شبانه روز بدون تعطيلي اقدام به ارايه خدمات مالي بين‌المللي بين بانكي‌هاي كشورهاي عضو اين شبكه مي‌كند. شايان ذكر است كه بگوييم سوييفت فقط يك سخت‌افزار نيست بلكه يك فرآيند نرم‌افزاري است كه به طور منظم در سطح جهاني اقدام به ارايه خدمات مي‌كند. در حال حاضر 6500 عضو از خدمات مالي بين بانكي و جهاني سوييفت در بيش از 178 كشور دنيا و با ارسال حدود 4 ميليون پيام در طول روز از اين شبكه استفاده مي‌كنند.
ارزهاي رمز نگاري شده:
ارز ديجيتال يا Cryptocurrency يك فرم از پول الكترونيكي است. بيشتر ارزهاي ديجيتال به منظور امنيت بيشتر، حذف واسطه‌ها و ناشناس بودن طراحي شده‌اند. ارزهاي ديجيتال، ارزهايي هستند كه از رمزنگاري براي انتقال در اينترنت استفاده مي‌كنند، رمزنگاري ارزهاي ديجيتال غيرقابل هك و پيگيري هستند.
ابتدا رمزنگاري در جنگ جهاني دوم براي انتقال پيام و فرمان‌هاي نظامي مورد استفاده قرار گرفت. در عصر ديجيتال، رياضيات و علوم كامپيوتر براي امنيت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
اولين ارز ديجيتال بيت‌كوين است كه در سال ۲۰۰۹ ايجاد شد در چند سال گذشته ارزهاي ديجيتال زيادي معرفي و عرضه شده‌اند. در حال حاضر حدود ۹۰۰ ارز ديجيتال در بازارهاي جهاني تجارت مي‌شود. ارزهاي ديجيتال از فناوري غيرمتمركز استفاده مي‌كنند و به كاربران امكان پرداخت امن و ذخيره پول را بدون نياز به ثبت‌نام يا استفاده از بانك‌ها و سازمان‌هاي واسطه مي‌دهند. اكثر ارزهاي ديجيتال روي پايگاه داده توزيع شده‌اي به نام بلاك چين اجرا مي‌شوند. بيشتر واحد‌هاي اصلي ارز ديجيتال (به جز توكن‌ها) توسط يك فرآيند به نام استخراج يا ماين توليد مي‌شوند.
سپام چيست؟
سامانه پيام‌رساني مالي الكترونيكي (سپام) به منظور الكترونيكي كردن مراودات بانكي و ايجاد زيرساخت يكپارچه خدمت رساني راه‌اندازي شده است. با راه‌اندازي كامل اين سامانه، مي‌توان تمامي سيستم‌هاي بانكي را توسط آن تحت پروتكل‌هاي استاندارد مبادلات مالي به يكديگر متصل و ارتباطات، مكاتبات و مراودات ميان بانك‌ها و بانك مركزي را به صورت كاملا الكترونيكي و امن ميسر كرد و ابزارهاي نظارتي بانك مركزي بر اين مراودات روي آن قابل پياده‌سازي است. همچنين با استفاده از سپام نه تنها براي اولين‌بار يك زيرساخت پيام‌رساني واحد مالي ملي در كشور براي تمام مراودات مالي عمده بانك‌ها از قبيل اعتبارات اسنادي ارزي و ريالي، ضمانتنامه‌هاي ارزي و ريالي، حواله‌جات ارزي، مكاتبات، استعلام‌ها و مذاكرات از طريق يك شبكه واحد پيام‌رساني قابل انجام بوده، بلكه امكان اتصال به بانك‌هاي خارجي در خارج از كشور را مي‌توان به گونه‌اي برقرار كرد كه بدون به‌كارگيري امكانات موسسه سوييفت و نگراني‌هاي مربوط به آن با زباني مشترك و آشنا، تعاملات مالي با آخرين فناوري‌هاي موجود صورت گيرد.
سوآپ نفت:
سوآپ در لغت به معناي معامله پاياپاي، معاوضه، عوض كردن، مبادله كردن، بيرون كردن، جايگزين كردن، جانشين كردن و در اصطلاح به اين معني است كه يك كالا را از يك نقطه تحويل گرفته و دقيقا همان ميزان كالا را در نقطه‌‌اي ديگر تحويل دهيم. سوآپ در معاملات نفتي به زبان ساده به اين مفهوم است كه دولت يا تجار بخش خصوصي، نفت يا گاز را در يك مرز كشور از همسايگان دريافت مي‌كنند و در مرز ديگر به افراد مورد نظر آنان تحويل مي‌دهند.
تاريخچه عضويت سوييفت
1- سال 1364: كارشناسان بانك مركزي بررسي‌هاي اوليه را براي عضويت بانك‌هاي ايراني در سوييفت انجام دادند. ارزيابي مطلوب و پيشنهاد عضويت بانك‌هاي ايراني داده شده، ولي با توجه به وقوع جنگ تحميلي و اولويت‌هاي اساسي‌تر به تعويق افتاد.
2- سال 1369: بانك مركزي هياتي را مامور هماهنگي با بانك‌هاي تجاري به منظور عضويت در سوييفت كرد.
3- سال 1370: پس از هماهنگي‌هاي لازم با بانك‌هاي تجاري تقاضاي عضويت سيستم بانكي ايران توسط بانك مركزي به سوييفت ارايه شد.
4- سال 1371: پس از ارايه سه پيش‌شرط عضويت به سوييفت، بانك مركزي به همراه پنج بانك تجاري صادرات، ملي، تجارت، ملت و سپه در آذرماه پذيرفته شد.
5- سال 1372: پس از راه‌اندازي سايت، خريد تجهيزات نرم‌افزاري و سخت‌افزاري و نصب آنها در چهاردهم آذرماه به شبكه سوييفت ملحق شديم.
6- سال 1367: قبول عضويت و الحاق بانك توسعه صادرات.
7- سال 1377: قبول عضويت بانك صنعت و معدن و تقاضاي عضويت بانك رفاه كارگران.
8- سال 1378: الحاق بانك صنعت و معدن و رفاه كارگران
9- سوييفت در سال‌هاي گذشته به دليل محدوديت‌هاي تحريم براي بانك‌هاي كشور قطع شده بود اما پس از اجرايي شدن برجام امكان بهره‌گيري مجدد براي مشتريان بانك‌هاي ايراني فراهم بود، اما خروج امريكا از برجام، تهديد سوييفت توسط امريكا و بازگشت تحريم‌هاي تازه امكان استفاده از سوييفت را از ميان برد.