عزمي براي خلق كانال پولي جايگزين وجود ندارد
علي سعدوندي، اقتصاددان در خصوص تحريم‌هاي بانكي و راهكار ايران براي كم كردن اثر تحريم‌ها با «اعتماد» به گفت‌وگو پرداخت. وي معتقد است، زيرساخت‌هاي لازم براي ايجاد يك كانال پولي جايگزين در كشور وجود دارد اما برخي افراد هنوز به جنگ تجاري و پولي كه كشور در آن درگير است، واقف نشده‌اند به همين دليل راه‌اندازي يك نظام پرداخت بانكي با ساير كشورهاي جهان، همچنان به تعويق مي‌افتد. مشروح نظرات اين اقتصاددان را در زير مي‌خوانيد.
برخي معتقدند، تحريم‌هاي 13 آبان در حوزه بانكي، جديد است و تا به حال كشور به اين صورت درگير تحريم نبوده است. نظر شما در اين خصوص چيست؟
تحريم‌هاي فعلي كپي شده تحريم‌هاي قبلي است كه تا قبل از امضاي برجام عليه ايران اجرا مي‌شده است. در خصوص نظام بانكي تحريم‌هاي جديد اعمال نشده است اما نكته‌اي كه در اين خصوص وجود دارد، به‌روز شدن ليست افراد و نهادهايي است كه تحت تحريم‌هاي بانكي قرار گرفته‌اند. شايد از اين حيث بتوان گفت تحريم‌هاي جديد، عمق بيشتري خواهد گرفت.
تحريم‌ها، مبادلات تجاري با ساير كشورها را دچار مشكل مي‌كند، از طرف ديگر بسياري از كارشناسان و نمايندگان مجلس حذف دلار از مبادلات بين‌المللي را يك راهكار براي كاهش آثار تحريمي مي‌دانند. آيا اين راهكار مي‌تواند سودمند باشد؟
در ابتدا بايد به اين نكته اشاره كرد كه در 40 سال بعد از انقلاب تا به امروز تحت هژموني دلار بوده‌ايم. همين امروز هم در كشور هر زمان به تثبيت نرخ ارز اقدام مي‌كنيم، نرخ دلار تثبيت مي‌شود. اين اقدام از منظر علمي نيز پسنديده نيست اما در كشور همچنان انجام مي‌شود. دو قدم براي كاهش هژموني دلار بايد انجام داد. در قدم اول بايد به سمت شناور كردن نرخ ارز حركت كنيم كه تا به امروز در اين زمينه اتفاقي نيفتاده است. اگر قرار بود، هژموني دلار تغيير كند و نرخ ريال ايران به يك ارز خارجي تبديل شود، ارز مورد نظر مي‌توانست، يورو باشد. به بيان ديگر كشور را به هژموني دلار وارد كرديم و در حال حاضر نيز عزمي براي خروج نبوده است كه يك اشتباه استراتژيك محسوب مي‌شود كه از نظر اقتصادي نيز ضربات جبران‌ناپذيري به اقتصاد وارد كرده است. گام دوم، اين است كه اگر كالايي با دلار در حال مبادله است، نمي‌توان صرف شعار دادن ارز مورد مبادله را تغيير داد. براي كاهش هژموني دلار در كشور مي‌توان شركاي تجاري را تغيير داد يا به سمت امضاي پيمان‌نامه‌هاي پولي با كشورهاي طرف تجاري رفت. مي‌توانيم پيمان دوجانبه پولي با شركاي اصلي تجاري امضا كرد كه اساس مبادلات، استفاده از پول رايج دو كشور باشد. اولين شريك تجاري كشور عراق است. آيا با اين كشور پيمان تجاري حذف تعرفه‌ها و پيمان دوجانبه پولي امضا كرده‌ايم؟ تا به امروز اين اتفاق نيفتاده است. بايد با شركاي بزرگ تجاري‌مان به يك پيمان و اتحاد تجاري برسيم. اگر اين كار را انجام دهيم به صورت خودكار دلار از مبناي تجارت ايران حذف خواهد شد.
از زماني كه امريكا خروج از برجام را اعلام كرد، نگراني‌ها در خصوص قطع ارتباط ايران با سوييفت آغاز شد. سوييفت چيست و با قطع ارتباط ايران و سوييفت مي‌توان مبادلات پولي بين‌المللي داشت؟
سوييفت يك نظام مبادله پيام‌هاي بانكي است. به اين معنا كه در اين نظام پولي رد و بدل نمي‌شود و پيام‌هاي بانكي مبناي مبادلات كشورها هستند. در حال حاضر مبادلات پولي با جهان از طريق اين نظام بانكي استفاده مي‌شود. سعوندي معتقد است، سوييفت تنها سيستم براي اين نوع مبادلات نيست. مي‌توانيم سيستم خودمان را طراحي و به اجرا در بياوريم. زيرساخت‌هاي اين اقدام در كشور موجود است اما عزمي براي طراحي و اجراي آن نبوده است. روسيه در حال احداث يك سيستم براي جايگزيني سوييفت است. هنوز باور اينكه در جنگ اقتصادي و پولي هستيم، در كشور وجود ندارد. روزي كه باور جنگ پولي در كشور ايجاد شود، در آن زمان دستيابي به تكنولوژي روز دنيا، به يك الزام تبديل مي‌شود. همان‌طور كه در بخش موشكي و هوايي خودمان را تجهيز مي‌كنيم، در بخش پولي نيز مجبور هستيم كه تكنولوژي را به كار بگيريم. اميدواريم كه از اين به بعد شاهد عزمي در كشور، دولت و نظام باشيم كه به سمت استفاده و بهره‌برداري از فناوري برويم.
امضاي پيمان‌نامه‌هاي پولي چقدر در كاهش اثر تحريم‌هاي بانكي و هژموني دلار تاثير دارد؟
كشور تركيه و چين كه در تحريم نيستند، بنا بر امضاي پيمان‌هاي چندجانبه پولي ميان خود و كشورهاي دنيا دارند. تلاش ساير كشورها براي امضاي پيمان‌هاي پولي و تجاري در حالي است كه در كشور شاهد مقاومت‌هايي از جانب برخي گروه‌ها هستيم. از طرف ديگر عزمي نيز در دولت و رياست اسبق بانك مركزي براي پيشبرد اهداف تجاري و پولي ديده نمي‌شد. اميدوارم دولت و تصميم‌گيران هرچه زودتر به يك جمع‌بندي در اين خصوص برسند.