دفاع از قانون منعبهكارگيري بازنشستگان
ابوالفضل سروش
پيامبر اسلام(ص) در مورد جوانان فرمودند: «اوصيكم باشبان خيراً فانهم ارق افئده انالله بحقني بالحق بشيراً و نذيراً فحالفني الشبان و خالقني الشيوخ». به شما توصيه ميكنم نسبت به جوانان نظر خوب داشته باشيد زيرا آنها داراي دلهاي نازكتر و انعطافپذيرتري هستند. خداوند مرا براي دعوت به حق به عنوان بشارتدهنده به نيكوكاران و بيمدهنده از عذاب نسبت به بدكاران مبعوث نمود و در اين بين جوانان با من پيمان همكاري بستند و در راه دعوت به اسلام به من كمك كردند ولي پيرمردان با من از راه مخالفت و ستيزهجويي در آمدند. اين سخن گهربار پيامبر بزرگوار اسلام آنچنان گويا و كاربردي است كه شايد نياز به هيچ تفسير و تاويلي نداشته باشد و به طور خودكار بايد سرلوحه كليه طرحها و لوايح و سياستگذاريهاي يك نظام مدعي اسلام قرار گيرد. متاسفانه اكنون ما به غير از اين ميبينيم و حتي مجلس مجبور به تصويب قانون منع بهكارگيري بازنشستگان شد تا عده اي كه به هيچ وجه قصد كنارگيري با وجود فرتوت بودن جسم و ذهن و انگيزه خود را ندارند حداقل به حكم قانون به استراحت براي باقي عمر خويش بروند. شخصا اميدوارم اين قانون بدوا و تاكيدا در مورد مديران بدون ذره اي اغماض، كه بسياري به دنبال همين اغماضها هستند، اعمال شود. ممكن است در اين بين مقداري نيرو كه كماكان كارآمدند نيز حذف شود اما در مجموع و به طور ميانگين اين قانون فرصتي براي نفس كشيدن به جوانان در عرصه اجرايي، قضايي و حتي به نوعي تقنيني ميدهد و كشور ميتواند از زايشهاي جديد خود كه در ۴۰ سال اخير تربيت كرده و به عرصه رسيدند بهتر و بيشتر متنفع شود. من نميدانم چطور افرادي با سن بالاي ۷۰ سال و با مسووليتهاي متنوع و متعدد تا حدود ۳۷ عنوان ميتوانند خود را موثر و مفيد بدانند در حالي كه توان جسم و ذهن محدود است و با افزايش سن محدودتر هم ميشود و روزها هم هرگز از ۲۴ ساعت بيشتر نميشوند.
تصويب قانون منع بهكارگيري بازنشستگان در مجلس يك عكسالعمل به مطالبات مردم و به خصوص جوانان بود و به نوعي فرياد اعتراضي نسل نوين از حلقوم قانون است كه نبايد به هيچوجه دستمايه استثناسازيها شود. مقالهاي از ما در سال ۹۶ در روزنامه اعتماد چاپ شد كه مقايسهاي علمي بين تركيب سني دولت حاضر و كشورهاي پيشرفته به دست ميدهد. در آنجا اثبات شد كه دولت در سال پيش پس از معرفي كابينه به عنوان پيرترين دولت تاريخ انقلاب بوده و در مورد عواقب پيرگرايي به دولت هشدار داديم كه به نظر بجا بود. البته اين پيرگرايي صرفا مبتلا به دستگاه اجرايي نيست و ساير قوا و ارگانها نيز از آن رنج ميبرند. بزرگان و پيشكسوتان ما در انقلاب همانند پدربزرگان ما در خانواده محترمند و آنچه براي ما كردند مورد تقدير است اما آيا ما مسائل اجرايي خانوادهها را از پدربزرگان انتظار داريم؟ اگر چنين باشد حتما امور كند شده و مطالبات و نظرات جوانان خانواده تامين نميشود. كشور نيز خانواده بزرگي است كه جوانانش به عرصه رسيدهاند و البته پدربزرگان محترم هم به فرموده رسول مكرم اسلام (ص) بهتر است خود ضمن ابراز توصيه و تجربه در قالب نصايح به نفع جوانان وطن كه بارها در كلام رهبري مورد وثوق و اعتماد خوانده شدهاند كنارهگيري كنند. سخنان رهبر انقلاب در خصوص جوانگرايي را بايد هم ارشادي و هم مولوي تلقي كرد كه مجلس در باب مولوي آن به تصويب قانون پرداخت و اكنون نوبت بزرگان در قدرت است كه بخش ارشادي را به گوش گيرند و خود زمينه حضور جوانان را فراهم سازند كه شرط اول دل كندن از مصادر است. از نظر بنده عدم كنارهگيري نيروهاي قديمي يا مقاومت آنها براي باقي ماندن بر مصادر از چند علت نشات ميگيرد. يكي نگراني آنها نسبت به بقاي ارزشهاي انقلاب و دين است و ديگري متاسفانه دلبستگي به قدرت است و نهايتا عدم وجود ساز و كار مناسب قانوني و اجرايي در بهكارگيري يا جايگزيني نيرو در كليه سطوح تصميمگيري و اجرايي كشور است.
در مورد اول من جاي هيچ نگراني نميبينم مگر اينكه اعتراف كنيم انقلاب و نظام در تربيت نيرو ناموفق بوده كه اينجانب مصرانه ميگويم همه عرصههاي حضورهاي مردمي نشان از موفقيت در تربيت نيرو چه به لحاظ اعتقادي دارد كه راهپيماييهاي پرشكوه يكي از نمودهاي آن است. وجود اين همه مغز ايراني در داخل و خارج نيز نمودبخش تخصصي موفقيت است كه اگر دير بجنبيم خروج اين مغزها نگرانكنندهتر ميشود.
در مورد دوم بايد بگويم براي قدرتطلبان كه حاضر به ترك مسندهاي خود به نفع منافع ملي نيستند متاسفم و البته در مورد حذف اين قشر بسيار مصمم هستيم و از رهنمودهاي بزرگان و رهبري بهره ميجوييم. توصيه من به اين دوستان اين است كه اجر هر چه قديما براي انقلاب و كشور اگر انجام دادهاند را با اصرار برماندن ضايع نفرمايند.
در مورد سوم هم شايد همين قانون منع بهكارگيري بازنشستگان اولين گام باشد هر چند ناقص و ناكامل باشد. دستگاه عريض و طويل استخدام كه بايد بتواند اتاق فكري با كمك ساير ارگانهاي موثر و از جمله مجلس و قوه قضاييه و ساير نهادهاي اداري و نظامي و غيره تشكيل داده و به دنبال روشهاي علمي بهينهسازي براي نيروهاي استخدامي چه در سطح مديران و چه كاركنان باشد. اگر ما گام نخست را در اين برهه با اعمال بدون اغماض قانون منع بهكارگيري بازنشستگان برداريم، آنگاه ميتوانيم اميدوار باشيم كه به راهكارها و قوانين تكميلي ديگر نيز دست يابيم.
ما در عصري زندگي ميكنيم كه مسائل زندگي و معاش با سرعت غيرقابل باوري در حال تغيير و دگرديسي است و نسلهاي جديد هر چند در باورهاي اعتقادي و ديني و انقلابي با ما يكي يا حتي بهتر و بيشتر هم باشند، اما مسلما مطالبات به حق آنان متفاوتتر از ما است. اگر اين قشر مولد و پر انرژي در سياستگذاريهاي كلان و در اجرا مغفول بمانند يا احساس كنند كه مورد اعتماد نظام نيستند آنگاه خطرهاي بزرگي همچون خمودگي نسل جوان، دور شدن از بدنه نظام، افتادن در دامهاي رنگانگ تبليغاتي دشمنان و خداي نكرده تقابل با نسل پيشين ميتواند از جمله آن خطرات باشد.
در تاييد سخنان گهربار پيامبر اعظم (ص) كه در صدر اين مطلب آمده ميتوان به مشابه آن يعني حمايت و پشتيباني نسل جوان از فرامين رهبري نظام در همه عرصهها اشاره داشت و اينكه در عين حال اگر كمكاري يا عدم همخواني فعل و حرفي نسبت به منويات ايشان باشد عمدتا از جانب همان پيراني است كه پيامبر مكرم اسلام (ص) نيز در سخنانشان به رنجي كه از آنان بردند اشاره كردند. پس تا زمان باقي است بايد اين نسل خوب و مولد و پرتلاش و مومن را دريافت و از توان آنها براي پيشرفت كشور و دفاع از كيان نظام و انقلاب با واگذاري امور به خودشان بهره برد.
اكنون نظام جمهوري اسلامي در درون و بيرون با چالشهايي روبهروست كه بخشي از آن ناشي از خصومت دشمنان بيروني و دروني است، ولي بايد اذعان كنيم كه بخشي نيز از مديريت ما و فاصلهاي كه بين نيروهاي موافق انقلاب در داخل نظام واقع شده نشات ميگيرد و در اين بين بزرگترين نيرو همانا قشر جوان و مستعد و پرتلاش كشور است كه نبايد اجازه دهيم تا فاصله بگيرند. ما بايد بتوانيم انقلاب و دستاوردهاي آن را به سلامت به جواناني كه در طول ۴۰ سال تربيت كردهايم منتقل كرده و مسلما آنها از ما به عنوان مشاوران باتجربه و مشفق نظر و نصيحت استفسار كرده و بهكار ميگيرند.
انشاءالله پرچم ايران عزيز با دعا و حمايت پيران ما و با تلاش و همت و ايثارگري جوانان ما همچون هميشه در همه عرصهها برقرار و برفراز خواهد بود.