كارت سوخت و عذرخواهي وزارت نفت
رضا زندي
حالا كه به اينجا رسيدهايم به نظرم شايسته است وزارت نفت به خاطر كنار گذاشتن «كارت سوخت» در سال 94، از مردم عذرخواهي كند. شركت ملي پخش فرآوردههاي نفتي، دو روز پيش رسما از بازگشت دوباره «كارت سوخت» به نظام توزيع سوخت كشور خبر داده و خواستار آن شده است كه مردم حداكثر تا بيست و چهارم آذرماه نسبت به ثبت درخواست خود براي دريافت كارت جديد اقدام كنند. كارتي كه در دهه هشتاد براي اجراي سهميهبندي سوخت بهكار گرفته شد و دوره آزمايش و خطايش را طي كرد، چرا كنار گذاشته شد؟ اگر كنار گذاشتنش درست بود چرا برگشت؟ بازگشتش به خاطر شرايط تحريم است؟ مگر موقع كنار گذاشتنش نبايد در يك افق كلان، همه سناريوها پيشبيني ميشد؟ فرض كه تحريمها نبود. با تثبيت قيمت هزار توماني بنزين در چند سال اخير و تفاوت قيمت آن با كشورهاي همسايه، پيش بيني احتمال بالا رفتن قاچاق سوخت، كار دشواري بود؟ حتما آقاي وزير استدلالهايي براي كنار گذاشتن كارت سوخت در مقطعي و بازگشت آن در دوره فعلي دارند. خوب است آن را با مردم در ميان بگذارند. درعين حال، جامعه ما به ترويج فرهنگ عذرخواهي در صورت جواب ندادن استراتژيهايمان و تغيير سياستها (تحت هر شرايط و به هر دليلي) نياز دارد. تجربه نشان داده، مسوولي كه تبعات سياستهايش را بپذيرد و صادقانه از مردم عذرخواهي كند عزيزتر ميشود.
1- هزينه راهاندازي مجدد مكانيزم كارت سوخت قطعا بيشتر از ارتقاي سيستم آن در دورهاي بود كه مورد استفاده مدام قرار ميگرفت. جدا از اين، اگر آن روند كنار گذاشته نميشد امروز حتي تامين تعداد زيادي كارت جديد، به خاطر شرايط فعلي، دشوار نميشد. حالا تدبير كردهاند كه شايد بتوانند از كارتهاي بانكي نيز براي سوختگيري استفاده كنند.
2- قاچاق سوخت از ايران، معضل پيچيدهاي شده است. به سختي منابع مالي تامين كني، در دوره فشار بينالمللي و تحريم تجهيزات وارد كني، سرمايههاي انسانيات را به كارگيري، منابع بزرگ مليات را هماهنگ كني و با هزار مشقت بنزين و گازوييل توليد كني و بعد قاچاقچيان سوخت به خاطر سود سرشار ناشي از تفاوت قيمت با همسايگان، بخشي از سوخت سوبسيددار كشور را از دسترس مردم خارج كنند، فاجعه است. اگر كارت سوخت يكي از ابزارهاي لازم براي مهار بخشي از قاچاق سرمايه مردم باشد، اجراي آن همين امروز هم غنيمت است.
3- من به نحوه توجيه مردم درباره آغاز دوباره مكانيزم استفاده از كارت سوخت انتقاد دارم. در اطلاعيه دو روز پيش شركت ملي پخش فرآوردههاي نفتي، نه سامانهاي و نه طريقه ثبتنامي براي دريافت كارت سوخت اعلام نميشود! صرفا گفته ميشود كه «امكان دسترسي به سامانه ثبت مشخصات از طريق اينترنت يا تماس تلفني فراهم شده كه نحوه دسترسي و اقدام، از طريق رسانههاي عمومي و صدا سيما به اطلاع مردم عزيز خواهد رسيد.» اين واقعا يعني چه؟ اگر سامانه آماده است چرا در همان اطلاعيه آن را اعلام و نحوه ثبت نام را تشريح نكرديد؟ اگر آماده نيست، اجازه ميداديد سامانه آماده ميشد، بعد اطلاعيه ميداديد. مردم حق دارند سوال داشته باشند كه حالا بايد چطور اقدام كنيم؟ شايد طراحان سياستهاي اطلاعرساني، در اين باره ملاحظاتي داشتهاند. اما اينقدر ميفهمم كه اگر عدهاي از مردم، از اين مدل اطلاعرساني سردرگم شوند يا راضي نباشند، حق دارند.