مايك پمپئو وزير امور خارجه امريكا سه‌شنبه شب اعلام كرد كه امريكا طي 60 روز فرآيند رسمي خروج از معاهده موشك‌هاي ميانبرد با قابليت حمل كلاهك هسته‌اي (INF) را آغاز خواهد كرد، مگر اينكه روسيه بخواهد به اين معاهده به صورت كامل عمل كند. پمپئو در اين باره گفت: اين فشار به روسيه تحميل خواهد شد تا تغييرات لازم را انجام دهد و تنها عمل به تعهدات توسط روسيه مي‌تواند اين پيمان را نجات دهد.
مايك پمپئو خاطرنشان كرد: اگر روسيه تا مهلت مقرر به اين معاهده عمل نكند، امريكا به طور رسمي فرآيند 6 ماهه براي پايان دادن به معاهده را آغاز خواهد كرد. طبق گفته وزيرخارجه ايالات متحده، امريكا در مدت تعيين شده دست به توسعه و آزمايش موشك‌هاي كوتاه برد تحت قوانين معاهده INF نخواهد زد.
متحدان امريكا در ناتو با وجود همه اختلاف‌ها با امريكا از روند تعيين شده توسط اين كشور حمايت و روسيه را متهم به نقض اين معاهده كردند. ناتو در بيانيه‌اي اعلام كرد: «واشنگتن در پي معاهده منعقد شده در سال 1987 مانع از توسعه و گسترش موشك‌هاي ميان برد خود شده اما روسيه سال‌هاست كه آن را نقض مي‌كند.»
روس‌ها يك سيستم موشكي كروز به نام SSC-8 راه‌اندازي كردند كه در اصل توسعه يافته موشكي قديمي است. رهبران ناتو از مسكو خواستند كه اقدامات لازم را براي حفظ اين پيمان انجام دهد.
ينس استولتنبرگ دبيركل ناتو اعلام كرد: ما از روسيه مي‌خواهيم كه به صورت فوري اقدامات خود براي انطباق هرچه بيشتر با معاهده INF را انجام دهد و اكنون روسيه است كه بايد از اين معاهده حفاظت كند. فدريكا موگريني مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز در واكنش به ضرب‌الاجل امريكا از روسيه خواست كه به INF پايبند باشد. موگريني همچنين با تاكيد بر اهميت اين پيمان عنوان كرد، اين پيمان براي تضمين امنيت اروپا مهم است و خواستار حفظ آن از سوي امريكا و روسيه شد. وي همچنين هشدار داد كه اروپا تمايل ندارد تا بار ديگر به ميدان جنگ قدرت‌هاي بزرگ تبديل شود.
واكنش روسيه: امريكا باز بدون مدرك
متهم مي‌كند
با اين حال پس از اعلام موضع اروپا و امريكا در خصوص INF و اعلام فرصت 60 روزه بسياري منتظر واكنش روسيه و شخص پوتين به اين اتفاق بودند. روز گذشته خبرگزاري اسپوتنيك روسيه اولين واكنش‌هاي ولاديمير پوتين را پس از اولتيماتوم مايك پمپئو منتشر كرد. رييس‌جمهور روسيه گفت: طبق معمول، ايالات متحده هيچ شواهدي را مبني بر اينكه روسيه پيمان منع موشك‌هاي هسته‌اي ميانبرد را نقض كرده، ارايه نكرده است. پوتين در ادامه اظهار داشت: بيانيه آقاي پمپئو تا حدودي دير است، زيرا طرف امريكايي اعلام كرد كه قصد دارد از پيمان منع موشك‌هاي هسته‌اي ميانبرد خارج شود و اكنون به دنبال توجيهي براي اينكه چرا بايد اين كار را انجام دهند هستند. به گفته رييس‌جمهور روسيه، مهم‌ترين توجيه واشنگتن اين است كه مسكو چيزي را نقض مي‌كند، در عين حال، طبق معمول، شواهدي از نقض از طرف ما ارايه نشده است. پوتين در ادامه افزود: تصميم خروج از INF مدت‌ها قبل اتخاذ شده بود اما خيلي بي‌سرو صدا اين روند را پيش مي‌بردند و فكر مي‌كردند كه ما متوجه نمي‌شويم. اما توسعه اين موشك‌ها قبلا نيز در بودجه نظامي امريكا در نظر گرفته شده بود. ماريا زاخارووا سخنگوي وزارت امورخارجه روسيه نيز پيش از سخنان پوتين در گفت‌وگو با خبرگزاري تاس، اتهامات مبني بر نقض معاهده INF را رد كرده و گفت: روسيه به‌طور كامل به مقررات اين معاهده عمل كرده و طرف امريكايي نيز اين را مي‌داند.
بهانه واقعي
به گزارش نيويورك تايمز در ماه اكتبر دولت ترامپ اعلام كرد كه از اين معاهده خارج خواهد شد. اما بسياري از نزديك‌ترين متحدان اروپايي امريكا كه نگران ايجاد يك رقابت هسته‌اي جديد ميان واشنگتن و مسكو بودند تلاش كردند تا از هرگونه اقدام عجولانه از سوي امريكا جلوگيري كنند. از همين رو اعلام كردند كه امريكا بايد قبل از خروج اقدام و تلاشي را براي حفظ اين معاهده انجام دهد.
مهلت 60 روزه پمپئو را مي‌توان به عنوان يك حركت دانست كه براي رفع نگراني‌هاي اروپايي‌ها به ويژه آلمان در نظر گرفته شده است. آلمان در زمان جنگ سرد ميدان اصلي جنگ سرد ميان ايالات متحده و شوروي بود و اكنون نمي‌خواهد خاطرات تلخ گذشته يك بار ديگر تكرار شود.
دولت ترامپ معتقد است كه روسيه سال‌هاست در حال نقض اين معاهده است پس دليلي براي ماندن امريكا در آن وجود ندارد. تحليلگران معتقدند دليل اصلي خروج امريكا از اين معاهده دست بسته آنها در برابر چيني‌هاست. براساس اين استدلال امريكايي‌ها با خروج از اين معاهده و با توسعه موشك‌هاي ميانبرد توان بيشتري براي مقابله با چيني‌ها در درياي جنوبي چين خواهند داشت و توان استراتژيك خود را در برابر پكن افزايش مي‌دهند.
به نوشته نيويورك‌تايمز چين كه در اين معاهده نيست، هيچ گونه محدوديتي در ايجاد موشك‌هاي ميانبرد با توان حمل كلاهك هسته‌اي كه از زمين پرتاب مي‌شود ندارد. از همين رو بيشتر موشك‌هاي چين در محدوده سلاح‌هاي ممنوعه تحت چارچوب معاهده INF قرار مي‌گيرد. ولي اين معاهده موشك‌هاي با قابليت پرتاب از هواپيما و كشتي را محدود نمي‌كند.
اين توافقنامه پس از يك بحث طولاني و پيچيده در دهه 1980 به نتيجه رسيد. در آن فضا اروپا صحنه تقابل ميان شوروي و امريكا براي استقرار موشك‌هاي ميانبرد شده بود و اين پيمان كمك كرد تا امريكا و شوروي تمام سلاح‌هاي ميانبرد خود در خاك اروپا را جمع‌آوري كنند.
نگراني ناتو در حال حاضر از توانايي موشك‌هاي جديد روسي است كه قابليت نقض اين معاهده را دارند چراكه آنها مي‌توانند با كلاهك‌هاي معمولي يا هسته‌اي مسلح شوند.
البريد كولبي رييس برنامه دفاعي در مركز امنيتي امريكاي جديد به نيويورك تايمز مي‌گويد: اين يك چالش براي امريكاست كه بتواند يك تعادل بين تهديد اروپا پس از خروج از اين معاهده و تهديد رو به رشد چين ايجاد كند. اين براي اروپايي‌ها بسيار سخت خواهد بود. زيرا آنها متوجه مي‌شوند كه از بين رفتن اين معاهده يعني تسليم شدن آنها در مسابقه تسليحاتي بيشتر با روسيه بدون اينكه امنيت آنها تامين شود. از سوي ديگر چين تبديل به مهم‌ترين تهديد نظامي براي ايالات متحده و متحدان امريكاست و ما بايد مراقب اين مساله هم باشيم.
در چنين شرايطي امريكا بايد تمام تلاش خود را براي نجات اين معاهده انجام دهد زيرا ممكن است با وجود تعهداتي كه امريكا به متحدان خود مي‌دهد اين خروج خطر يك جنگ هسته‌اي را افزايش بدهد.