كتاب قاچاق چه كتابي است؟
داود علي بابايي*
كتاب‌هاي قاچاق را مي‌توان به سه دسته تقسيم كرد:
1- كتاب‌هايي كه مجوز قبل از چاپ و اعلام وصول از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دارند و در بازار موجود هستند و ناشران ماه‌ها انتظار مجوز آن را كشيده‌اند و نويسندگان و مترجمان سال‌ها روي آنها كار كرده‌اند و ناشران سرمايه‌هاي هنگفت بابت چاپ آنها هزينه كرده‌اند. چاپ اين كتب به وسيله سودجويان و سوءاستفاده‌كنندگان دور از انصاف و خلاف قانون و محكوم است و من به طور صددرصد با تعقيب و مجازات اين افراد خاطي موافق هستم چون با اين كار زيان هنگفتي به ناشران وارد مي‌كنند.
2-كتاب‌هايي كه قبلا به چاپ رسيده است ولي در حال حاضر از چاپ و توزيع آنها جلوگيري به عمل آمده است و ناشران مربوطه اين كتاب‌ها هم نمي‌توانند از نظر مادي و قانوني اين كتاب‌ها را چاپ و توزيع كنند مانند كتاب‌هاي عايشه بعد از پيامبر، دو قرن سكوت، كليات ايرج ميرزا، كتب عباس معروفي، احمد محمود، رضا براهني و... به نظر من چون جامعه خواهان و طالب اين كتب است، افرادي كه اين كتاب‌ها را به چاپ رسانده‌اند نبايد بر آنها قاچاقچي كتاب اطلاق كرد زيرا توزيع اين كتب به آگاهي و اطلاعات افراد طالب كتاب خواهد افزود و نيز كتاب‌هايي كه ده‌ها سال از چاپ آنها مي‌گذرد و كسي دست به چاپ آنها نمي‌زند نيز از همين نوع است و افراد براي تحقيق به دنبال اين نوع كتاب‌ها مي‌گردند شايد اين كتاب‌ها از نظر امنيتي براي نظام به مصلحت نباشد كه اين يك مساله سياسي است و نبايد آن را با مساله فرهنگي خلط كرد؛ مانند كتاب‌هاي علي دشتي، برخي كتب احمد كسروي و...
3- كتاب‌هايي كه در خارج از كشور به زبان فارسي به چاپ رسيده است و طالبان كتاب خواستار داشتن اين كتاب‌ها هستند و دسترسي به آن را ندارند كه به اين كتاب‌ها، كتاب‌هاي «آن‌ور آبي» مي‌گويند. بسياري از اين كتب براي تحقيق مفيد هستند و حتي برخي نهادهاي وابسته به نظام از اين كتاب‌ها در آرشيو خود استفاده مي‌كنند و هر كتابي كه به زبان فارسي در خارج از كشور به چاپ مي‌رسد نسخه‌هايي از آنها را خريداري مي‌كنند تا افراد خاصي بتوانند از آنها استفاده كنند (البته فايل الكترونيكي اين كتب به وفور در فضاي مجازي و سايت‌ها ديده مي‌شود) باز شايد اين كتب از لحاظ سياسي به مصلحت نظام نباشد وليكن استفاده از آنها براي محققين و پژوهشگران لازم است؛ حتي در كتابنامه برخي كتاب‌هايي كه در ايران چاپ مي‌شوند از اين كتاب‌ها نام برده شده است. به نظر من و بسياري از پژوهشگران نبايد اين كتب را از نظر فرهنگي قاچاق محسوب كرد ولي از نظر نظام حاكم بر كشور قاچاق محسوب مي‌شود و شايد توجيه حكومت اين است كه مردم با خواندن اين كتب منحرف مي‌شوند.
*مديرمسوول نشر اميد فردا