تعلل عمدي در «برگزيت»
سيدجلال ساداتيان
طي روز گذشته خبرهايي از اروپا منتشر شد مبني براينكه ديوان عالي اروپا راي به بازگشت بريتانيا به اتحاديه اروپا بدون نياز به راي ساير اعضاي اين اتحاديه داد و از طرفي ديگر برخي گزارشها حاكي از به تعويق افتادن جلسه رايگيري پارلمان بريتانيا براي تصويب لايحه خروج از اتحاديه بود. واقعيت آن است كه به نظر ميرسد تمام تعللهايي كه در مسير تصويب لايحه خروج از اتحاديه صورت ميگيرد، عمدي است. هرچند به ظاهر خانم ترزا مي نخستوزير بريتانيا در حال دفاع از خروج است، اما در حقيقت به دنبال فرصتي است كه شرايطي فراهم شود تا بريتانيا از اتحاديه اروپا خارج نشود. شاهد اين امر هم دلايلي است كه در ادامه اشاره خواهد شد. نخست اينكه بريتانياييها با وجود اينكه بحث برگزيت مطرح شده بود شاهد حمايت تمام قد آنها از برجام در كنار ساير قدرتهاي اروپايي بوديم. به اين معني كه اتحاديه اروپايي و توان آنها در مقابله با امريكا امري است كه اكثر اين سران آن را دنبال ميكنند. رويدادهايي كه امروزه در فرانسه و آلمان شاهد آن هستيم و در بريتانيا نيز با استعفاي وزراي كابينه بريتانيا رخ داد شاهد تضعيف و تحت فشار قرار گرفتن خانم مي براي استعفا بوديم كه در برابر آن ايستادگي كرد، به نظر ميرسد، همه آنها نفوذهاي ايالات متحده براي تضعيف اتحاديه اروپا است كه محور آن هم سه كشور فرانسه، آلمان و بريتانيا هستند. موضوع برگزيت يكسري مباحث داخلي دارد و بخش ديگر آن مسائل خارجي است كه اگر با بصيرت به آنها نگاه كنيم، اين احساس به وجود ميآيد كه از بخشهايي اين تلاش صورت ميگيرد كه اتحاديه اروپا از هم بپاشد، ولي خانم مي و همكارانشان تمايلي به خروج ندارند. آنها تحت عنوان اينكه فرآيند خروج به صورت قانونمند و بروكراتيك بايد طي شود به دنبال، طولاني كردن اين فرآيند بودند و مي از همان ابتدا عنوان كرد كه اين فرآيند طولاني خواهد بود.
ما حتي پس از رفراندوم خروج، شاهد آن بوديم كه آلمانيها و فرانسويها در ابتدا بسيار عصباني بودند كه حالا بريتانيا تصميم به خروج گرفته زودتر اين كار را انجام دهد، اما در عمل اين روند طولاني شد و در تكتك مباحث جزيي ساعتها و روزها بحثها و تبادل نظرها ادامه پيدا كرد. مجموعه شرايط نشان ميدهد كه دولت بريتانيا بهطور كلي علاقهمند به خروج نيست ولي در عين حال متعهد به اجراي قانون هستند، ضمن اينكه گروههاي رقيب مانند مليگرايان و طيف افرادي مانند بوريس جانسون فشار زيادي براي خروج سريع از اتحاديه آوردند اما در مجموع اين احساس وجود دارد كه نگاه ملي بريتانيا به خروج نيست. ولي بايد ظاهر قضيه را حفظ كنند و به دنبال فرصتي هستند كه به استناد آن اين مجال پيشآيد كه رفراندوم ديگري برگزار شود. اكنون كار را به اينجا رساندهاند كه يكي از راهكارها برگزاري رفراندوم مجدد است و آنچه از مجموعه افكار عمومي بريتانيا بر ميآيد نشان ميدهد كه بار ديگر به خروج راي نخواهد داد.
اگر به ريشه برگزيت رجوع كنيم، اين اتفاق به دليل آن رخ داد كه اتحاديه اروپايي به خاطر مهاجريني كه از سوريه راهي اروپا شدند و بحراني كه براي داعش به وجود آمده بود، سهميهاي براي بريتانيا براي پذيرش پناهجو تعيين شد. در آن زمان مليگرايان مطرح كردند كه اتحاديه اروپا نميتواند براي ما در اين زمينه تعيين تكليف كند. از همين رو درخواست نظرخواهي از مردم شد و با يك اختلاف بسيار اندكي راي به خروج داده شد. ولي همزمان بلافاصله بعد از اين انتخابات بسياري ابراز پشيماني كردند و معتقد بودند كه نبايد اين اتفاق رخ ميداد. در آن زمان ديويد كامرون نخستوزير وقت استعفا كرد و خانم مي جانشين او شد و ايشان آن زمان اعلام كرد كه اين روند حداقل 3 سال طول خواهد كشيد و نشان داد كه تمايلي به اين كار ندارد ولي در اصل نميخواست متهم به بيقانوني شود. از همين رو به شكلي اين روند را طولاني كرد. دو وزير براي اين موضوع تعيين شد كه هردو استعفا دادند. برگزيت عملا با سنگلاخهايي روبهرو شد كه اتحاديه اروپايي آن را فهميد و آن را به حدي تعويق انداخت كه كار به اينجا برسد. اكنون به نظر ميرسد فضا براي راهحلي كه آنها ميخواهند در حال فراهم شدن است. زيرا كار طولاني شده و اروپا نيز امتيازات لازم را به بريتانيا نداده از همين رو بهترين فرصت براي برگزاري يك رفراندوم دوباره در حال فراهم شدن است، اين چيزي است كه سران ملي بريتانيا و اروپاييها خواهان آن هستند.
از طرفي ديگر در شرايط كنوني حزب كارگر بريتانيا نيز خواهان خروج نيست. در داخل بريتانيا هم اسكاتلند و ايرلند خواهان ماندن در اتحاديه اروپايي هستند و در نتيجه به نظر نميرسد خانم مي اگر بخواهد انتخاباتي زودهنگام در بريتانيا برگزار كند قبل از رفراندوم سراسري مجدد اين كار را انجام دهد. او به دنبال آن است كه رفراندوم مجدد صورت بگيرد و اگر اين اتفاق رخ دهد شايد مجالي به حزب كارگر براي حضور در انتخابات داده نشود اما اگر قبل از رفراندوم انتخاباتي صورت گيرد بعيد نيست كه حزب كارگر پيروز اين انتخابات باشد.