زهير موسوي
محمود احمدي‌نژاد رييس دولت‌هاي نهم و دهم، پس از پايان دوران رياست‌جمهوري با وجود آنكه ديگر مسووليتي ندارد همچنان به سفرهاي استاني خود ادامه مي‌دهد. او روز پنجشنبه هفته گذشته عازم صومعه‌سرا در استان گيلان شد و در مسجد المهدي اين شهر سخنراني كرد. رييس‌جمهور سابق ايران در اين سخنراني با ادبياتي منحصربه‌فرد حسن روحاني رييس‌جمهور كنوني را به مناظره تلويزيوني دعوت كرد. به گزارش بعضي از سايت‌ها احمدي‌نژاد در جمع هواداران خود در صومعه‌سرا گفت: «در مناظره حاضر شويد تا پوز شما را بزنيم.» ادبيات محمود احمدي‌نژاد كه در طول سال‌هاي رياست‌جمهوري مورد انتقاد بسياري از كارشناسان و فعالان سياسي هر دو جناح قرار گرفته بود، بار ديگر براي او حاشيه‌ساز شد و انتقاد‌هاي فراواني به‌همراه داشت. منتقدان معتقد بودند كه با وجود همه مشكلات و رقابت‌ها كسي نبايد رييس‌جمهور قانوني كشور را با اين ادبيات مورد خطاب قرار دهد.
از قطعنامه‌دان تا «پوززني»
يكي از شعارهاي انتخاباتي محمود احمدي‌نژاد در سال 84 مردي از جنس مردم بود. شعاري كه
رفته رفته روي شخصيت سياسي احمدي‌نژاد تاثير گذاشت و سبب شد تا او در سخنراني‌هاي مختلف از جملاتي استفاده كند كه فقط در كوچه و بازار شنيده مي‌شد اما احمدي‌نژاد كاري كرد تا پاي اين جملات به ادبيات سياسي نيز باز شود. پوززني آخرين كلمه عاميانه‌اي است كه احمدي‌نژاد استفاده كرد؛ اما او پيش از اين از جملات تند‌تري نيز استفاده كرده بود. آذر ماه 1386 احمدي‌نژاد در سفر استاني خود به خوزستان در واكنش به صدور قطعنامه‌هاي مختلف عليه ملت و كشورمان گفت: «آن‌قدر قطعنامه بدهيد تا قطعنامه‌دان‌تان پاره شود.» استفاده از اصطلاحات عاميانه در زمان رياست‌جمهوري احمدي‌نژاد محدود به سفرهاي استاني نبود. اسفندماه 1388 او به عنوان رييس‌جمهور ايران در كنار بشار اسد رييس‌جمهور سوريه در يك كنفرانس مطبوعاتي حاضر شد و گفت: «ما يك ضرب‌المثل در فارسي داريم و كسي كه حرف بيجا مي‌زند و خارج از قد و قواره خودش صحبت مي‌كند، به آن مي‌گوييم يك كلام از مادر عروس...» چند ماه پس از جهاني شدن اصطلاح مادر عروس، اظهارات احمدي‌نژاد رفته رفته رنگ و بوي منشوري به خود گرفت. او در مردادماه 1389 در جمع ايرانيان خارج از كشور اصطلاحي را استفاده كرد كه تعجب همگان حتي حاميان خود را به همراه داشت. رييس دولت‌هاي نهم و دهم در جمع ايرانيان مقيم خارج خطاب به اوباما گفت: «آن ممه را لولو برد.» در همان موقع دكتر حدادعادل ضمن انتقاد از لحن رييس‌جمهور عبارت آن سبو بشكست و آن پيمانه ريخت را پيشنهاد داد.
البته اين پايان ماجرا نبود بلكه احمدي‌نژاد در همان برنامه در حالي كه حاضران و رسانه‌هاي داخلي در شوك لولو بودند، گفت: «آب را بريزيد همان‌جايي كه ميسوزد.» از اين رو باتوجه به سابقه‌اي كه احمدي‌نژاد در استفاده از اصطلاحات اينچنيني دارد، بعد از استفاده از كلمه پوززني كه به معناي روي فردي را كم كردن است، ديگر كسي تعجب نكرد.
علاقه رييس‌جمهور سابق به مناظره
اين نخستين‌بار نيست كه محمود احمدي‌نژاد، حسن روحاني را به مناظره دعوت مي‌كند. 12 آذر 92 درحالي كه حسن روحاني تنها 4 ماه بود كه به صورت رسمي فعاليت خود را به عنوان رييس‌جمهور آغاز كرده بود، احمدي‌نژاد با نگارش نامه‌اي روحاني را به مناظره دعوت كرد. احمدي‌نژاد در نامه خود نوشت: «خدا را شاهد مي‌گيرم كه اين دعوت نه براساس يك حس شخصي، بلكه برمبناي احساس تكليف ديني و ملي صورت مي‌گيرد وگرنه اينجانب و همكارانم در طول هشت سال مسووليت خود زماني كه در عين تحمل بار سنگين خدمات كم‌سابقه در جاي جاي ميهن اسلامي، به موازات دشمني‌هاي بيگانگان، حجم كم‌نظير ناملايمات و بي‌مهري‌هاي برخي در داخل را به عشق ملت بزرگ ايران به جان پذيرفتيم، امتحان خود را به نيكي پس داده‌ايم.» اين دومين‌بار است كه روحاني به مناظره دعوت مي‌شود حال بايد منتظر عكس‌العمل حسن روحاني باشيم. روحاني كه در جريان رقابت‌هاي يازدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري آمادگي خود را براي مناظره با احمدي‌نژاد اعلام كرده بود. 18 خرداد 92 در حالي كه 6 روز به انتخابات مانده بود، روحاني گفت: «مناظره وگفت‌وگو هميشه سازنده بوده است و من در اين راستا حاضر هستم با دولت محمود احمدي‌نژاد مناظره كنم. وزراي دولت احمدي‌نژاد اين حق را دارند كه از خود و عملكردشان در اين ۸ سال گذشته دفاع كنند. البته نقدهايي نيز بر عملكرد دولت احمدي‌نژاد وارد است كه قطعا بايد جوابگوي آن باشد.»
در جريان رقابت‌هاي انتخابات 96 نيز آقاي رييسي در مصاحبه‌اي تلويزيوني تقاضا كرد تا روحاني و احمدي‌نژاد روبه‌روي هم بنشينند و يك بار براي هميشه مسايل في‌ما بين را به مناظره بگذارند.
يادآر
علاقه احمدي‌نژاد به مناظره از سال 1388 و رقابت‌هاي دهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري آغاز شد. جايي كه او در برابر ميرحسين موسوي نشست و اظهاراتي را مطرح كرد كه به عقيده بسياري از كارشناسان و فعالان سياسي هر دو جناح جرقه اتفاقات پس از انتخابات را زد. علي مطهري در گفت‌وگويي با فارس اظهار كرد: «مناظره از عوامل اصلي و جرقه فتنه بود.» مطهري بر اين باور تنها نبود بلكه حجت‌الاسلام والمسلمين علي رضايي، رييس سازمان بسيج طلاب و روحانيون در گفت‌وگو با خبرآنلاين يكي از زمينه‌هاي بروز اتفاقات 88 را مناظره‌هاي تلويزيوني اعلام كرد. حجت‌الاسلام مرحوم سيدمهدي طباطبايي نيز سال 96 در يادداشتي در روزنامه ايران بر اين موضوع صحه گذاشت و نوشت: «واقعيت آن است كه متاسفانه در سال‌هاي گذشته سنت گفت‌وگو در جامعه ما رو به افول گذاشته است. به عقيده من تير آخر بر پيكره اين سنت در مناظره‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري سال ۸۸ زده شد.»
همچنين خيلي از فعالان سياسي به مسايل مورد اشاره احمدي‌نژاد اشاره كردند كه هركدام در حكم اسرار نظام بودند و هيچ‌وقت گمان نمي‌رفت كه يك مسوول رسمي جلوي دوربين تلويزيون آنها را برملا كند يا به اين و آن اتهام وارد كند؛ اتهاماتي كه نه مرحوم آيت‌الله رفسنجاني و نه حجت‌الاسلام ناطق نوري فرصت پاسخگويي به آنها را نيافتند.
باوجود تمامي اين موضوعات بازهم احمدي‌نژاد دلش هواي مناظره كرده و از روحاني خواسته تا با او مناظره كند. دعوت روحاني به مناظره از سوي احمدي‌نژاد واكنش‌هاي مختلفي
به همراه داشت. حسام‌الدين آشنا در واكنش به اين دعوت در توييتر خود نوشت: «احمدي‌نژاد به روحاني: آقاي رييس‌جمهور را دعوت مي‌كنم در تلويزيون مناظره كنيم؛ اگر خاطرشان باشد يك بار به اسم مناظره در همين تلويزيون ۱۹ دقيقه و ۴۴ ثانيه وقت سفارسي اضافي تك‌نفره گرفتند و از آن نهايت استفاده را كردند. متاسفانه در هميشه بر يك پاشنه نمي‌چرخد.»
همانطور كه خوانندگان به خاطر دارند در جريان مناظره‌هاي 88 صدا و سيما فرصت اختصاصي به احمدي نژاد داد تا به بعضي سوالات جواب مقتضي پاسخ دهد.
سيدمصطفي هاشمي‌طبا فعال سياسي اصلاح‌طلب نيز در واكنش به درخواست احمدي‌نژاد به نامه‌نيوز گفت: «حرف‌هاي آقاي احمدي‌نژاد اثر ندارد چون همه خرابكاري‌ها را كرده و رفته است بنابراين فكر نمي‌كنم كسي در اين زمينه حرف او را بخواند و تاثير بپذيرد. احمدي‌نژاد عوامفريبانه صحبت مي‌كند اما آقاي روحاني منطقي و قاعده‌مند سخن مي‌گويد، احمدي‌نژاد هميشه حرف مي‌زند، وقتي كلي‌گويي مي‌كند. بالاخره فكر مي‌كند نور و هاله نور هم به كمكش مي‌آيد. هاشمي‌طبا در پاسخ به اين سوال كه اگر اين مناظره برگزار شود پيروز چه كسي خواهد بود؟ گفت: اگر ديدگاه‌هاي پوپوليستي را ملاك قرار دهيم احمدي‌نژاد پيروز مناظره خواهد بود اما اگر ملاك مباحث منطقي باشد روحاني پيروز مي‌شود. به عبارت روشن‌تر بستگي دارد شنونده چه برداشتي داشته باشد.»
مناظره‌كننده‌اي كه دعوت كسي را اجابت نمي‌كند
اگرچه محمود احمدي‌نژاد در اين 5 سال دو مرتبه روحاني را به مناظره دعوت كرده است اما خودش هيچ‌گاه به دعوت براي مناظره لبيك نگفته است. يكي از افرادي كه همواره آمادگي خودرا بر اين مهم اعلام كرده، سيدمصطفي تاجزاده فعال سياسي اصلاح‌طلب است. 19 آذر 96 تاجزاده علاوه بر آمادگي براي مناظره با حميد رسايي گفت: «با انجام مناظره درباره عملكرد آقاي احمدي‌نژاد هم موافقم البته با خود وي. من حاضر به انجام مناظره با آقاي احمدي‌نژاد درباره عملكرد وي در هشت سال رياست‌جمهوري‌اش و مقايسه آن با عملكرد دولت اصلاحات هستم. احمدي‌نژاد هر زمان كه براي مناظره اعلام آمادگي كند، من آماده‌ام.» پيش از تاجزاده، كواكبيان نيز در 16 آذر 92 احمدي‌نژاد را به مناظره دعوت كرد و گفت: «احمدي‌نژاد را به مناظره دعوت مي‌كنم، چوب لاي چرخ دولت گذاشتن كاري ندارد دولت جديد تازه بر سر كار آمده است؛ بنابراين بايد به آن فرصت داد.»
تلاش براي دوقطبي‌سازي
حافظه تاريخي مردم ايران كم نيست. هنوز خاطرات اتفاقات تلخ پس از مناظره‌هاي سال 88 در ذهن تمام كساني كه دل در گرو ايران و انقلاب دارند، هك شده، اما همچنان جرياني به‌دنبال ماجراجويي‌هاي سياسي است. احمدي‌نژاد طرفدار مناظره است اما مناظره‌اي كه در آن بر دو قطبي‌سازي در كشور دامن زده شود. موضوعي كه مقام معظم رهبري و ساير مسوولان كشور نسبت به شكل‌گيري آن بارها هشدار داده‌اند. واقعيت آن است كه شكل‌گيري دو قطبي در كشور حاصلي جز زيان و خسران براي ايران و نظام ندارد و بايد نسبت به اين موضوع هوشيار بود. با وجود اين حسن روحاني به مناظره دعوت شده است حال بايد ديد كه آيا رييس‌جمهوري به اين دعوت پاسخ مي‌دهد يا خير. هر چند كه مشاور فرهنگي روحاني پاسخ قابل تاملي به دعوت احمدي‌نژاد داده است. پاسخي كه در پشت آن حرف‌هاي بسياري نهفته است.