جواب سياسي به تاريخ؟
محمد علي ابطحي
اخيرا آيتالله موسوي خوييني براي ويژه‌نامه‌اي كه به مناسبت سالگرد رحلت آيتالله هاشمي‌رفسنجاني از سوي خانواده معظم‌له منتشر شده است مصاحبه مهمي در يادآوري تاريخ انقلاب كرده است. اين مصاحبه از نگاه تاريخي و جداي از مساله آيتالله هاشمي‌رفسنجاني به نكات مهمي اشاره كرده و بر بخش‌هايي از نقاط تاريك تاريخ ايران نور تابانده بود كه جز آيتالله خوييني، كسي به آن اشاره نكرده بود؛البته چون محور سوالات در مورد مرحوم آيتالله هاشمي بوده است، بيشتر مصاحبه در مورد آن بزرگوار بوده.نگاه آيتالله خوييني صرفا تاريخي بود. نه مداحي بود و نه تخريب. تنها مصاحبه‌اي بود كه در ژانر صرفا تاريخي قرار داشت.اين نظرات مي‌تواند مورد قبول تاريخي افرادي نباشد. براي پاسخگويي تاريخي بايد جواب تاريخي داد. كساني كه اطلاعات تاريخي دارند يا مستندات تاريخي دارند به عنوان يك رسالت بايد مستندات خود را ارايه كنند.اما در اين چند روزه به جاي پاسخگويي تاريخي به آيتالله خوييني مصاحبه‌هاي سياسي فراواني توليد شده است كه عمدتا پاسخ‌ها سياسي و مصلت‌جويانه است. شايد عمده‌ترين اشكال كه در خيلي از پاسخ‌ها تكرار شده بود، زمان نشر آن بود. در سالگرد معمولا حمايت‌ها و بزرگداشت‌ها صورت مي‌گيرد.گمان مي‌كنم در طول اين ۴۰ ساله هميشه موقعيت‌هاي حساسي بوده است كه نبايد در آن موقعيت حساس بهانه به دست دشمن يا مخالفان داد. تا جايي كه ديدم اين مصاحبه براي ويژه‌نامه‌اي گرفته شده كه متولي آن خود خانواده بوده است و نظرات آيتالله خوييني هم هميشه نسبت به ديدگاه‌هاي آيتالله هاشمي متفاوت بوده است، اين گلايه درستي نيست.اصلا همه اينها قبول. در اوج تخريب هاشمي توسط افراطيون، اين مصاحبه به مصلحت نبوده. اما بالاخره اين حرف‌ها گفته شده. الان مساله تاريخ يا پذيرش اين نظرات است يا پاسخ مستند به آنها.از دلسوزان ايران و انقلاب و تاريخ و علاقه‌مندان آيتالله هاشمي انتظار مي‌رود به اين همه نقاط مهمي كه از برگه‌هاي ناگفته تاريخي ايران معاصر توسط آيتالله خوييني گفته شده، پاسخ تاريخي بدهند. هجوم سازمان‌يافته پاسخ تاريخي نيست، ظلم به تاريخ و به هاشمي و به ايران است.پاسخ سياسي به تاريخ تنها به سردرگمي بيشتر مي‌انجامد و به نفع هاشمي‌رفسنجاني هم نيست. هاشمي شخصيت بزرگ و انكارناپذير تاريخ انقلاب اسلامي است. شكي هم نيست كه هاشمي فصل‌هاي متفاوت و كاملا مختلف در زندگي داشته است بايد از افراط و تفريط در مورد او پرهيز و صرفا به او نگاه تاريخي كرد. پاسخ‌هاي هيجاني به نكته‌هاي تاريخي دردي را دوا نمي‌كند.