الشباب در سومالي و كنيا
سعيد عابدپور
در هفتههاي اخير عمليات تروريستي گروه الشباب در كنيا و سومالي توجه جهاني را به خود برانگيخته است. طي هفته گذشته الشباب به چند هتل در نايروبي پايتخت كنيا حمله كرد كه در جريان آن 15 نفر از كارمندان هتل و مسافران به قتل رسيدند. از سوي ديگر بر ميزان حملات الشباب به مقرهاي نظامي و اهداف غيرنظامي در سومالي افزوده شده است. فقط يك مورد آن ربودن
60 كودك توسط الشباب در منطقه الغرس در جنوب شرقي سومالي است. الشباب به طور گستردهاي در سومالي و كنيا به حملات انتحاري، بمبگذاري، ربودن زنان و كودكان و حمله به مقرهاي نظامي و محلهاي مسكوني دست ميزند.
فرمانده منطقهاي الشباب در كنيا علت حمله اخير به نايروبي را دخالت كنيا در ارسال قواي نظامي به قواي صلح اتحاديه افريقا در سومالي AMISOM اعلام كرده است. آميس، بزرگترين قواي نظامي را براي ايجاد صلح و ثبات در كشور فقير و جنگزده سومالي بر عهده دارد. سومالي و كنيا داراي پيوستگيهاي خاص قومي هستند. در بخشي از كنيا، در مجاورت مرزهاي سومالي و بخشهاي وسيعتر آن در شمال شرقي كنيا، قوم سومالي زندگي ميكنند. مردم سومالي معتقدند اين بخش از كنيا متعلق به سومالي بوده و در اثر دخالتهاي بيگانگان و مرزبنديهاي مصنوعي اكنون اين بخش مهم در خاك كنيا قرار گرفته است. اين مساله براي الشباب دستاويزي شده تا علت حمله خود به ارتش و نهادهاي دولتي در كنيا به اشغالگران كنيايي را توجيه كند. الشباب از درگيريهاي قومي و اختلافات تاريخي به خوبي بهرهبرداري ميكند و از اين رو شمار اعضاي الشباب در سالهاي اخير در سومالي رو به افزايش است. اين يك مشكل براي دولت كنيا است كه علاوه بر بحرانهاي سياسي و اقتصادي بايد پاسخگو و منتظر حملات البشاب باشد. بحث قوم گرايي كه الشباب بر آن تاكيه دارد، ابزار مناسبي براي تهييج احساسات هزاران جوان سوماليايي فقير است.
كنيا يكي از مهمترين همكاران چين در افريقا است. چين اخيرا طرح بزرگ ايجاد راه آهن بين دو بندر مهم افريقاي شرقي، مومباسا و نايروبي را به پايان رسانيده است. اين سازه مهم اقتصادي، با طول 485 كيلومتر و با سرمايهگذاري 3.6 (سه ميليارد و ششصد ميليارد دلاري) براي چين و ژئوپولتيك چين و نفوذ آن در عمق شرق افريقا مهم است. اين احتمال وجود دارد تا اين خط مهم راه آهن تا اوگاندا و كنگو، كشورهايي با بزرگترين منابع معدني از جمله معادن الماس و طلا ادامه يابد. طرح ديگر چين، ايجاد خط آهني براي اتصال مناطق بين كشورهاي كنيا، جنوب سودان و اتيوپيي تا بندر لام در شرق كنيا است. اين منطقه تحت حملات منظم الشباب قرار دارد. سه بندر مومباسا، نايروبي و لام اهميت استراتژيك براي ارتباط چين با افريقاي شرقي و در عين حال توسعه اين مناطق دارد. اقتصاد اين مناطق از طريق اين سه بندر در ارتباط با جهان آزاد خواهد بود.
با وجود اينكه ارتش امريكا نقش فعالي در حمله به مقرهاي الشباب در سومالي ايفا ميكند، حملات الشباب در كنيا زير سوال است. احتمال زيادي وجود دارد بخشي از حملات الشباب در كنيا با كمك و هدايت سازمانهاي جاسوسي امريكا صورت بگيرد. امريكاييها همانند عملكرد خود در سوريه، براي توقف حضور چين در شرق افريقا از وجود تروريستها استفاده ميكنند. چين اگر موفق به توسعه قدرت اقتصادي خود در شرق افريقا بشود، بازارهاي نويني خلق كرده و اين مناطق به شكل مستعمرههاي اقتصادي اين قدرت در حال توسعه درخواهند آمد. از سوي ديگر با شكست داعش در خاورميانه، دور از انتظار نيست داعش در اين منطقه از افريقا قويتر شده و رهبري الشباب را بر عهده بگيرد.