زمان انتخاب‌هاي سخت رسيده
صدرا جعفرپور
چند روز پيش خبري منتشر شد كه نمايندگان مجلس نتوانسته‌اند در كميسيون تلفيق به اين توافق برسند كه چگونه مساله سهميه سوخت را قانونگذاري كنند. جناب وزير نفت نيز گفت 10 مورد طرح در كميسيون مطرح شده است ولي هيچ كدام راي نياورده است.طبعا اين سوال براي هر شخص پيش مي‌آيد كه مگر اين موضوع چقدر غامض است كه مجلس در تصويب آن مانده و نتوانسته با وجود پيشنهادهاي مختلف از شرايط فعلي خارج شود؟ صورت مساله بسيار شفاف و روشن است. وقتي قيمت كالاي داخل از خارج ارزان‌تر است، انگيزه‌هاي اقتصادي براي جابه‌جايي اين كالاها زياد است و به صورت طبيعي، جريان صادرات كالا از داخل نشات مي‌گيرد. نهايت اين تصميم‌گيري‌ها هم اين است كه فعاليت اقتصادي با شرافت مانند تجارت به سمت يك جرم سوق پيدا كند. براي تبيين بلاتكليفي در خصوص مساله بنزين بايد به مفهوم انتخاب سخت اشاره كرد. انتخاب‌هاي سخت گزينه‌هايي هستند كه ريسك‌هاي آنها بسيار بالا و فاكتور‌هاي تاثيرپذير بي‌شماري دارد. انتخاب‌هاي سخت چه در حوزه فردي و چه حوزه اجتماعي ايجاد مي‌شوند و گويي راهي براي گريز از آن وجود ندارد؛ شجاعت براي گرفتن انتخاب سخت راه گريز از بحران است. در حالي كه سياستگذاري كه موافق حفظ وضع موجود در خصوص بنزين مدافعاني دارد كه در نقد سهميه‌بندي يا افزايش قيمت؛ بنزين گران را براي مردم ناپسند تلقي مي‌كنند . اگر آمار قاچاق روزانه 10 ميليون ليتر را بپذيريم بايد پرسيد كه آيا خواست نظام حكمراني كشور اين است كه گروهي با سوءاستفاده از يارانه‌ها و منابع كشور اين ميزان قاچاق رقم بخورد و در آن‌سو با طبقات ضعيفي مواجه باشيم كه نتوانند از يارانه‌هاي پنهان سوخت بهره ببرند. نمايندگان مجلس و حتي دولت ممكن است از اين شرايط ناراضي باشند اما بايد بدانند كه سياستگذاري فعلي براي بنزين نتيجه‌اي جز امتداد وضع موجود نخواهد داشت. كسي انكار نمي‌كند كه سياستگذاران مي‌خواهند براي مردم و علي‌الخصوص طبقات آسيب‌پذير برنامه‌ريزي كنند اما منطق اقتصادي نشان داده است كه اين راه نشدني است و نتايج نيز همين را تاييد مي‌كند. ارزان نگه داشتن قيمت بنزين، در ديد اول در همراهي با گروه‌هاي ضعيف جامعه است اما بايد نگاهي دوباره به آن داشت كه اين بنزين ارزان را كدام گروه بيشتر استفاده مي‌كند؟ . ايده ارزان نگاه داشتن كالاها، به نوعي يارانه براي مصرف‌كنندگان است و مطابق آمارها نيز اين دهك‌هاي بالاتر هستند كه مصرف بيشتري دارند. فارغ از اين بحث تئوريك كه چه كسي از بنزين ارزان بهره‌مند مي‌شود، به وضعيت كشور هم نگاه كنيم، مي‌بينيم كه هيچگاه جامعه به‌طور عمومي از اين نحوه سياستگذاري بهره‌مند نشده‌اند و متاسفانه هنوز به اسم دفاع از اقشار آسيب‌پذير، مسير اشتباه گذشته را تكرار مي‌كنيم.