رييس‌جمهورِ دلواپسان
از«صندوق راي» بيرون مي‌آيد؟
مخالفان همزمان با طرح استيضاح روحاني از آلترناتيوهاي عمدتا نظامي رونمايي كردند
فائزه عباسي
«18 امضا براي حذف روحاني از ساختمان خيابان پاستور» اين آخرين تحركات طيف مخالف دولت در بهارستان است. ماجرايي كه از روز يكشنبه كليد خورد و با وجود آنكه امضا‌كنندگانش در صحت و سقم آن ترديد داشتند و به تناقض‌گويي رو آورده بودند اما ديروز گويا تصميم‌شان محكم‌تر شده بود و متن طرح استيضاح را با اسامي آن منتشر كردند.
18 امضا كجا و موافقت 96 نفر كجا؟ اين اولين چيزي است كه بعد از ديدن اين طرح در ذهن تداعي مي‌شود. هرچه باشد طبق قانون اساسي بايد يك سوم كل نمايندگان مجلس، طرح استيضاح رييس‌جمهور را امضا كنند تا اين طرح بتواند به هيات رييسه برود و اعلام وصول شود اما حتي در قدم اوليه هم اين تحقق كامل امضاها با مشكل روبهرو است پس نبايد آن را جدي گرفت. اما سوال اينجاست آيا نمايندگاني كه آغازگر اين طرح هستند نمي‌دانند اين طرح راه به جايي نخواهد برد؟! از پاسخش مي‌گذريم و سوال مهم‌تر جاي آن را مي‌گيرد و آن اينكه بر فرض كه تمام امضاهاي مورد نياز براي استيضاح هم محقق شود و حتي بر فرض محال‌تر دوسوم نمايندگان يعني حدودا 180 نماينده هم با بركنار شدن حسن روحاني موافقت كنند مخالفان دولت قرار است چه‌كسي را جاي روحاني بر كرسي رياست‌جمهوري بنشانند؟
پازل تئوري دولت نظامي
ماجراي كنار زدن دولت روحاني صحبتي نيست كه تنها محدود به تلاش طيف مخالف در اين چند روز اخير باشد. اولين‌بار روزهاي آخر مجلس نهم مهدي كوچك‌زاده نماينده عضو جبهه پايداري از استيضاح دولت صحبت كرد. هرچند بعد از آن هر از گاهي صدايي از اين جنس از اردوگاه رقيب به گوش مي‌رسيد اما مانور دادن بر اين موضوع كه گاهي رنگ استيضاح به خود مي‌گرفت و گاهي در رداي استعفا خودنمايي مي‌كرد از يك سال پيش بيشتر شد. وقتي ماجرا به اعتراضات دي ماه، كه اتفاقا آغازش هم از مشهد يعني مهم‌ترين قطب منتقد دولت بود، رسيد ديگر يك صف‌كشي از سوي مخالفان در برابر دولت صورت گرفت و كم‌كم زمزمه سوال و استيضاح از رييس‌جمهور مطرح شد. هنوز اين ماجرا تمام نشده بود كه محمدعلي پورمختار از نمايندگان مخالف دولت در مصاحبه‌اي اعلام كرد «اگر يك نظامي رييس‌جمهور شود حتما مي‌تواند كشور را از مشكلات نجات بدهد.» شايد در گام اول به نظر مي‌رسيد اين تنها يك اظهارنظر شخصي باشد اما چندي بعد ابراهيم فياض از حضور يك نظامي بر عالي‌ترين كرسي مقام اجرايي را چيزي شبيه به يك تئوري مطرح و آن را به عنوان راهي براي برون رفت از مشكلات معرفي كرد. او مي‌گويد «در حال حاضر عدالت جاي خود را به اعتدال مي‌دهد و آرام آرام گفتمان بعدي يا همان «عدالت‌طلبي راديكال» جا باز مي‌كند.» صحبت‌هاي فياض نشان مي‌دهد ديگر بحث تنها يك نظر شخصي نيست بلكه قرار است تئوري براي ايجاد يك دولت نظامي از سوي جناح راست طراحي شود. حسين‌الله كرم رييس شوراي هماهنگي حزب‌الله نيز به خبرآنلاين مي‌گويديك نظامي استراتژيست را بر يك سياسي استراتژيست براي تصدي امور شايسته‌تر مي‌داند. او در پاسخ به اين سوال كه آيا مردم در انتخابات ١٤٠٠ به يك نظامي اقبالي نشان خواهند داد يا نه، مي‌گويد باتوجه به شرايط منطقه، ايران تصميم جدي دارد كه وظيفه منطقه‌اي خود را اجرا كند چون مي‌داند اگر اجرا نكند تجزيه مي‌شود. در يك چنين وضعيتي به نظر من مردم به اين سمت گرايش پيدا مي‌كنند كه فردي با تخصص لازم در اين جايگاه قرار بگيرد» همين جملات كافي بود تا نشان دهد زمزمه‌ها براي كنار زدن دولت چندان هم بي‌برنامه مطرح نمي‌شود گويا منتقدان روي سناريويي كه آغاز كرده بودند حساب كرده‌اند.
پيش درآمد رسانه‌اي
«اگر ميدان بدهيد سازندگان ماهواره اقتصاد را هم مي‌سازند» اين تيتر روزنامه كيهان در تاريخ
16 بهمن ماه است. يعني تقريبا يك هفته پيش از كليد خوردن طرح استيضاح حسن روحاني در مجلس روزنامه كيهان در گزارشي خط تغيير دولت و سپردن آن به نظامي‌ها را دنبال مي‌كند. در اين گزارش از پيشرفت‌هاي علمي كشور در زمينه پرتاب ماهواره شروع مي‌شود و نهايتا آن را به مشكلات اقتصادي مي‌رساند و در نهايت مي‌نويسد: «به نظر مي‌رسد دولت نه تنها با رويكرداشتباه خود تبعات زيادي را به كشور تحميل كرده بلكه با كارشكني در كار ديگر نهادهاي انقلابي، همان دستاوردهاي پيشين را هم رو به نابودي مي‌برد.» در بخش ديگري از اين گزارش آمده است: «حربه حضور جوانان انقلابي كه ثابت كردند هركجا ورود كردند موفقيتي به همراه آورده‌اند نشان مي‌دهد نياز مديريت اقتصادي كشور هم در حال حاضر فقدان ميدان دادن به اين نيروهاست. تفكر بسيجي، جهادي و انقلابي در حوزه‌هاي بسياري خود را ثابت كرده و نشان داده اگر به آن اعتماد شود مي‌تواند دستاوردهاي چشمگيري ايجاد كند؛ از سوي ديگر، رويكرد غربزده و نگاه به دست خارجي‌ها طي سال‌هاي اخير ثابت كرده موفقيتي براي كشور نخواهد داشت. امروز با نگاه به اين دو تفكر كه يكي با سرلوحه قرار دادن كار كردن و ديگري با تمركز بر عافيت‌طلبي نتايج خود را نشان داده‌اند مي‌توان فهميد كه كليد حل مشكلات كشور در دستان كدام تفكر است. امروز سوال بسياري از مردم اين است كه چگونه جمهوري اسلامي مي‌تواند به تكنولوژي پيچيده موشك‌هاي نقطه زن يا ارسال ماهواره به فضا دست يابد و آن را بومي نمايد اما از ساخت يك خودروي ساده سواري ناتوان است؟!»
مانور از نوع گازانبري
در جريان انتخابات سال 96 دو رقيب اصلي مقابل حسن روحاني صف كشيده بودند يكي ابراهيم رييسي و ديگري محمد باقر قاليباف هرچند قاليباف با عزمي جدي‌تر به مصاف روحاني آمده بود اما در نهايت بر اساس تصميمات درون جناحي حكم به كنارگيري‌اش به نفع رييسي داده شد. هرچند اين موضوع باعث شد تا قاليباف دل پري از هم‌فكرانش داشته باشد اما به هرصورت سوداي رياست را از سر او بيرون نكرد. حالا درست در زماني كه مخالفان دولت علم استعفا و استيضاح رييس‌جمهور را به دست گرفته‌اند حضور قاليباف هم پررنگ‌تر از گذشته مي‌شود. اگر از فعاليت‌هايش در فضاي مجازي بگذريم حضور پررنگش در رسانه ملي نيز جاي اما و اگر دارد. همين چند روز پيش بود كه قاليباف در برنامه «بدون توقف» كه از شبكه سوم سيما پخش مي‌شود حاضر مي‌شود و ادعاها درباره بدهي‌هاي شهرداري در زمان سكانداري‌اش را انكار مي‌كند. البته اگر فرض كنيم اينكه چند روز قبل از طرح استيضاح روحاني تريبوني براي قاليباف فراهم مي‌شود تا دفاعيه‌اي از خود داشته باشد تنها بر حسب تصادف و اتفاق بوده است صحبت‌هاي نمايندگان امضا‌كننده طرح استيضاح روحاني نمي‌تواند با اين موضوع بي‌ارتباط باشد. روز يكشنبه در حاشيه جلسه علني مجلس هدايت‌الله خادمي كه هميشه از منتقدان صف اول دولت است از لزوم كنار رفتن رييس‌جمهور صحبت مي‌كند اما همين‌كه از او سوال مي‌شود چه گزينه‌اي براي جايگزين روحاني داريد تلاش مي‌كند از پاسخ دادن طفره برود و به قول خودمان آسمان را به زمين ببافد تا نگويد منظورش چه كسي است. نهايتا وقتي اصرار مي‌شود كه اسم شخص را بگويد با كمي ترديد در گفتن يا نگفتنش مي‌گويد به نظرم قاليباف گزينه مناسبي است. پورمختار هم كه از همان يك‌سال پيش اعتقاد داشت قاليباف بايد رييس‌جمهور مي‌شد و حتي به هم جناحي‌هاي خود انتقاد مي‌كرد كه چرا قاليباف را مجبور به كناره‌گيري كردند. اما فقط اسم قاليباف به عنوان آلترناتيوي براي حسن روحاني از زبان پورمختار و خادمي خارج نشد بلكه حسن نوروزي از نمايندگان اصولگرا نيز در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد در حالي كه تلاش داشت نيتش را فراجناحي نشان دهد اما نتوانست از اسم قاليباف بگذرد. نكته‌اي كه به نظر مي‌رسد منتقدان چندان به آن توجه ندارند خواسته ملت است چراكه يك‌سال پيش درميان همه گزينه‌هاي اصولگرايان اسم حسن روحاني از صندوق راي بيرون آمد اما امروز گزينه‌اي مطرح مي‌شود كه در سه دوره انتخابات رياست‌جمهوري هيچگاه با اقبال مردم روبهرو نشده است.