قيمت دلار كاهش نمي‌يابد؟
ميثم رادپور
رييس كل بانك مركزي در نوشته‌اي كه در صفحه اينستاگرام خود به اشتراك گذاشته بود، اعلام كرد كه بازار نسبت به FATF بي‌تفاوت شده است. در چند ماه اخير بحث پيوستن يا نپيوستن به FATF نقل محافل بوده و هر كس از مدير تا سياستگذار و كارشناس اقتصادي نسبت به آن اظهارنظر كرده است. البته اظهارات همتي از آن جهت اهميت دارد كه ايشان رييس كل بانك مركزي است و با توجه به تاثير جو رواني بر مولفه‌هاي اقتصادي بخصوص نرخ ارز بايد با طمانينه بيشتري صحبت كند. نكته دوم در خصوص گفته‌هاي جناب همتي، نحوه نگاه كردن و پاسخ دادن به بعد فني نوسانات ارزي و سوالات ايجاد شده پيرامون عوامل اثرگذار بر آن است. به اين معنا كه وقتي رشد قيمتي يك‌سال گذشته بازار ارز، بيش از 250 درصد بوده است، انتظار داريم بازار ارز تا چه ميزان از خود ثبات نشان دهد و نسبت به اظهار نظرات بي‌تفاوت باشد؟ آيا همچنان بازار ارز توان افزايش مثلا ده درصدي قيمت‌ها را دارد؟ اين پرسش‌ها از آن جهت اهميت دارد كه بايد مشخص شود كه علت بي‌تفاوتي بازار ارز كه جناب همتي عنوان كردند، نسبت به هر كنش و گفته‌اي چيست. آيا به‌طور مثال تقاضايي وجود ندارد يا جلوي عرضه ارز گرفته شده است. بازار ارز بايد از نظر فني تحليل شود و علت نوسان يا عدم نوسان در آن مشخص شود. در سال‌هاي گذشته يكي از علل عدم نوسان ارزي، سركوب قيمت دلار بود. به واسطه اين سركوب، فاصله‌اي بين قيمت اصلي و تخميني بر اساس تفاوت تورم ايجاد شده بود. بنابراين هر زمان كه قيمت ارز زياد مي‌شد، به دليل افزايش نرخ تورم، انتظاري براي كاهش نرخ ارز وجود نداشت مگر اينكه سركوب آن، شدت بيشتري يابد. اما اوضاع امسال به گونه ديگري بود. در سال 97 قيمت اصلي ارز و قيمت تخميني، بيش از انتظارات افزايش يافت كه در نتيجه آن، قيمت بسياري از كالاها زياد شد و ...
از آنجا كه انتظار نداريم حتي با بازگشتن قيمت دلار به قيمت قبلي، قيمت اين محصولات كاهش يابد، پس انگيزه‌اي براي كاهش قيمت دلار وجود ندارد، چرا كه هزينه‌هاي تورم ايجاد شده به واسطه افزايش قيمت‌ها، بر شانه دولت سنگيني كرده و هر قدر هم تلاش كند، نمي‌تواند قيمت‌ها را به قبل برگرداند. به هر حال به نظر نمي‌رسد با تنها همين اظهار نظر آقاي همتي ما نيز بپذيريم كه واقعا بازار ساكن است و واكنشي ندارد. نكته آخر نيز در خصوص پيش‌بيني قيمت دلار در سال آينده است. در ابتدا بايد به اين نكاتي اشاره كرد. اول اينكه نااطميناني در خصوص تحقق درآمدهاي مالياتي و نفتي وجود دارد و شرايط كشور نيز در سال آينده پيچيده خواهد شد. از سوي ديگر دولت مسير استقراض از بانك مركزي را پيش روي خود دارد كه اين مسير نيز انگيزه كافي براي كاهش قيمت دلار به دولت نمي‌دهد. از سوي ديگر، اصطكاك‌هاي نقل و انتقال ارز در بانك‌ها هم نمي‌تواند به كاهش قيمت ارز در بازار بينجامد. بنابراين به نظر نمي‌رسد قيمت دلار در آينده كاهش يابد و در كانالي كه هم‌اكنون در نوسان است، باقي مي‌ماند.