كاغذ و كمك درسي‌ها
سينا قنبرپور
دوست عزيزي از سر خيرخواهي گفت:«بر سر شغلتان چه مي‌آيد؟ حتي اگر بهترين مطلب را هم بنويسيد و سانسور هم نباشد و آزادانه بخواهيد چاپش كنيد ديگر كاغذ نداريد كه روزنامه منتشر كنيد.» راست مي‌گفت. ديروز بعد از روزنامه‌هاي بزرگي چون «همشهري» و «ايران» نوبت به روزنامه «اطلاعات» رسيد. البته اين روزنامه هم جزو روزنامه‌هاي بزرگ است و البته پشتش به حكومت گرم. وقتي روزنامه «اطلاعات» 4 صفحه از صفحه‌هاي روزنامه و يكي از ضمايمش را منتشر نمي‌كند به معناي آن است كه روزنامه‌هاي كوچك‌تر و روزنامه‌هاي بخش خصوصي شرايط سخت‌تر يا دست‌كم پيچيده‌تري را پيش رو خواهند داشت. اينكه بخواهيم دوباره مرور كنيم كه وضعيت كاغذ چه مسيري را طي كرد تا به بحران كنوني رسيد يا اينكه مطبوعاتي‌ها...
خود چقدر غافل بودند، مقوله‌اي تكراري است. واقعيت اين است كه ببينيم در شرايط كنوني كاغذ موجود صرف چه اموري مي‌شود. تكليف كاغذ كتاب معلوم است. تيراژ كتاب هم اين روزها روز به روز صفرهايش را بيشتر از دست مي‌دهد. تكليف مطبوعات هم با همه ازدياد عناوين مشخص است. اما پرسش اين است كه رول‌هاي كاغذ مطبوعات و ساير اقسام كاغذ به چه توليداتي مي‌رسند؟ پرتيراژ‌تر از كتاب و مطبوعات محصولي است كه خدا مي‌داند چه خيري در اين سال‌ها در توليد ناخالص و خالص ملي داشته است. هيچ كس را ياراي پاسخ دادن به اين پرسش نبوده و هر گاه كه عده‌اي زبان به انتقاد از كتاب‌هاي كمك درسي و كمك آموزشي گشوده‌اند با هجمه‌اي عظيم مواجه شده‌اند. اما به راستي اين همه كتاب كمك آموزشي و كمك درسي در اقتصاد ايران چه نقشي داشته‌اند؟ آيا جز اين است كه چرخه معيوبي را پرشتاب‌تر چرخانده‌اند؟ همه ساله آموزش و پرورش كتاب‌هاي درسي دانش‌آموزان را تامين مي‌كند. در توليد و تدوين كتاب‌هاي درسي سعي و تلاش قابل توجه و قابل تاملي جريان دارد. اگر اين كتاب‌ها به گونه‌اي طراحي و تدوين نشده‌اند كه بتوانند تاثيرگذار باشند بهتر است كتاب‌هاي درسي را اصلاح كنيم و در اين شرايط كه كاغذ به زحمت تامين مي‌شود، كتاب‌هايي را كه مشخص نيست چه چيزي وراي كتاب‌هاي درسي به علم و دانش دانش‌آموزان مي‌افزايند زير ذره‌بين بگذاريم و اگر ضرورتي در انتشار آنها نيست از توليدشان جلوگيري كنيم. شايد وقت آن رسيده كه بقيه اعضاي كابينه و افراد مسوول در اين باره اظهارنظر كنند كه انتشار اين همه كتاب‌هاي كمك آموزشي و كتاب‌هاي آمادگي كنكور و تست‌زني چه جايگاهي در توليد ناخالص ملي ما داشته‌اند و آيا در همه سال‌هايي كه توليدكنندگان كمك درسي‌ها و آموزش كنكور‌ها ميدان را گرفته‌اند، ارزش افزوده‌اي به اقتصاد ما ارد كرده‌اند؟ شايد بيش از وزير آموزش و پرورش اين شوراي عالي انقلاب فرهنگي باشد كه بايد پاسخ دهد اين همه كاغذي كه به صورت تمرين تست و كمك آموزشي به خانواده‌ها و دانش‌آموزان تحميل شده به راستي و به دقت چه بازخوردي و چه آورده‌اي در سطح علم و دانش ايران داشته است؟ شايد وقت آن رسيده كه علما و مراجع عظام ما از منظر شرعي به موضوع بنگرند كه وقتي وزارت آموزش و پرورش داريم و در سال بسياري كارشناسان اين دستگاه بزرگ علاوه بر شوراي عالي انقلاب فرهنگي مشغول كار براي دانش‌آموزانند اين همه كاغذ چرا بايد صرف چرخه‌اي شود كه عملا دوباره‌كاري مي‌كند؟ آمادگي براي كنكور اين سال‌ها از خود دانشگاه و علم‌افروزي مهم‌تر جلوه داده شده و عجيب نيست امروز شاهد آن باشيم كه مافياي كتاب‌هاي كمك درسي و آمادگي كنكور همه كاغذ بازار را ببلعد. شايد همين مافياي بلعنده كاغذ بگويد، عمر رسانه‌هاي مكتوب به سر آمده و بايد با صرفه‌جويي در مصرف كاغذ از دنياي مجازي براي خبررساني استفاده كرد. در پاسخ بايد گفت، عصر تست‌زني و آمادگي براي كنكور هم خيلي وقت است كه سرآمده و وقت آن شده با تكيه بر تكنولوژي شيوه‌هاي جديد آموزش و پرورش را اجرا كرد.