فيس‌بوك و حذف اكانت ها
محمود فاضلي
شركت فيس‌بوك اخيرا اقدام به حذف صدها حساب كاربري جعلي در اين شبكه و اينستاگرام از كشورهاي امارات متحده عربي، عربستان و مصر كرده است. در اين اقدام 259 حساب، 102 صفحه، پنج گروه و 17 حساب اينستاگرام كه اقدام به انتشار هماهنگ اطلاعات دروغين و جعلي مي‌كردند، حذف شده است. اين شبكه متشكل از صدها حساب كاربري جعلي، كشورهاي خاورميانه، شمال و شرق آفريقا از ليبي، سودان، جزاير كومر، قطر، تركيه، لبنان، سوريه، اردن و مغرب را هدف قرار داده است. اين حساب‌ها در تلاش بودند تا ديدگاه‌هاي مورد نظر رياض را انتشار داده و به كشورهاي رقيب عربستان حمله كنند. اين شبكه عملا مدافع برنامه‌هاي سياسي، اجتماعي و حتي اقتصادي محمد بن سلمان وليعهد سعودي و عمليات نظامي اين كشور در يمن بوده و از آن به عنوان يك موفقيت ياد مي‌كند. آنها همچنين مدام انتقاداتي از كشورهاي همسايه مانند ايران، قطر و تركيه را منتشر كرده و از سوي ديگر اعتبار شبكه خبري الجزيره و سازمان عفو بين‌الملل را كه در يك سال اخير پس از قتل جمال خاشقجي روزنامه‌نگار منتقد عربستاني حملاتي به رياض داشته‌اند را زير سوال مي‌برند. شواهد نشان مي‌دهد اين كشور با واردات تجهيزات و فناوري لازم و استخدام صدها نفر، لشكري سايبري به راه انداخته است. عربستان با هدف بهبود وجهه اين كشور در عرصه جهاني حتي تلاش دارد به زودي يك رويداد سالانه رسانه‌اي را به عنوان پايتخت رسانه‌اي جهان عرب برگزار كند. فيس‌بوك بر اين اعتقاد است؛ محققان ما توانستند مطمئن شوند افرادي كه اين حساب‌هاي جعلي را ايجاد كردند با دولت عربستان ارتباط دارند. از اين تبليغات حساب‌هاي كاربري جعلي اين‌گونه برداشت مي‌شد كه براي شهروندان اين كشورها استفاده كرده و براي صفحات مورد نظر خود بيش از 100 هزار دلار هزينه كرده است. فيس‌بوك تبليغات اين صفحات جعلي را در اختيار سرويس‌هاي امنيتي قرار داده است. فيس‌بوك مدعي است علت افزايش تعداد حساب‌هاي كاربري كه مشمول اين اقدام فيس‌بوك شده‌اند، حملات خودكار از سوي خرابكاراني بود كه سعي داشتند تعداد زيادي از حساب‌هاي جعلي را در آن واحد ايجاد كنند. فيس‌بوك براي مقابله با مساله اصلي مقابله با حساب‌هاي جعلي از سه روش «مسدود ساختن حساب كاربري پيش از ايجاد شدن، حذف حساب‌ها هنگام ثبت‌نام و حذف حساب‌هاي موجود در فيس‌بوك» استفاده كرده است. شبكه توييتر بدون شك يكي از بزرگ‌ترين و تاثيرگذارترين شبكه‌هاي اجتماعي محبوب و مورد استفاده كاربران در سراسر جهان به شمار مي‌رود تا كاربران در فضاي مجازي بتوانند به صورت آزادانه نظرات خود را با ديگر دنبال‌كنندگان و دوستان خود به اشتراك بگذارند. طبق آمارهاي منتشره بيشترين استفاده از توييتر را كاربران امريكايي با 65/48 ميليون كاربر به خود اختصاص داده و در جايگاه نخست اين نمودار جاي گرفته‌اند. كاربران ژاپني و انگليسي در جايگاه‌هاي دوم و سوم و عربستان سعودي با جاي دادن 9.9 ميليون كاربر فعال در ماه، در رتبه چهارم قرار گرفته است. شركت فيس‌بوك در سال گذشته نيز صدها صفحه كاربري «مرتبط با ايران و روسيه» را به اتهام «رفتارهاي هماهنگ نامعتبر» و تلاش براي اثرگذاري بر انتخابات امريكا از شبكه‌هاي اجتماعي تحت مالكيتش حذف و ادعا كرده بود اين حساب‌ها از اين دو كشور رفتارهاي مشابهي داشته‌اند. «توييتر» نيز 284 حساب كاربري مرتبط با ايران را به حالت تعليق درآورد. انتقاد به نقش منفي شبكه‌هاي اجتماعي در سطح ديگر كشورها هم ادامه دارد. چندي پيش نمايندگان مجلس فرانسه به شبكه اجتماعي فيس‌بوك يك روز فرصت دادند تا مواضع نفرت‌پراكني را از دسترس كاربران خارج و حذف كند در غير اين صورت جريمه خواهد شد. پاريس به دنبال كاهش نفوذ فيس‌بوك در امنيت رواني كاربران است. مقامات اين كشور مدعي‌اند ميليون‌ها نفر در فيس‌بوك حضور دارند و هر كلمه مي‌تواند عده كمي را درگير كرده و امنيت رواني اين شبكه اجتماعي را برهم بزند؛ لذا اين كشور مخالفت صريح خود را با انتشار هرگونه محتوايي در زمينه خشونت و تبعيض عليه كاربران و مذهب آنها و به ويژه تصاوير و نوشتار ترويج‌كننده كودك‌آزاري اعلام كرد. به باور مقامات فرانسه و حزب حاكم، آنچه در خيابان قابل برتافتن نيست، در اينترنت نيز نبايد قابل تحمل باشد. پاريس به دنبال مقابله با اين پديده است. قانونگذاران فرانسه قانون جديدي را تصويب كردند كه بر مبناي آن شركت‌هايي با تكنولوژي پيشرفته مانند گوگل و فيس‌بوك را مجبور كند تا مانعي براي ترويج خشونت و نفرت در فضاي مجازي شوند. اين قانون از سوي رييس‌جمهوري فرانسه پس از افزايش حملات ضد يهودي و رفتار افراطي در اينترنت تصويب شد. از ديدگاه مقامات فرانسه، جريمه در نظر گرفته شده براي وب‌سايت‌هايي كه سريعا به محتواي نفرت‌انگيز واكنش نشان نمي‌دهند، بسيار جدي است. گروه‌هاي مدافع آزادي بيان نيز مدعي‌اند اين لايحه، مسير سانسور را هموارتر مي‌كند؛ به خصوص كه شفاف‌سازي در مورد مضامين محتواي غير قانوني انجام نشده است. در سال 2018 آلمان نيز يك معيار مشابه را ارايه كرده بود. از اول ژانويه 2018 ميلادي قانوني در اين كشور اجرا شد تا شبكه‌هاي اجتماعي مسوول محتواي منتشر شده خود باشند و فيس‌بوك مجبور به پذيرش خواست آلماني‌ها شد. پس از حادثه نيوزيلند كه فردي مسلح با انتشار ويديو به صورت زنده در فيس‌بوك، 51 نفر را به قتل رساند، فيس‌بوك در رابطه با پخش شدن محتواي نفرت‌آميز در اين شبكه حساس شد. پس از اين حادثه، شبكه اجتماعي همچنين قوانين پخش ويديو زنده را محدودتر كرده و با ارايه ابزارهاي مورد نياز، به كاربران خود در خصوص محتواي «آشكارا غيرقانوني» و مربوط به نژاد، جنسيت، دين، گرايش جنسي يا معلوليت جسمي هشدار دادند. فيس‌بوك براي شفاف‌سازي اين موضوع ادعا مي‌كند بيش از 95 درصد از محتواي آلوده، حساب‌هاي جعلي و تبليغات تروريستي را قبل از آنكه توسط كاربران گزارش شود، شناسايي كرده بود. فيس‌بوك هنوز هم روي موضوع اظهارات تبعيض‌آميز كاربران در حال كار است و توانسته 65 درصد از چنين محتواهايي را شناسايي و حذف كند. اين شركت «مسوول حفاظت از آزادي بيان مردم در تمام زمينه‌ها» است اما بايد از امنيت كاربران نيز اطمينان حاصل كند.