سردار سليماني در ديدار با وزير خارجه:
شما افكار عمومي را
به جهالت امريكا آگاه كرديد
سارا معصومي
دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا شمشيرها را براي ايران از رو بسته است. از جنگ نظامي خبري نيست اما جنگ اقتصادي و سياسي ميان دو كشور روزهاست آغاز شده است. دولت ترامپ از توافقي چندجانبه با ايران خارج شده، تحريم‌ها را بازگردانده و رسما اعلام كرده سياست فشار حداكثري عليه ايران را تا آنجا ادامه خواهد داد كه تهران دوباره و اين‌بار با تيم ترامپ وارد مذاكره بشود. پس از بازگرداندن انواع تحريم‌هاي اقتصادي، تيم ترامپ دست به تحريم مقام‌هاي سياسي، امنيتي و نظامي ايران زده است. نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نهاد رهبري و شخص ايشان و محمدجواد ظريف به ليست تحريم‌هاي امريكا اضافه شده است. رفتارهاي كاخ سفيد در مقابله با ايران همگي رنگ و نشان از رويكرد تلاش براي تغيير نظام دارد اما دونالد ترامپ و وزير خارجه او پشت تريبون از تمايل براي مذاكره سخن مي‌گويند و البته پاسخي براي اين سوال ندارند كه با تحريم وزير خارجه يك كشور براي گفت‌وگو با چه كسي اعلام آمادگي مي‌كنند و حتي اگر ادعاي برخي از آنها درباره اينكه ظريف از قدرت كافي براي مذاكره برخوردار نيست را باور هم بكنيم باز با توجه به تحريم سردار سليماني و رهبر ايران همان سوال قابل تكرار است كه به دنبال مذاكره با چه كسي هستيد؟
قرارگرفتن نام محمدجواد ظريف در ليست تحريم‌هاي خزانه‌داري امريكا با موجي از واكنش‌ها و تحليل‌هاي منفي روبه‌رو شده است. در داخل كشور از نخستين ساعات اين اقدام، نهادها و چهره‌هاي متفاوت سياسي و نظامي همزمان با محكوم كردن اين اقدام، از وزير خارجه كشورمان اعلام حمايت كردند. روساي قواي مجريه و مقننه و سردار قاسم سليماني روزهاي دوشنبه و سه‌شنبه با حضور در وزارت‌خارجه ضمن ديدار با محمد جواد ظريف از او در برابر تحريم امريكا اعلام حمايت كردند.
سردار قاسم سليماني در حالي در وزارت‌خارجه با محمدجواد ظريف ديدار كرد كه وزيرخارجه نيز در فروردين ماه سال جاري زماني كه نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در ليست گروه‌هاي تروريستي امريكا قرار گرفت با فرماندهان ارشد سپاه ديدار و از آنها در برابر اين اقدام امريكا حمايت كرده بود.
چهارشنبه 21 فروردين ماه بود كه محمدجواد ظريف با حضور در دفتر سردار سرلشكر محمدعلي جعفري فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با او ديدار و گفت‌وگو كرد. در آن ديدار سردار قاسم سليماني فرمانده سپاه قدس، سردار محمد پاكپور فرمانده نيروي زميني سپاه و سردار اميرعلي حاجي‌زاده فرمانده نيروي هوا فضاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي حضور داشتند.
وزير خارجه پس از ديدار با فرماندهان سپاه، در صفحه توييتر خود با اشاره به اين ديدار نوشت: «باعث افتخار من بود كه امروز با فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران ديدار كردم. نيروهاي مسلح ما در دفاع از مردم كشورمان، منطقه و جهان در برابر صدام و داعش فداكاري كردند. ما هرگز فداكاري‌هاي آنها را فراموش نخواهيم كرد و اجازه نخواهيم داد كه قلدرمآبان جهان [مشخصا امريكايي‌ها] با دامن زدن به ناامني و بي‌ثباتي ميراث آنها را از بين ببرند.»
ظريف يك روز پيش از اين ديدار و بلافاصله پس از قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در ليست گروه‌هاي تروريستي با ارسال نامه‌اي خطاب به حسن روحاني رييس شوراي عالي امنيت ملي، براساس «قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجويانه و تروريستي امريكا در منطقه» مصوب مجلس شوراي اسلامي، پيشنهاد كرد شوراي عالي امنيت ملي كشورمان نيروهاي نظامي امريكا در منطقه غرب آسيا موسوم به «سنتكام» را در فهرست گروه‌هاي تروريستي از نظر جمهوري اسلامي ايران قرار دهد. بر همين اساس، شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران در بيانيه‌اي در اقدام متقابل در برابر اقدام غيرقانوني و نابخردانه امريكا اعلام كرد كه ايالات متحده امريكا را «دولت حامي تروريسم» و «فرماندهي مركزي امريكا موسوم به سنتكام» و تمامي نيروهاي وابسته به آن را «گروه تروريستي» مي‌داند.
حمايت سردار از وزير
پس از قرار گرفتن نام ظريف در ليست تحريم‌هاي خزانه‌داري امريكا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ستاد كل نيروهاي مسلح در بيانيه‌هايي جداگانه اقدام از سر ضعف، زبوني و غيرقانوني دولت امريكا در قرار دادن نام وزير امور خارجه در ليست تحريم‌هاي اين كشور را محكوم كردند. صبح روز گذشته نيز سردار قاسم سليماني فرمانده نيروي قدس سپاه با حضور در محل وزارت‌خارجه با محمد جواد ظريف ديدار كردند. هرچند كه وزير خارجه و سردار سليماني مرتبا ديدارهاي هفتگي باهم دارند اما روز گذشته، عكس اين ديدار به دليل ماهيت آن در حمايت رسمي سردار سليماني از وزير خارجه در برابر تحريم امريكا منتشر شد. سردار سليماني در اين ديدار ضمن خداقوت به ظريف، اقدام امريكا در خصوص وزير امور خارجه ايران را جنون‌آميز و نشانه شكست قطعي كاخ سفيد خواند. سردار سليماني خطاب به ظريف افزود: اين اقدام امريكا ثابت كرد كه جنابعالي به عنوان مسوول سياست خارجي كشور، تاثيري عميق بر افكار عمومي و به ويژه مردم امريكا نسبت به جهالت رهبران اين كشور داريد.سردار سليماني دفاع از منافع ملي و صداقت در بيان را از خصوصيات ويژه ظريف برشمرد و افزود: به شما تبريك مي‌گويم كه به‌دليل انتساب به رهبر معظم، حكيم و فرزانه عالم اسلام و جهان، مورد غضب و دشمني امريكا قرار گرفته‌ايد.
فراتر از ديدار
هرچند سردار سليماني و وزير خارجه ديدارهاي مرتب هفتگي باهم دارند اما ديدار روز گذشته با بازتاب بسياري در رسانه‌هاي داخلي و خارجي روبه‌رو شد. پس از تحريم وزير خارجه توسط خزانه‌داري امريكا، منابع امريكايي در توجيه اين اقدام با تكرار ادعاهاي واهي هميشگي وزير خارجه را سخنگوي رهبر ايران يا مسوول پروپاگانداي نظام جمهوري اسلامي معرفي كردند. روز گذشته نيز ساعتي پس از ديدار سردار و وزير خارجه، حساب توييتري رژيم صهيونيستي با انتشار تصويري از اين ديدار از عبارت «ديپلماسي تروريسم جمهوري اسلامي» استفاده كرد؛ اقدامي كه خشم رژيم صهيونيستي از همراهي سردارها و ديپلمات‌ها را به تصوير كشيد. در چند سال اخير ايجاد شكاف ميان ديپلمات‌ها و چهره‌هاي نظامي هم از سوي برخي منتقدان راه و روش دولت و هم از سوي جريان‌هاي مخالف نظام دنبال شده است. در حالي كه شخص وزير خارجه از نخستين ماه‌هاي حضور در اين مسند، رابطه نزديك و صميمانه‌اي با نهادهاي متفاوت نظامي داخلي برقرار كرده بود اما برخي جريان‌هاي رسانه‌اي منتقد دولت، ترجيح دادند بر ايجاد افتراق ميان وزارت خارجه به عنوان مجري سياست‌هاي خارجي نظام و نهادهاي نظامي و امنيتي سرمايه‌گذاري كنند. همين رويه در دولت جديد امريكا نيز دنبال شده است. دولت ترامپ از چند جبهه فشار بر ايران را آغاز كرده و يكي از اين جبهه‌ها بزرگنمايي اختلاف سليقه‌هايي است كه مي‌تواند در هر كشوري ميان نهادهاي متفاوت سياسي، نظامي و امنيتي وجود داشته باشد. در يك سال گذشته برخي مقام‌هاي امريكايي حتي براي ايجاد چنين شكافي ادعا كرده‌اند كه وزير خارجه ايران از قدرت و اختيار كافي براي مذاكره برخوردار نيست و آنها ترجيح مي‌دهند با فردي مانند قاسم سليماني مذاكره كنند. در داخل كشور نيز در جريان و حتي پس از حصول توافق هسته‌اي برخي منتقدان دولت با طرح ادعاهاي بي‌پايه و اساس، وزارت خارجه را به تلاش براي برجام‌هاي منطقه‌اي و زير سوال بردن دستاوردهاي ايران در پرونده‌اي چون سوريه يا تضعيف جبهه مقاومت در سايه تعامل با غرب متهم كردند؛ اتهام‌هايي كه مرور زمان پرده از بي‌اعتباري آنها برداشت اما در داخل همچنان عده‌اي نام خود را در ايجاد اين شكاف مي‌بينند. البته كه در چندسال اخير تدبير دستگاه ديپلماسي و افراد در راس نهادهاي نظامي و امنيتي مانند سردار سليماني اين تلاش‌ها را ناكام گذاشته است. محمد جواد ظريف در سخنان روز دوشنبه در نشست خبري و در سخنان روز سه‌شنبه در حضور حسن روحاني، رييس‌جمهور نيز براي چندمين بار بر قدرت ديپلماسي و لزوم توجه و توسل به آن در جهان امروز سخن گفت. با وجود تلاش‌هايي كه از سوي برخي منتقدان داخلي دولت و البته مخالفان خارجي براي ايجاد شكاف ميان وزارت خارجه و نهادهاي نظامي- امنيتي صورت گرفته اما در چند حادثه اخير مانند حمله به پهپاد امريكايي كه حريم هوايي ايران را نقض كرده بود يا توقيف نفتكش انگليسي، كشور شاهد همراهي و همكاري تنگاتنگ وزارت خارجه براي پيگيري حقوقي مسائل در سطح بين‌المللي و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي براي ارايه اطلاعات دقيق از عمليات‌هاي نام برده شده بود. محمدجواد ظريف ساعاتي پيش از ميزباني از سردار سليماني در قلب ديپلماسي جمهوري اسلامي در جمع خبرنگاران در پاسخ به يكي از رسانه‌هاي منتقد دولت تاكيد كرد كه توافق هسته‌اي با پشتوانه مقاومت حاصل شد و البته كه برجام از نخستين ساعات به پشتوانه مقاومت تبديل شد. اين سخنان ظريف را شايد بتوان صريح‌ترين اظهارنظر او در چندسال اخير درباره برخي تلاش‌ها براي تفكيك توان ديپلماتيك يك كشور از توان نظامي و دفاعي آن دانست. ديدار سردار سليماني با ظريف در حالي كه كاخ سفيد به اضافه برخي متحدان و دوستان منطقه‌اي آن در رياض و تلاويو تلاش مي‌كنند همزمان با فشار اقتصادي، سياسي و امنيتي بر ايران، نارضايتي‌هايي در داخل ايجاد كرده تا از بروز اختلاف در اركان تصميم‌گيرنده تغذيه كنند، معناي تلويحي خاص خودش را دارد. سردار سليماني در بخش‌هايي از سخنانش با بيان اينكه محمدجواد ظريف توانسته با زبان ديپلماتيك خود ماهيت اقدام‌هاي دولت امريكا را به افكار عمومي نشان بدهد بر قدرت ديپلماسي صحه گذاشت. سخنان سردار سليماني نشان داد كه او نيز مانند وزير خارجه معتقد به نقش مكمل ديپلماسي و مقاومت است. ديد و بازديدهاي ظريف و سليماني چه در شرايط عادي و چه در فروردين‌ماهي كه نام سپاه در ليست گروه‌هاي تروريستي قرار گرفت يا روز گذشته كه سردار براي اعلام حمايت از ظريف در برابر تحريم امريكا به وزارت خارجه رفت نشان داد كه تدبير امروز نظام براي عبور از گردنه سياست فشار حداكثري امريكا پرهيز از در مقابل هم قرار دادن ديپلماسي و مقاومت است كه نتيجه‌اي جز خسارت محض نخواهد داشت.