بركت يك گردهمايي آييني
نيوشا طبيبي
بزرگداشت واقعه عاشوراي ۶۱ هجري، براي ما ايرانيان قرن‌هاست كه از شكل يك رسم مذهبي خاص خارج شده و رنگي ايراني - اسلامي به خود گرفته. اين گردهمايي عظيم ملي، در طول سده‌هاي گذشته متضمن تماميت ارضي و يكپارچگي كشور و از مهم‌ترين عوامل و دلايل جدايي‌ناپذيري اقوام ايراني از يكديگر بوده است. واقعه عاشورا و شهادت حضرت اباعبدالله(ع) و ياران‌شان، نه تنها نفس آزاديخواهانه و ستم‌ستيزانه اسلام را زنده و تازه نگه‌داشت، بلكه از بركت خون ايشان، سرزمين ما، تا امروز قوام و دوام يافت و به واحد جغرافيايي غير قابل تجزيه‌اي تبديل شد. بايد گفت بدون شك عاشورا و امام حسين عليه‌السلام از مولفه‌هاي اصلي امنيت ملي و تماميت ارضي كشور ما در طول چند سده گذشته بوده‌اند. بعد از انقلاب اسلامي ايران، زبانه‌هاي آتش عشق به حضرت اباعبدالله(ع) و بزرگداشت ياد و خاطره شكوهمند آزادگي و دلاوري ايشان و خاندان و ياران پاك‌شان بيشتر شعله‌ور شده و شيعيان را در اقصي نقاط جهان با يكديگر متحد و هم‌صدا و هم عهد كرده. ايران از ديرباز خانه تشيع بوده و همواره شيعيان جهان نظري محبت‌آميز به آن داشته‌اند. امروز ايران مركز فرهنگي و قلب تپنده و عاشورايي جهان تشيع است. به بركت همين خون، وطن‌دوستي ايراني، دليلي معنوي و معرفتي پيدا كرد. تاثير عميق واقعه كربلا بر فرهنگ ايران در تمامي امور جاري و روزمره و حيات تاريخي آن مشهود و واضح است. ايراني با پيروي از الگوي مذهبي و ظلم‌ستيزانه سيدالشهدا عليه‌السلام در طول تاريخ خود هيچ‌گاه زير بار استعمار و استكبار نرفت. اگر در دوره‌هاي كوتاه و بلند تاريخي، بيگانگان به وسيله رهبران خيانتكار، گاه موفق به استيلاي سياسي شدند، اما هرگز نتوانستند جنبش‌هاي آزاديخواهانه و ضد استعماري ملت ايران را خاموش كنند. فرهنگ قديم ايران از مردم ما، مردمي داراي هويت مستقل و تشخص و پيشينه و داراي شناسنامه ساخته بود. فرهنگ اسلامي و شيعي و به ويژه خاطره شكوهمند عاشورا به آن گره خورد و حاصل روش و منشي شد كه پاي فشردن بر استقلال و آزادگي و ايستادگي در مقابل زور و ظلم آرمان و راه و رسم اصلي آن است. تاثير عميق واقعه عاشورا چنان است كه مي‌توان امتداد آثار و بركات آن را تا امروز به عينه مشاهده كرد و با الگو قرار دادن شيوه و راه و رسم آن قهرمانان بسياري از نيازهاي امروز را پاسخ گفت. براي موضوعاتي مانند حفاظت از محيط زيست، صرفه‌جويي در مصرف، رعايت حقوق و وظايف شهروندي و از اين قبيل مي‌توان با الگو‌برداري و الهام گرفتن از حماسه عاشورا راه‌حل پيدا كرد.
امام حسين عليه‌السلام احيا‌كننده اصل مترقي و دموكراتيك امر به معروف و نهي از منكر هستند. امر به معروف به معناي مشاركت و نظارت گسترده مردم در امر حكومت و حاكمان است. اصل امر به معروف يعني شهروندان تسليم بي‌چون و چراي حاكمان نبايد باشند و وظيفه دارند با چشم بينا و حواس جمع از لغزش‌ها و خطاهاي آنان جلوگيري و به نيكي و عدل و قسط سفارش كنند. تصور كنيد، ۱۴۰۰ سال پيش كه اصل شهروندي و حقوق مترتب بر آن اصلي ناشناخته بوده - چنانكه امروز نيز در بسياري از كشورها چنين است - اسلام موجوديت شهروندي و حق اظهارنظر آزادانه و مطالبه حق و جلوگيري از بدي و فساد را به رسميت شناخته و واجب و وظيفه قرار داده است. نوه پيامبر گرامي اسلام براي احياي همين حق - حق شهروندي و رهايي از بندگي و رعيتي قيام مي‌كنند و به شهادت مي‌رسند. رويكردهاي نوين در برگزاري مراسم امسال نشان مي‌دهد كه نسل جوان امروز و آيندگان بيش از پيش به پيام اصلي و فلسفه عاشورا نزديك مي‌شوند. احتراز از آزار همسايگان به بهانه عزاداري، پاكيزه نگه داشتن معابر و خيابان‌ها از زباله و دور ريزهاي باقيمانده از هيات‌ها، استفاده از ظروف و موادي كه طبيعت را كمتر آلوده كنند، صرفه‌جويي و دوري از تظاهر و تفاخر، موضوعات جديدي بودند كه به فرهنگ عاشورايي ما اضافه شده‌اند و قطعا تاثير مثبتي در رفتار اجتماعي مردم خواهند داشت.