عاشوراگردي در البرز مركزي
سامان موحدي‌راد
شهرها و روستاهاي ميانه البرز مركزي را كه در پيش بگيري مي‌بيني روستاها مثل ماري در ميانه البرز و كنار هم جا خوش كرده‌اند تا نهايتا از ارتفاعات سوادكوه به جلگه مازندران در قائمشهر و ساري مي‌رسند. در ايام محرم مثل همه مناطق ايران كه سنت‌ها و آيين‌هاي مختلفي را در پيش گرفته‌اند در اين مناطق هم سنت خاصي براي عزاداري حاكم است؛ سنتي كه كم و بيش با موقعيت جغرافيايي اين روستاهاي آرميده در كنار هم مرتبط است. اين يك سنت قديمي است كه گروه تعزيه‌خوان قديمي متشكل از اهالي چند روستاي كنار هم، هر روز محرم را در يكي از روستاها اتراق و در آنجا بساط تعزيه برپا مي‌كنند. هر روز دهه اول محرم گروه تعزيه از يك روستا عبور مي‌كند و به روستاي بعد مي‌رسد و به اين ترتيب هر روستا تنها يك روز فرصت برگزاري تعزيه و پذيرايي از ميهمان‌ها را بر عهده دارد. نكته مهم ماجرا اما همين «پذيرايي از ميهمان‌ها» است. چرا كه تا اينجاي كار سروشكل مراسم معمولي و مثل ساير نقاط ايران است كه گروه تعزيه‌اي بومي خيمه تعزيه برپا مي‌كنند. آنچه در اين ميان مراسم روستاهاي دهستان كسليان سوادكوه را از بقيه متفاوت مي‌كند آداب ميهمان‌داري زائران حسيني در اين منطقه است. بدين‌ترتيب كه در هر روستايي كه تعزيه برگزار مي‌شود، از صبح زود تا عصر در همه خانه‌ها باز است و از صبحانه تا عصرانه از مهمان‌ها پذيرايي مي‌شود. به دليل شهرت و قدمت تعزيه‌خواني در اين روستاها عزاداراني از شهرهاي ديگر هم به اين روستاها مي‌آيند. اغلب صاحب خانه‌ها بعد از خواندن نماز ظهر در محل برگزاري تعزيه، در مقابل دروازه باز خانه‌ها مي‌ايستند و از غريبه‌ها مي‌پرسند كه ميزباني يافته‌اند يا خير و اگر ميزباني پيدا نكرده باشند مهمان‌ها را به خانه خود مي‌برند تا ساعتي ميزبان آنها باشند. گاهي بين ميزبان‌ها براي مهمان كردن گروهي از زائران رقابت شكل مي‌گيرد كه صحنه‌هايي ديدني را رقم مي‌زند. از كيفيت غذاهاي نذري هم نگويم كه تنها يك مورد فسنجان اردك را مي‌توان به عنوان متفاوت‌ترين نذري ايام محرم برشمرد. خلاصه اگر در شهرهاي بزرگ پشت صف‌هاي طولاني نذري مي‌مانيد بد نيست يك محرم هم سري به شهرها و روستاهاي كوچك بزنيد تا از آداب مهمان‌داري آنها لذت ببريد.