همكاري امنيتي با عربستان
به بهانه مبارزه با تروريسم
محمود فاضلي
عربستان هميشه علاقه‌مندي خود را به توسعه صنايع نظامي اين كشور در داخل را بروز داده است. سال‌هاي زيادي است كه اين كشور بزرگ‌ترين خريدار تسليحاتي در جهان بوده و خريدهاي عمده اين كشور نيز از امريكا بوده كه روند اين خريدها متناسب با عمليات نظامي عربستان در منطقه رشد داشته است. به گفته رييس‌جمهوري امريكا اين خريدها براي امريكا بيش از 500 هزار مورد اشتغال‌آفريني ايجاد كرده است. رياض درخواست اعطاي مجوز شركت‌ها براي توسعه بخش صنايع نظامي را پذيرفته است و اين اقدام را در راستاي يك هدف بزرگ و عمده كه همان متنوع‌سازي اقتصاد داخلي و فاصله گرفتن از صادرات نفتي است، مي‌داند. مقامات اين كشور در سال‌هاي اخير بارها تاكيد كرده‌اند درهاي اين كشور بر سرمايه‌گذاران خارجي و داخلي در بخش تسليحاتي باز است و هدف اين است كه 50 درصد بازار داخلي به اين منظور اختصاص يابد.
محمد بن سلمان براي تنوع بخشي به اقتصاد عربستان مدعي است رياض بايد نيمي از تجهيزات دفاعي
مورد نياز خود را در داخل توليد ودر چشم‌انداز سال 2030 بالغ بر 40 هزار مورد اشتغال‌آفريني داشته باشد. اين ادعا در حالي مطرح مي‌شود كه هم‌اكنون 2 درصد تامين نيازهاي نظامي عربستان در داخل كشور متمركز شده كه در چشم‌انداز سال 2030 اين ميزان بايد به بالاي 50 درصد برسد. اين كشور در سال 2018 رقمي بالغ بر 110 ميليارد دلار براي خريدهاي نظامي آينده خود طراحي كرده است.
شركت ناوانتيا اسپانيا نيز قصد ائتلاف با شركت صنايع نظامي عربستان را دارد كه در سال 2017 با هدف تقويت صنعت دفاعي اين كشور تاسيس شد. شركت دفاعي مشترك اسپانيا و عربستان اعلام كرد كه قراردادي به ارزش 900 ميليون يورو بين دو كشور امضا شده است. بر اساس اعلام عربستان، ناوانتيا سيستم ناوهاي جنگي «آونت 2200» را براي نيروي دريايي سلطنتي عربستان نصب و راه‌اندازي مي‌كند.
همكاري برلين و رياض براي آموزش مرزبانان در عربستان در حالي كه پس از قتل خاشقجي در اكتبر سال گذشته در كنسولگري عربستان در استانبول، به حالت تعليق درآمده بود و برلين دايما به عنوان شرطي براي عادي شدن روابط، خواستار محاكمه عادلانه و شفاف قاتلان جمال خاشقجي شده بود و حتي اردوغان شخصا اطلاعاتي درباره جزييات اين اقدام سبعانه را در اختيار دفتر صدراعظم قرار داده است، اما شواهد نشان مي‌دهد اين شرايط براي آلمان تغيير كرده است و دولت قصد دارد، دوباره به اين كشور پادشاهي روي خوش نشان دهد. مقامات امنيتي آلمان به عربستان به عنوان يك شريك مهم مي‌نگرند و استدلال مي‌كنند با اطلاعاتي كه از طريق اين كشور كسب كرده‌اند، جلوي چند حمله تروريستي در آلمان را گرفته‌اند.
به تعليق درآمدن اين برنامه در سال 2018، فقط بخشي از اقدامات آلمان به خاطر قتل خشونتآميز در استانبول بود. دولت آلمان در كنار آن، در مورد توقف كامل تحويل اسلحه به عربستان نيز توافق كرد. گفته مي‌شود وزارت كشور و وزارت خارجه آلمان توافق كرده‌اند كه دوباره نيروهاي پليس فدرال را به اين كشور پادشاهي اعزام كنند، تا آنجا مرزبانان عربستان را آموزش دهند.عربستان تاسيسات فني كنترل گذرنامه و مراقبت از مناطق مرزي را از توليدكنندگان آلماني به اين شرط كه كارشناسان آلماني به همكاران سعودي خود تعليم دهند، خريداري كرده بود. اين عمليات آموزشي و مشاوره كه از سال 2009 جريان داشت، سال گذشته در مجموع 70 كارمند آلماني در آن شركت داشتند، پس از قتل خاشقجي به حالت تعليق درآمد. دولت آلمان در گذشته اعلام كرده بود كه اين پروژه بخشي از همكاري دوجانبه در حوزه امنيتي و مدرنيزه كردن حفاظت از مرزهاي عربستان در راستاي «منافع سياست خارجي و امنيتي» آلمان است و آموزش مرزبانان، شرط مهمي براي مبارزه موثر با تروريسم در كل منطقه است.
همكاري طرفين البته با مخالفت حزب سوسيال دموكرات، سبزها و حزب دموكرات آزاد آلمان روبه‌رو شد. سخنگوي سياست حقوق بشر فراكسيون حزب سوسيال دموكرات در پارلمان آلمان، تاكيد كرده است «عربستان يكي از آشكارترين نمونه‌ها براي خدشه‌دار كردن حقوق بشر است از اين رو، وزارت كشور نبايد با اين كشور همكاري كند.» معاون فراكسيون سبزها نيز اعتقاد دارد «همكاري با يك حكومت ظالم مانند عربستان آن هم در حوزه امنيتي، دولت آلمان و سياست ائتلاف بزرگ را بد جلوه مي‌دهد.» حزب سبزها نيز با انتقاد از اين رفتار معتقد است«دولت آلمان ظاهرا از اينكه در مسائل امنيتي كماكان از رژيم‌هاي مستبدي مانند عربستان حمايت كند، ابايي ندارد. دولت بايد فورا توضيح دهد كه چه دلايلي منجر به اين تصميم شده است.» رييس اتحاديه پليس آلمان نيز بر اين باور است «تا زماني كه هنوز به‌طور كامل از قتل خاشقجي، روزنامه‌نگار و منتقد رژيم عربستان در استانبول رفع ابهام نشده، همكاري پليس با مراجع سعودي نبايد به هيچ‌وجه ادامه يابد.» يازده ماه پس از قتل خشونتآميز خاشقجي توسط ماموران سعودي، دولت آلمان به دنبال عادي شدن روابط با عربستان است، اما همزمان مدعي است سياست خارجي آلمان علاوه بر ارزش‌ها، بر حفظ منافع نيز استوار است و آموزش مرزباني توسط پليس آلمان يك اقدام نظامي محسوب نمي‌شود!
سازمان بين‌المللي صلح سبز نيز با جمع‌آوري 10 هزار امضا از دولت آلمان خواسته است، ممنوعيت صادرات تسليحات به عربستان را پا برجا نگه دارد و اينكه اصلا بايد درباره تمديد تحريم تسليحاتي عليه عربستان بحث شود، شرم‌آور است. اينكه كشوري مانند عربستان كه جنگي خشونتآميز مي‌كند و طي آن، دايما حقوق بين‌الملل را زير پا مي‌گذارد، نبايد از آلمان اسلحه دريافت كند. آلمان بايد تحريم عليه عربستان را تمديد كند و آن را به همه كشورهاي شركت‌كننده در جنگ يمن تعميم دهد.»