نگراني از افزايش مهاجرين
محمود فاضلي
بي‌شك اقدامات نظامي تركيه در حمله به شمال شرق سوريه، ثبات در كل منطقه را از بين مي‌برد، رنج و محنت غير نظاميان را وخيم‌تر مي‌كند و منجر به تلفات، ويراني، ناامني و آوارگي افراد بيشتري مي‌شود. شواهد نشان مي‌دهد يكي از نتايج اوليه حمله نظامي تركيه به مناطق كردنشين سوريه، افزايش تعداد مهاجرين و پناهجوياني است كه از منطقه آواره شده و به سمت ساير كشورهاي منطقه بروند. پيش‌بيني مي‌شود ورود پناهجوياني كه از تركيه به سواحل يونان عزيمت كنند، افزايش يابد.
اردوغان با تهاجم به خاك سوريه دو هدف عمده دارد؛ اولا مي‌خواهد اين حزب كرد در سوريه را از مرزهاي كشورش دور كند چرا كه اين حزب را مي‌توان شاخه‌اي از حزب كرد تركيه موسوم به پ.ك.ك دانست. تركيه حضور اين گروه كرد در مرزهاي خود را به عنوان تهديدي براي امنيت ملي خود مي‌داند. هدف دوم آن است كه تركيه در شمال شرقي سوريه تلاش دارد منطقه حايل امن ايجاد كند تا آوارگان سوري در داخل خاك تركيه را به آنجا انتقال دهد. آمارهاي منتشره نشان مي‌دهد هم‌اكنون 3 ميليون آواره در خاك تركيه حضور دارند. اردوغان در داخل كشور تحت فشار قرار دارد زيرا نارضايتي نسبت به حضور آوارگان سوري در خاك تركيه در ميان مردم اين كشور مرتبا رو به افزايش است. او حمله خود به خاك سوريه را با اين ادعا براي افكار عمومي در كشورش غرورآفرين كرده كه ادعا مي‌كند مي‌خواهد آوارگان سوري را به آنجا انتقال دهد. اردوغان با اين كار مي‌خواهد به راي‌دهندگان خود نشان دهد كه در فكر چاره براي حل اين معضل است.
بيش از يك ميليون نفر از جمعيت پناهجويان سوري در سنيني هستند كه بايد به مدرسه بروند. تقريبا 65 درصد از آنها به مدرسه مي‌روند. از ميان 382 هزار پناهجو در مقطع ابتدايي، 368 هزار نفر به مدرسه مي‌روند. ولي افت بسيار جدي در مقاطع متوسطه و دبيرستان مشاهده مي‌شود. بسياري از اتباع سوريه و حتي كودكان در خاك تركيه به شكل غيرقانوني وارد بازار كار شده و اين مساله در اقتصاد تركيه تاثيرگذار بوده است.
اگر آوارگان سوري به‌طور گروهي به اين منطقه انتقال داده شوند بدون ترديد يك بحران ديگر به وجود خواهد آمد و اين تنها مشكلي نيست كه تركيه با اين كار خود در منطقه ايجاد مي‌كند. حضور اعضاي گروه داعش در اين منطقه مشكلاتي را در پي خواهد داشت. اين گروه مي‌تواند از اين فرصت استفاده كرده و مجددا در منطقه نفوذ كند و يك مشكل جديد به وجود آورد. سكونت اجباري آوارگان سوري در اين منطقه و ايجاد «منطقه امنيتي» در شمال سوريه با مخالفت بين‌المللي روبه‌رو خواهد شد. جايي كه حقوق ساكنان محلي ناديده گرفته شود، كمك‌هاي توسعه‌اي سازمان ملل صورت نمي‌گيرد.
جابه‌جايي مردم عادي به مناطق مرزي موجب واكنش‌هايي از سوي مردم ديگر مناطق مي‌شود كه تاريخ معاصر از اين واكنش‌ها كم نداشته است. جنگ در يوگسلاوي سابق نشان داد كه جابه‌جايي اجباري مردم در كشورها، پس از گذشت چند دهه چه بلايايي را به بار مي‌آورد. تشنج‌هاي قومي تا به امروز در بالكان غربي فروكش نكرده و صرب‌ها و كوزوويي‌ها هنوز به دعواهاي ارضي خود سر و سامان نداده‌اند.
بازندگان اصلي سياست‌هاي نادرست امريكا در منطقه، مردم غير نظامي هستند. وقوع بحران جديد انساني همچنين مي‌تواند بر اروپا نيز تاثير مستقيم داشته باشد. مهاجرت گسترده آوارگان در سال 2015 به سوي اروپا تاثيرات خود را بر پاريس، لندن، برلين و ساير كشورهاي كوچك در اين مسير بر جاي گذاشت و موجب مشكلات جديدي در اين كشورها شد. اگر تركيه مناطق كردنشين در سوريه را به مدت زياد در اشغال خود درآورد، مجددا ميليون‌ها نفر به سوي اروپا به حركت در خواهند آمد. وضعيت از همين الان هم دشوار است.
سازمان ملل نگران آن است كه با ايجاد يك جنگ ديگر وضعيت بازهم دشوارتر شود. اين امر به اين دليل خيلي بيشتر مي‌تواند مشكل‌ساز شود كه زمستان در راه است.
بنابراين، اسكان دادن آوارگان در آن زمان مشكل خواهد بود.
اغلب متحدان غربي تركيه، تهاجم شريك خود در ناتو به سوريه را يك اشتباه مي‌دانند و معتقدند اين اقدام پيامدهاي ناگواري به بار خواهد آورد و مي‌تواند موجب گسترش بي‌ثباتي، تلفات انساني بيشتر و جاري شدن موج جديد پناهجويان به ويژه به كشورهاي حوزه اروپا از طريق درياي مديترانه شود.