داستاني تكاندهنده و پررنگ و لعاب درباره زندانياي كه گذشتهاش را مرور ميكند، برترين جايزه ادبي فرانسه يعني جايزه گنكور را روز دوشنبه براي نويسندهاش به ارمغان آورد. ژان پل دوبوآ نويسنده 69 ساله اين كتاب در مراسمي كه در رستوراني در پاريس برگزار شد، پس از خوانده شدن اسمش گفت: «ممكن است در زندگي هر اتفاقي بيفتد!»
رمان «همه مردها به يك شكل زندگي نميكنند» آگوست منتشر شد و راوي آن مردي است كه براي ارتكاب به جرمي كه هرگز براي خواننده مشخص نميشود، در زندان كانادا محكوميتش را سپري ميكند. هيات داوران دوبوآ را با نويسندههايي همچون جان ايروينگ و ويليام بويد كه هر دو آثاري محبوب خوانندگان و منتقدان نوشتند، مقايسه كردهاند.
خبرگزاري فرانسه رمان «همه مردان يك شكل زندگي نميكنند» را «رماني تاثيرگذار و سودازده از شادي گمشده» ناميده است. مجله فرانسوي L’Obs اين رمان را «كامل و بينقص» معرفي كرده است.
فيليپ كلاودل يكي از اعضاي هيات داوران جايزه گنكور اين رمان را شاهكار دانسته و گفته است: «سرشار از انسانيت، سودازدگي و طعنه.» او در گفتوگويي تلفني گفته است مكان بسياري از داستانهاي دوبوآ امريكاي شمالي است كه نشاندهنده اعتقادات متناقض فرانسويها درباره اين قاره است. كلاودل خطاب به دوبوآ گفته است: «مسحور داستانتان شدهايم و در عين حال نقدهاي بسياري هم به آن داريم.»
در گزارشي كه نشريه LaCroix منتشر كرده است، پيير آسولين، روزنامهنگار و نويسنده مراكشيتبار ميگويد: «ميشود گفت دوبوآ از نويسندههاي امريكايي الهام گرفته، از سفرهايش تغذيه كرده است اما رنگوبويي فرانسوي در سحر دوبوآ وجود دارد. علاوه بر اين خوانندهها پيش از اعلام برگزيده گنكور، اين اثر او را خواندهاند چراكه تا به حال 99 هزار نسخه فروش كرده است.»
دوبوآ، نويسنده و روزنامهنگار در اين مراسم و در جمع خبرنگاران گفته است: «عالي است... اما فكر نميكنم به دست آوردن اين جايزه آنقدرها هم زندگيام را عوض كند. فردا هم همان زندگياي را دارم كه امروز صبح داشتم.» اين نويسنده در شهر تولوز به دنيا آمده و در همانجا روزگارش را ميگذراند. اصالت شخصيت داستان «همه مردان يك شكل زندگي نميكنند» هم به جايي در اين شهر فرانسوي بازميگردد. در يك آن جنون به اين شخصيت دست ميدهد و وقتي به خودش ميآيد در سلول زنداني در كاناداست و فرشته دوزخ او را تهديد كرده كه اگر كار خطايي كند، مثلهاش ميكند. راوي براي اينكه رفتاري عاقلانه داشته باشد با مردهاي كه در ذهنش زندگي ميكند، حرف ميزند. دوبوآ در اين اثر ديدگاهش را به زندگي و ارزشهاي جامعه امريكاي شمالي به تصوير كشيده است.
دوبوآ پيش از رماننويسي به گزارشگري روزنامه مشغول بود و به مصاحبهكنندگانش گفته است فقط در طول ماه مارس مينويسد. از 21 رمان دوبوآ فقط رمان «زندگي فرانسوي» به انگليسي ترجمه شده است. در ايران سال گذشته كتاب «ماهيها نگاهم ميكنند» با ترجمه اصغر نوري از سوي نشر افق منتشر شد. نويسنده در اين داستان با زباني طنز و لحني انتقادي نسبت به زندگي مدرن شهري، فاصله بين نسلها و مكانيكيشدن رابطه بين آدمها را نشان ميدهد.
در كارنامه ادبي دوبوآ رمان «امريكا نگرانم ميكند» (1996) و «تا وقتي همه چيز در امريكا خوب پيش برود» (2002) ديده ميشود كه در اين دو اثر نيز مشاهداتش را از زندگي امريكايي پيش و پس از حملات يازدهم سپتامبر 2001 و توصيفات كنايهآميزي از جامعه فرانسه كه باعث شدند نسل انفجار كودك اين كشور سرعت بگيرد، بيان ميكند.
رمان «زندگي فرانسوي» (2004) دوبوآ جايزه Femina را – جايزهاي ادبي كه هيات داوران آن را تماما زن تشكيل دادهاند- براي او به ارمغان آورد.
جايزه نقدي گنكور آنقدرها هم براي نويسندهها وسوسهانگيز نيست و فقط ده يورو به آنها تعلق ميگيرد، اما آثار برگزيدگانش فروشي بيسابقه را تجربه ميكنند و اعتبار ادبيشان جلوه تازهاي به خود ميگيرد. آثار دو برگزيده پيشين گنكور فروش قابل توجهي را پشت سر گذاشتند. رمان «فرزنداني كه پس از آنها آمدند» نوشته نيكولا ماتيو، برگزيده سال 2018، تا فوريه 2019 سيصدوهفتادوپنج هزار نسخه فروش كرد. ركوردي كه باعث شد پيشينيانش را كنار بزند؛ رمان «ترتيب روز» اثر برگزيده اين جايزه در سال 2017، اريك ويلار تا پايان همان سال 299 هزار نسخه فروش كرد.
برگزيده امسال را ده عضو آكادمي گنكور برگزيدهاند. دوبوآ در دومين دور رايگيري با شش راي موافق و چهار راي مخالف، برنده اعلام شد. آملي نوتومب، نويسنده بلژيكي كه در ايران شناخته شده و از سال 1992 هر سال يك كتاب منتشر كرده اما هرگز موفق به دريافت اين جايزه نشده است، نفر دوم بود.
در سالهاي اخير هيات داوران آثاري را درباره قيام هيتلر، نوجوانان بياميدي كه در نواحي صنعتينشده فرانسه زندگي ميكنند و دايهاي كه فرزندي را كه بايد از او پرستاري كند، ميكشد انتخاب كردهاند. «ترتيب روز» نوشته ويلار نگاهي به كمپانيهايي دارد كه در قيام هيتلر مشاركت كردند اما از نظر خود نويسنده اين اثر شامل پيامي رساتر و در اين باره بود كه چطور متمركز كردن ثروت و قدرت «براي همه خطرناك» است. كتاب برگزيده سال 2018، پرترهاي از نوجوانان متعلق به طبقه كارگر است كه در مناطق محروم فرانسه در دهه 1990 بزرگ ميشوند. قرار است ترجمه انگليسي اين كتاب آوريل سال آينده در امريكا منتشر شود. برگزيده سال 2016 كتاب «دايهاي بينقص»، نوشته ليلا سليماني، نويسنده مراكشيتبار كه در ايران با عنوان «آهنگ شيرين» ترجمه شده است، خيلي زود در صدر جدول پرفروشترينها جاي گرفت و اقتباس سينمايي آن ساخته شد.