دروغ يا بي‌اطلاعي؟
اميرعلي ابوالفتح
هيچ رسانه‌اي هنوز دقيقا از روندي كه به سخنراني دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در مقابل رسانه‌ها در واكنش به عمليات نظامي عليه پايگاه عين‌الاسد منتهي شد، خبر ندارد. به دليل فقدان اطلاعات كافي نمي‌توان به روشني نيت‌خواني كرد كه...
آيا رييس‌جمهور امريكا عامدانه در مقابل دوربين‌هاي زنده تلويزيوني در مورد تلفات امريكا در پايگاه عين‌الاسد دروغ گفته است يا در زمان اين ادعا، اطلاعات كافي در اختيار نداشته است. اما مي‌توان حدس زد كه دونالد ترامپ، براي اينكه مجبور به اجراي تهديدهاي خود در برابر ايران نشود و پاسخي به اقدام نظامي ايران ندهد، مدعي شده است كه هيچ نظامي امريكايي در حمله به عين‌الاسد آسيب نديده است. پيش از حمله انتقام‌جويانه ايران در پاسخ به ترور شهيد سردار سليماني، ترامپ در پيامي توييتري نوشته بود كه اگر ايران به منافع يا اتباع امريكايي آسيبي برساند امريكا به 52 نقطه ايران حمله خواهد كرد. اما پس از اينكه جمهوري اسلامي ايران عمليات تقابلي خود را با شليك چندين موشك به پايگاه نظاميان امريكايي در عراق عملي كرد، رسانه‌هايي درون ايران از كشته شدن ده‌ها نظامي امريكايي سخن گفتند، تا جايي كه به نقل از منابع بدون نام عدد 80 نفر كشته در اين عمليات هم مطرح شد. همه قرائن و شواهد حاكي از آن بود كه امريكايي‌ها به ازاي ضربه سخت نظامي كه در عين‌الاسد خورده‌اند، مجبور به واكنش و تلافي خواهند بود.
دونالد ترامپ، ساعت 11 صبح روز بعد از حمله به وقت واشنگتن در مقابل تريبون كاخ سفيد قرار گرفت و ادعا كرد كه هيچ سرباز امريكايي در اين عمليات آسيب نديده است. اين اظهارنظر به شكل قطعي مشخص كرد كه امريكايي‌ها پرونده اين زد و خورد نظامي را كاملا بسته شده مي‌بينند و قصد ندارند هيچ واكنشي به آن نشان دهند. واقعيت اين است كه براي ترامپ بسيار مشكل بود كه تلفات نظامي امريكا را در اين عمليات تاييد كند، اما در عين حال قبول كند كه هيچ اقدامي در اين زمينه انجام نمي‌دهد. بر اساس اطلاعات موجود من شخصا نمي‌توانم ارزيابي كنم كه آيا رييس‌جمهور امريكا در زمان بيان اين اظهارات از ميزان آسيب و تلفاتي كه در عين‌الاسد اتفاق افتاده است، دقيقا اطلاع داشته است يا نه. به هر حال وزارت دفاع امريكا ادعا كرده است كه اطلاعات در مورد مصدومان عمليات موشكي ايران عليه عين‌الاسد را با چند روز تاخير دريافت كرده است و تا پيش از اين فرماندهي نظامي امريكا در خاورميانه (سنتكام) اين اطلاعات را در اختيار وزارت دفاع قرار نداده بود.
اما هر آنچه در پشت پرده اتفاق افتاده باشد، اينكه ترامپ بي‌اطلاع بود يا دروغ گفت، انگيزه اصلي ترامپ از اين ادعا اين بود كه اين رويارويي را ادامه ندهد. وگرنه بلافاصله در پي حمله با انتشار گزارش‌هاي رسانه‌اي از اطراف و بعد از آن از درون عين‌الاسد، مي‌شد با اطمينان گفت كه امكان ندارد چنين حجمي از تخريب در محل تجمع تعداد زيادي نظامي ايجاد شود، اما تلفاتي بر جا نماند. تا به امروز دولت ايالات متحده امريكا مرگ نظاميان خود را تاييد نكرده و فقط خبر داده كه 11 نظامي اين كشور بر اثر اين حمله دچار آسيب مغزي شده‌اند. اين آمار ممكن است در روزهاي پيش رو تغيير كند.
امريكايي‌ها زماني كه عمليات تروريستي عليه سردار سليماني را عملي كردند، انتظار داشتند كه ايران بر اثر شنيدن تهديدهاي امريكا، دست به اقدامي تلافي‌جويانه نزند و از حق خود براي مقابله به مثل
صرف‌نظر كند. اين موضوع چه در توييت‌هاي دونالد ترامپ و چه در نامه‌اي كه ايالات متحده امريكا از طريق سفارت سوييس در تهران به عنوان حافظ منافع واشنگتن در ايران فرستاد مشخص بود كه امريكايي‌ها انتظار دارند، ايران رويارويي را تمام شده فرض كند و دست به اقدامي متقابل نزند. چه پيام ديپلماتيك از طريق سفارت سوييس و چه تهديد ترامپ در مورد حمله به 52 محل در ايران، با اين هدف انجام شد كه ايران از حق خود براي مقابله به مثل صرف نظر كند، اما اين اقدامات به جايي نرسيد و ايران با حمله به عين‌الاسد، عمليات متقابل خود را انجام داد. به گمان من، امريكايي‌ها حتي بعد از دريافت پاسخ نظامي ايران باز هم تلاش كردند هر شكل كه شده بهانه‌اي براي تمام شده تلقي كردن اين رويارويي پيدا كنند و ادعاي فقدان تلفات نظامي بر اثر اين حمله نيز با همين هدف مطرح شد.
دولتمردان امريكايي در اظهارنظرهاي ديگر خودشان، ادعاها و اتهام‌هاي متعدد ديگري هم در مورد سردار شهيد سليماني مطرح كرده‌اند، از جمله ادعاي واهي مايك پنس، معاون رييس‌جمهور امريكا در مورد نقش سردار سليماني در حملات 11 سپتامبر و ادعاي رييس‌جمهور، وزير خارجه و وزير دفاع امريكا در مورد برنامه‌ريزي او براي يك حمله فوري به منافع و اتباع امريكايي. به‌رغم اين ادعاها، چه در مورد اتهام‌هاي واهي در مورد پيشينه سردار سليماني و چه در مورد برنامه‌هاي آينده او، واقعيت اين است كه با شهادت سردار سليماني و اجراي عمليات ترور او، عملا معنايي براي اتهام‌زني وجود ندارد و در واقع توجيهي براي اقدام تروريستي خودشان است. در واقع ايراد اتهام‌ها به قرباني ترور به معناي اين است كه امريكايي‌ها قصدي براي ادامه اين رويارويي به شكل اخص ندارند و پرونده را بسته شده تلقي مي‌كنند. ادعاي فقدان تلفات در عين‌الاسد هم همين ديدگاه را تاييد مي‌كند.
به‌رغم ميل و انگيزه واشنگتن به تمام شده تلقي كردن رويارويي كه بر اثر عمليات تروريستي عليه فرماند‌هان نظامي ايران و عراق آغاز شد، هيچ نشانه‌اي بر كاهش تنش ميان ايران و امريكا وجود ندارد، بلكه تمامي شواهد از گسترش رويارويي‌ها و تنش‌ها حاكي هستند و هر چند به صورت خاص از نظر دونالد ترامپ، پرونده عمليات تروريستي اين كشور در فرودگاه بين‌المللي بغداد بسته شده است، اما به صورت عام، پرونده گسترده تقابل و خصومت با ايران، بازتر از هر زمان ديگر است. در نتيجه هر چند تاييد اخبار در مورد آسيب به نظاميان امريكايي در عين‌الاسد و حتي احتمال تاييد تلفات جاني به خودي خود به معناي تغيير رويكرد امريكا در قبال پايان يافته تلقي كردن رويارويي اخير و از سرگيري آن نيست، اما نمي‌توان انتظار داشت كه اگر در آينده رويارويي‌هاي ديگري در منطقه رخ دهد، واشنگتن و ايران تا اين حد فوري دنبال توقف و پايان يافتن آن باشند.