پروتستانتيسم چيست؟
پروتستانتيسم در لغت به معناي «اعتراض» است. ريشه پيدايش اين اصطلاح به «جنبش اصلاحات ديني» يا «رفرماسيون» مذهبي در قرن شانزدهم اروپا به ويژه آلمان برمي‌گردد. اواخر قرون وسطي و اوايل رنسانس، كليساي كاتوليك گرفتار انحطاط شديدي شده بود و اغلب پاپ‌ها و كشيش‌ها، اسير فساد و دنيامداري و سوداگري شده بودند. با ظهور و بسط مدرنيته در رنسانس، رويكرد غيرديني و اومانيستي تقويت شد و اگرچه اكثر رهبران روحاني كاتوليك دچار فساد بودند اما آموزه‌هاي كليساي كاتوليك با اومانيسم «مدرنيست‌ها» سر سازگاري نداشت. از اين رو نوعي تلاش به منظور تفسير اومانيستي آيين مسيحيت ميان عده‌اي از رهبران روحاني آغاز شد. «مارتين لوتر» كشيش آلماني در اعتراض به رفتار كشيشان كاتوليك حركتي را آغاز كرد كه در نهايت بخشي از باورهاي «كاتوليسيسم» را هم زير سوال برد و منتهي به نوعي تفسير اومانيستي از آيين مسيح شد. اين جنبش كه در سال 1517 ميلادي آغاز شد به جنبش پروتستانتيسم يا اعتراض عليه كليساي كاتوليك معروف گرديد و شاهزادگان آلماني كه در يك جنگ قدرت رقابت‌جويانه با پاپ و كليسا قرار داشتند از آن حمايت كردند. جنبش پروتستانتيسم به دليل تاكيدي كه بر توجه به دنيا و بهبود رفاه مادي مي‌كرد و اقتدار اخلاقيات كاتوليكي را كه با انباشت سرمايه بورژواها مخالف بود در هم مي‌شكست مورد استقبال سرمايه‌داران و بازرگانان آلماني قرار گرفت. به تدريج پروتستانتيسم مارتين لوتر كه تفسيري نزديك به دنيامداري از تعاليم مسيحيت ارايه مي‌داد و خواهان تشكيل حكومتي شورايي از شاهزادگان و برچيده شدن اقتدار كليسايي بود مورد توجه طرفداران «اومانيسم ديني» كه خواهان حفظ برخي ظواهر مذهبي نيز بودند، قرار گرفت. شاخه ديگر نهضت «اصلاح ديني» يا «رفرماسيون» و پروتستانتيسم مسيحي، شاخه منشعب از تعاليم «جان كالون» سوييسي است. با اينكه كالون معتقد به حكومتي از كشيش‌ها بود اما تفسير او از آموزه‌هاي مسيحيت شديدا دنياگرايانه و منطبق با منافع و خواست‌هاي سرمايه‌داران آلماني و اروپايي بود. پروتستانتيسم كالوني، دعوت به كار سختكوشانه دنيوي و جمع كردن پول و در پيشگيري طريق سوداگرانه مي‌كرد. «كالون» آشكارا از رباخواري دفاع مي‌كرد و آن را مباح مي‌دانست. آموزه‌هاي كالون و اساسا كليت تعاليم پروتستانتيستي با روح مدرن سازگاري زيادي داشت و شيوع آيين پروتستانتيسم از عوامل زمينه‌ساز بسط نفوذ مدرنيته و تحكيم حاكميت سرمايه‌داران بوده است. «روح آيين پروتستان» نوشته رابرت مك آفي براون با ترجمه فريبرز مجيدي توسط انتشارات نگاه معاصر منتشر شده است.