تاب‌آوري اجتماعي چيست؟
سپيده موسوي
تاب‌آوري، يكي از ويژگي‌هاي شخصيتي است كه رابطه نزديكي با سلامت روان و ارتقاي كيفيت زندگي دارد. تاب‌آوري اجتماعي را مي‌توان ظرفيت تبديل و تحول، تطبيق و سازگاري و توان مقابله با تنش و بحران‌هاي اجتماعي ناميد. چنانچه اوضاع زيست و زمانه با تغييرات ناگواري همراه باشد، سازگاري با تغييرات حاصل شده يكي از توانايي‌هايي است كه مي‌تواند به افراد كمك كند تا با كمترين آسيب زندگي خود را ادامه بدهند. تاب‌آوري اجتماعي نقطه مقابل آسيب‌پذيري اجتماعي است و به همين دليل است كه تاب‌آوري اجتماعي نقش اصلي خود را در بحران‌هاي اجتماعي بازي مي‌كند. افراد در مواقع بحران، علاوه بر آسيب‌هاي اقتصادي وارد شده، از لحاظ رواني نيز به حمايت اجتماعي نياز دارند. حمايت‌هاي اجتماعي مي‌تواند با تقويت جريان رشد و كاهش اثر صدمات، تاثير انتخاب‌هاي نادرست، تاثير اتفاقات تلخ و بلاياي طبيعي را كاهش دهد و از اين طريق به توسعه تاب‌آوري اجتماعي كمك كند. بسياري از اختلالات رفتاري و رواني در اجتماع، با كمك ارتباط‌هاي حمايتي و شبكه‌اي از مراوده‌ها تسكين مي‌يابد، انساني را تصور كنيد كه پس از سوختن خانه نه همراهي دارد و نه همدلي، تنهايي هنگام بلا و بحران هم‌وزن با دارايي سوخته و برباد رفته بر روان اين فرد آسيب‌زا خواهد بود. اينجاست كه تاب‌آوري فردي و اجتماعي به اين شخص بلازده كمك مي‌كند تا آسيب‌هاي رواني وارد را در كمترين زمان ممكن سر و سامان دهد و بار ديگر بتواند روي پاهايش بايستد. تاب‌آوري بيشتر از آنكه توانايي ذاتي باشد، مفهومي عقلاني است كه قالب آموزش دادن و آموختن است. از طريق آموزش است كه افراد يك جامعه مي‌توانند وضعيت زندگي خود را نه به عنوان يك سرنوشت مختوم، يا تراژدي‌هاي لاينحل، بلكه به عنوان شرايطي پويا ببينند كه اين اتفاق‌ها، با استراتژي و برنامه‌هايي قابل گذار است.