ضرورت حسن همجواري
حشمت‌الله فلاحت‌پيشه
واقعيت در مورد روابط ميان ايران و افغانستان اين است كه اين دو كشور محكوم به همكاري با يكديگرند و حسن همجواري. ما دو كشوري هستيم كه مرزهاي مشترك بسيار با هم داريم، به علاوه بايد به خاطر داشت كه آبادترين مرزهاي افغانستان با ايران است و بيشترين شهروندان افغان ساكن يك كشور خارجي هم در ايران حضور دارند و حتي آن‌دسته كه روانه ساير كشورها مي‌شوند هم معمولا ايران را به عنوان محل گذار خود انتخاب مي‌كنند. به همين دليل است كه امور رفع اختلاف ميان اين دو كشور در قالب مسالمت‌آميز، نياز ضروري هم ايران و هم افغانستان است.
واقعيت ديگري كه بايد در نظر بگيريم اين است كه بخش مهمي از پيشرفت و توسعه ايران بر دوش مردم افغانستان بوده، كساني كه در اينجا زجر و زحمت كشيده‌اند و سنگين‌ترين كارها را پيش برده‌اند و به همين سبب ايراني‌ها بايد قدردان اين همسايه شرقي باشند. اما واقعيت ديگر اين است كه سالانه حدود 800 هزار نفر مهاجر غيرقانوني وارد ايران مي‌شوند و بنگاه‌هاي عظيم قاچاق انسان شكل گرفته‌اند كه كاملا ناجوانمردانه، انسان‌ها را به عنوان يك كالاي داراي ارزش افزوده وارد ايران مي‌كنند؛ بخش اعظم آنها ساكن كشورمان مي‌شوند و بخشي ديگر همراه با همين باندهاي مافيايي به سمت اروپا مي‌روند. لذا جمهوري اسلامي ايران سالانه با اين مساله 800 هزار مهاجر غيرقانوني روبه‌رو است. هيچ كشوري در دنيا چنين شرايطي ندارد. بخش اعظم اين افراد در مبادي ورودي يا مناطق مختلف بازداشت مي‌شوند و پس از نگهداري در اردوگاه‌ها مجددا به كشورشان بازگشت داده مي‌شوند اما در همين كمپ‌ها مي‌توانيد كساني را ببينيد كه براي چندمين‌بار از طريق غيرقانوني وارد شده‌اند. براي همين است كه به هر حال شكل‌گيري كميسيون حل اختلاف ضروري است و در مورد مساله اخير پيش‌آمده در مورد مهاجران افغان در مرز ايران طرفين بايد از هرگونه گمانه‌زني برحذر باشند تا پس از مشخص شدن نتايج بررسي‌هاي اين گروه، اگر حقي تضييع شده بايد احيا شود و به‌خصوص از رخ دادن احتمالي چنين حوادثي در آينده جلوگيري شود. در حال حاضر البته بايد در نظر گرفت كه توقع ايران از دولت افغانستان نمي‌تواند توقع از دولت داراي حاكميت ملي باشد چرا كه افغانستان فعلا دولت مستقري ندارد و به علاوه گرفتار جنگ‌سالاراني است كه رانت قدرت را دنبال مي‌كنند و همين موضوع سبب ايجاد مشكلات براي جمهوري اسلامي ايران در مرزهاي شرقي‌اش هم شده است.