سرزندگي شهري
زهرا نژادبهرام
فضاهاي شهري، پياده‌روها و معابر طبق مصوبه سال ۱۳۵۹ شوراي انقلاب در اختيار شهرداري‌هاست. از اين‌رو اجاره اين فضاها توسط شهرداري نه تنها امري غيرقانوني نيست، بلكه چنين طرحي تلاش دارد حاشيه برخي پياده‌روهاي شهر را به صنوف ارايه‌دهنده موادغذايي واگذار كند تا با قرار دادن ميز و صندلي در اين نواحي شهري، به سرزندگي و نشاط شهر افزوده شود. قدم دوم اين طرح ساماندهي معابر شهري است. در واقع اگر پيش از اين اصناف بدون مجوز شهرداري اقدام به برپايي سازه‌هايي در پياده‌روها مي‌كردند، حالا با اين لايحه چنين اقداماتي رسميت مي‌يابد و قابل نظارت مي‌شود. البته لازم به ذكر است كه امكان برپايي اين سازه‌ها صرفا به محدوده مشخصي از اصناف تعلق دارد و اين امكان در پياده‌روهايي برقرار مي‌شود كه بالاي شش متر عرض دارند، در واقع با مشخص كردن محدوديت‌هايي فضايي، برپايي اين سازه‌ها در پياده‌روها نيز خللي در عبورومرور پياده‌ها ايجاد نمي‌كند. علاوه بر اين، اين امكان منحصرا در اختيار صنوفي خواهد بود كه بتوانند با برپايي سازه در پياده‌رو، شهروندان را به گذران وقت در عرصه عمومي دعوت كنند، براي مثال با برپايي چند ميز و صندلي در پياده‌رو، شهروندان ترغيب مي‌شوند تا در عرصه جذاب عمومي چاي خود را بنوشند و غذا بخورند و در بطن شهر زندگي كنند. به همين دليل است كه در اين لايحه ذكر شده اجازه انتقال اين مجوز به ساير افراد وجود ندارد و هر كسبه در پياده‌رو تنها مي‌تواند خدمات صنف خود را ارايه كند و از واگذاري آن به افراد ديگر ممانعت به عمل آمده است. يكي از دغدغه‌هاي معطوف به اين لايحه، حيات دستفروشان و چالش‌هاي آنهاست، اين لايحه مشخصا سوداي ساماندهي پراكندگي اين سازه‌ها را در پياده‌روها دارد. اين لايحه مي‌خواهد سوءتفاهم‌ها و پراكندگي‌هاي صورت گرفته را سامان بدهد و به يك نظر مشترك برسد، به همين دليل اين لايحه در تعارض با فعاليت دستفروشان نيست و شوراي شهر در نظر دارد تا براي ساماندهي وضعيت اين عزيزان نيز به لايحه و طرحي جداگانه برسد.
تمامي پياده‌روهاي شهر اين امكان را ندارند، اما تمام شهر تهران، از غرب تا شرق و از شمال تا جنوب اگر در كنار معابر بالاي شش متر واقع شوند، مي‌توانند از اين امكان استفاده كنند و چنين ظرفيتي محدود به نقطه خاصي از شهر نيست. حضور سازه‌ها در پياده‌رو، خصوصا هنگام غروب مي‌تواند احساس روحي و رواني زيبايي به شهروندان بدهد و حضور نزديك‌تر شهروندان در پياده‌رو مي‌تواند توليد نشاط كند و فرصت‌هاي تعامل را بالاتر ببرد و نهايتا به سرزندگي شهر بيفزايد. اتصال فضاي خصوصي به فضاي عمومي و بازگرداندن مردم به خيابان كه حالا بيشتر در اختيار خودروهاست تا شهروندان، بي‌شك در ارتقاي سرزندگي شهري موثر است. اين لايحه اتفاق مباركي است كه مي‌تواند فعاليت‌هاي غيررسمي و غيرساماندهي شده اصناف در پياده‌رو را سامان ببخشد و مثل شهرهاي ديگر دنيا، براي برپايي ميز و صندلي در كنار پياده‌رو برنامه و چارچوبي مدون ارايه دهد.