مجلس يازدهم آغاز شد تا منتقدان ديروز پارلمان، از امروز در جايگاه پاسخگويي قرار بگيرند
اين گوي و اين ميدان
هشدار روحاني به مجلس يازدهمي‌ها:
تحمل جنگ لفظي در كشور وجود ندارد
بالاخره آغاز شد؛ مجلسي كه فعالان سمت راست نمودار سياست ايران از روزها پيش وعده‌اش را مي‌دادند و از آن به عنوان پارلماني در «تراز انقلاب» نام مي‌بردند. مجلسي مشابه مجالس هفتم، هشتم و نهم. با حضور پررنگ اصولگرايان و تندروها و اصلاح‌طلباني انگشت‌شمار. ساعت حدود 8 صبح بود كه سيدرضا تقوي به عنوان مسن‌ترين نماينده مجلس يازدهم با همراهي 267 نفر ديگر پا در صحن سبز ساختمان هرمي‌شكل ميدان بهارستان گذاشتند با اين تفاوت كه تقوي قرار نبود كنار سايران بنشيند. او به لطف سن و سالش و حدود چندماه عمر طولاني‌تر نسبت به مصطفي ميرسليم به جايگاهي پا گذاشت كه تا همين چندي پيش علي لاريجاني با همراهي جمعي از اصلاح‌طلبان، اصولگرايان و مستقلان بر آن حكمفرمايي مي‌كردند. تقوي اولين فردي است كه در مجلس يازدهم بر كرسي مهمي كه 12 سال گذشته هميشه به لاريجاني تعلق داشته، مي‌نشيند تا دست‌كم براي يك روز هم كه شده، طعم رياست بر پارلمان را بچشد. رياست سني مجلس يازدهم كه 4 سال پيش در چنين روزهايي در اختيار عبدالرضا هاشم‌زايي، نماينده اصلاح‌طلب تهران بود. پس از نمايندگان، ميهمانان افتتاحيه پارلمان يازدهم نيز يكي پس از ديگري به «بهارستان» رسيدند. حسن روحاني از يك‌سو آمد و سيدابراهيم رييسي از ديگرسو. ناطق‌نوري، سيدحسن خميني، سرلشكر محمدباقري، حدادعادل و البته علي لاريجاني نيز از ديگر ميهمانان ويژه افتتاحيه پارلمان ايران بودند. محمدجواد ظريف، عبدالرضا رحماني‌فضلي كنار ساير وزراي دولت دوازدهم نيز يكي پس از ديگري قدم به «بهارستان» گذاشتند تا يكي از شلوغ‌ترين روزها مجلس شكل بگيرد. نكته قابل تامل در اين ميان آنكه عمده ميهمانان مستقيم به صحن مجلس آمدند، اما سيدحسن خميني پيش از ورود به صحن با تقوي به عنوان رييس سني مجلس ديدار و براي دقايقي به گفت‌وگو با فردي نشست كه دوره دوم مجلس، نماينده دامغان بود و دوره‌هاي چهارم و پنجم، به عنوان نماينده تهران در پارلمان حضور داشت. روحاني اصولگرايي كه هم سابقه پارلمانتاريستي دارد و هم به عنوان رييس شوراي سياستگذاري ائمه جمعه، از منصوبان عالي‌ترين مقام جمهوري اسلامي به حساب مي‌رود.
گوشه‌نشيني رييس
ساعت حدود 9 صبح بود كه با به صدا درآمدن زنگ پارلمان، اولين جلسه مجلس يازدهم به صورت رسمي تشكيل شد و ميهمانان و منتخبان در كرسي‌هاي خود مستقر شدند. كرسي‌هايي كه مقابل برخي از آنها تصاويري از شهيد قاسم سليماني، فرمانده سابق سپاه قدس جمهوري اسلامي نصب شده بود. رديف اول همچون گذشته به عاليرتبه‌ترين مقامات حاضر در مجلس اختصاص يافت. جهانگيري اولين نفر در رديف اول، از سمت چپ، بود. پس از او به ترتيب سرلشكر باقري، سيد حسن خميني، رييسي، روحاني، محمدي‌گلپايگاني، ناطق‌نوري، حداد عادل و بالاخره علي لاريجاني نشسته بودند. چينش صندلي‌ها و محل جلوس ميهمانان در رديف اول مطابق معمول بر اساس مقام و رتبه اين مقامات تعيين شده بود تا روحاني در مركز اين نيم‌دايره تكيه بزند كه كنارش، رييسي. اما لاريجاني به آخرين صندلي در سمت چپ رديف اول مهاجرت كرده بود تا برخلاف افتتاحيه مجلس دهم و حتي نهم، رييس قوه مقننه كنار روساي قواي مجريه و قضاييه حضور نداشته باشد.
دو غايب بزرگ
گوشه‌نشيني لاريجاني كه بسياري از ناظران آن را به منزله تصويري از آينده سياسي او مي‌دانند؛ نكته‌اي كه از تنها موارد محل تامل افتتاحيه پارلمان نبود. در رديف نخست 2 صندلي خالي نيز به چشم مي‌خورد. 2 صندلي كه يكي از آنها درست كنار حسن روحاني قرار داشت و ديگري ميان سرلشكر باقري و سيدحسن خميني. گفته شده بود كه آيت‌الله جنتي به عنوان دبير شوراي نگهبان و رييس مجلس خبرگان رهبري و صادق آملي‌لاريجاني، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام از ميهمانان افتتاحيه پارلمان خواهند بود ولي اين اتفاق رخ نداد تا كرسي‌هاي خالي آنان تفاسير مختلفي را ميان فعالان رسانه‌اي ايجاد كند. تفاسيري كه اكثر قريب به اتفاق به رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام اختصاص داشت. آنجا كه اصولگرايان فعال در شبكه‌هاي اجتماعي غيبت آملي‌لاريجاني را به منزله استعفاي احتمالي او از كرسي رياست مجمع تشخيص تعبير كرده و مدعي شدند كه در صورت تحقق اين مهم، علي لاريجاني در حالي اصلي‌ترين گزينه جانشيني او خواهد بود كه آملي‌لاريجاني پس از خداحافظي از قوه قضاييه و واگذاري رداي قاضي‌القضاتي به رييسي، با شديدترين حملات ممكن از سوي اصولگرايان و رسانه‌هاي‌شان به‌ويژه صداوسيما مواجه بود.
خط و نشان در روز نخست
پس از اين حواشي نوبت به نطق تقوي به عنوان رييس سني مجلس يازدهم رسيد. او كه سوابق سياسي‌اش گواه همراهي و نزديكي به دست‌راستي‌هاي سياست ايراني است، اظهاراتش را با خوشامدگويي به حاضران آغاز كرد و سپس خود و ساير منتخبان پارلمان يازدهم را درصدد تكرار ياد و خاطره آيت‌الله مدرس توصيف كرد. او در بخش ديگري از گفته‌هاي خود با بيان اينكه «مجلس يازدهم اصراري بر حفظ اشتباهات انجام شده در قواي سه‌گانه ندارد»، اظهار كرد: «ما دنبال حاشيه‌سازي نيستيم، به حاشيه‌سازان متذكر مي‌شوم كه تلاش نكنند ما را به حاشيه ببرند! ما مي‌خواهيم در زندگي مردم تاثيرگذار باشيم. اجازه دهيد مجلس با همين تركيب در راس امور باشد ما وكيل‌الدوله و معاندالدوله نيستيم؛ ما مي‌خواهيم براي حل مشكلات مردم با وحدت و يكپارچگي پشت سر رهبر فرزانه انقلاب دست در دست هم مشكلات كشور را حل كنيم.» رييس سني مجلس يازدهم كه امروز كرسي‌اش را به احتمال قوي به حميدرضا حاجي‌بابايي يا محمدباقر قاليباف واگذار خواهد كرد، در بخش ديگري از اظهارات خود به شيوه تعامل قوه مقننه با دولت و قوه قضاييه اشاره و اظهار كرد: «شاخص ما نمايندگان مجلس يازدهم عمل به قانون است و سرلوحه كارمان تعامل با ساير قوا قرار دارد، البته نقد منصفانه و انتقاد واقع‌بينانه به اصلاح امور شتاب بيشتري مي‌دهد ما از حداكثر اختيارات‌مان در قانون استفاده مي‌كنيم. مجلس يازدهم تصميم دارد اصلاحات، تحقيق و تفحص، انتقاد و نظارت، جلوگيري از اسراف و مبارزه با اشراف‌گري را از خودش شروع كند و بعد به ديگران بپردازد.» يكي از نكات قابل توجه در اين ميان آن بود كه منتخبان مجلس يازدهم هر بار كه تقوي ميان اظهاراتش از بنيانگذار جمهوري اسلامي و رهبري نام برد، با ختم صلوات همراهي‌اش كردند.
دست دوستي روحاني
پس از تقوي، نوبت به حسن روحاني در قامت رييس‌جمهوري رسيد تا در روز افتتاح مجلسي كه عمده نمايندگانش نه‌تنها همسويي با او و سياست‌هايش ندارند، بلكه در خفا و عيان خط‌ونشان‌هايي نيز برايش كشيده‌اند، به سخنراني بپردازد. مطابق انتظار اظهارات روحاني بيشتر به تعامل ميان قواي مجريه و مقننه اشاره داشت تا رييس‌جمهوري براي چهارمين بار پياپي در روزهاي اخير دست دوستي خود را به سوي مجلس يازدهمي‌ها دراز كرده باشد. او در همين راستا اعلام كرد: «ما از مجلس اخوت را مي‌خواهيم، همان‌طور كه همه ما از رهبري بزرگوارمان ابوت را مي‌خواهيم. مطمئنم كه در اين سال سخت به مردم اميد بيشتر و يأس بزرگي به دشمنان مي‌دهيم و پيشرفت كشور را ادامه خواهيم داد.» اين مقام مسوول همچنين گفت: «خواست من از مجلس يازدهم اين است كه در سال پاياني دولت و سال آغازين مجلس يازدهم بتوانيم دوران پيوند و پيروزي را شكل دهيم؛ امروز در دوره ايستادگي و بردباري هستيم، اما مي‌توانيم با پيوند و هم‌افزايي كنار هم بايستيم. به هيچ عنوان دنبال اين نيستيم كه مجلس از 2 وظيفه خود به عنوان تقنيني و نظارت كوتاه بيايد؛ چراكه ما به‌دنبال مجلس كارآمد هستيم و همان‌طور كه مقام معظم رهبري در پيام خود به مجلس يازدهم تاكيد كردند به‌دنبال مجلسي هستيم كه براي مردم اميد و براي دولت تكيه‌گاه باشد.» روحاني در جلسه هيات دولت نيز گريزي به تغيير ماهيت مجلس زده و با بيان اينكه «معتقدم امروز در شرايط فعلي كشور، تحمل جنگ لفظي وجود ندارد»، يادآور شد: «مجلس به دليل انتخابات و مسائل سياسي كشور بخشي سيال به شمار مي‌رود؛ عده‌اي در مجلس منفرد، عده‌اي مستقل، عده‌اي تمايلي به جناحي خاص دارند و پس از چند وقت به جناحي ديگر متمايل مي‌شوند و از اين‌رو الان هيچ قضاوتي نسبت به نحوه نگاه مجلس به مسائل سياسي كشور نداريم.»
انتخاباتي امنيتي
آخرين سخنران افتتاحيه مجلس يازدهم عبدالرضا رحماني‌فضلي، وزير كشور بود. او كه در روزهاي آخر مجلس دهم از سوي علي مطهري به عنوان مقصر اصلي «كشتار معترضان در اعتراضات آبان‌ماه 98» معرفي شد، در جريان اظهارات خود در صحن علني با اشاره به شرايط خاص انتخابات مجلس يازدهم كه كمترين مشاركت تاريخ جمهوري اسلامي را درپي داشت، اظهار كرد: «اين دوره به دليل اتفاقات آبان ماه، شهادت سردار سليماني، جان باختن تعدادي هموطنان در هواپيماي مسافربري، شيوع ويروس كرونا از حساسيت بالايي برخوردار بود، رصد و پيش‌بيني‌هاي دقيق امنيتي در قالب اطلس امنيتي انتخابات با به كارگيري ۱۷۰ هزار نيرو از نيروهاي انتظامي، نظامي و بسيج بدون كمترين مساله امنيتي در امنيت كامل برگزار شد.»
سوگند به آزادي
پس از اين اظهارات، مقامات عاليرتبه يك به يك پارلمان را ترك كردند تا نوبت به سوگند نمايندگان و امضاي سوگندنامه برسد. منتخبان يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي به كتاب آسماني خود سوگند خوردند كه «از وديعه‌اي كه ملت» به آنان «سپرده به عنوان اميني عادل پاسداري» كنند و «در انجام وظايف وكالت، امانت و تقوا را رعايت» كنند. مجلس يازدهمي‌ها همچنين سوگند خوردند كه «همواره به استقلال و اعتلاي كشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پايبند» باشند. «از قانون اساسي اطاعت» كنند و «در گفته‌ها و نوشته‌ها و اظهارنظرها، استقلال كشور و آزادي مردم و تامين مصالح آنان را مدنظر» داشته باشند. با پايان سوگند نمايندگان و باتوجه به آنكه به دستور ستاد ملي مقابله با كرونا مراسم تجديد بيعت تازه نماينده‌شدگان با آرمان‌هاي بنيانگذار جمهوري اسلامي لغو شده، مجلس يازدهمي‌ها بر سر مزار شهداي گمنام دفن شده در پارلمان حاضر شدند تا صبح امروز پنجشنبه، درحالي نشست خود را براي تعيين رييس مجلس برگزار كنند كه باتوجه به تغيير آيين‌نامه داخلي پارلمان، ديگر خبري از انتخاب هيات رييسه موقت نخواهد بود و هر گروهي كه فردا گوي سبقت را از گروه ديگر بربايد، تا يك‌سال آينده به عنوان رييس مجلس شوراي اسلامي و سكاندار پارلمان شناخته خواهد شد.