ايران و افغانستان درباره ادامه تحقيقات پيرامون حادثه هريرود
به توافق رسيدند
تلاش براي
قانونمند كردن
ترددهاي بين مرزي
گروه ديپلماسي
جمهوري اسلامي ايران عزم خود را براي حل و فصل هرچه سريع‌تر پرونده جان‌باختن اتباع افغان در مرز ايران جزم كرده است. قريب به يك ماه پيش بود كه خبري مبني بر برخورد نيروهاي مرزباني ايران با عابران مرزي غيرمجاز در محدوده روخانه هريرود در فضاي مجازي منتشر شد. پشتوانه اين خبر اجسادي بودند كه از آب گرفته شدند و شاهدان عيني ادعا مي‌كنند مرزباني ايران پيش از رد مرز آنها را بازداشت و شكنجه كرده و سپس با شليك تير هوايي آنها را وادار به پريدن به داخل رودخانه كرده است. حادثه‌اي كه درنهايت منجر به غرق شدن تعدادي از اين عابران مرزي غيرمجاز شده است. در حالي كه مرزباني ايران از نخستين ساعات انتشار اين خبر در فضاي مجازي پيگير دريافت جزييات اين حادثه از همتاي افغان بود و در چند نوبت يادداشت‌هاي رسمي را براي همتاي افغان ارسال كرده بود، طرف افغان تا چند روز از ورود جدي به بحث امتناع ورزيده و درنهايت با اصرارهاي ايران حاضر به توسل به مكانيسم موجود ميان دو كشور براي حل و فصل اين اختلاف شد. باتوجه به توافقنامه «كميساران سرحدي مصوب 1335» ميان دو كشور، قريب به دو هفته پيش بود كه هيات مرزباني افغانستان با سفر به ايران به همراه هيات مرزباني كشورمان در محل حادثه ادعايي حاضر شدند. به گفته منابع ايراني نه هيات مرزباني افغان و نه چند شاهد عيني كه همراه اين تيم بودند، نتوانستند ادعاهاي مطرح شده در رسانه‌ها درباره رويارويي با مرزباني ايران در تاريخ ادعايي و شكنجه و آزار و اذيت توسط مرزبانان ايراني را اثبات كنند. درنهايت با بازگشت اين هيات به افغانستان كار به مرحله دوم رسيد كه همان برقراري تماس‌هاي ديپلماتيك است. در حالي كه در يك ماه گذشته محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان در چند نوبت به مناسبت‌هاي متفاوت با مقام‌هاي سياسي افغانستان گفت‌وگوي تلفني داشته و بر لزوم مشخص شدن ابعاد متفاوت اين حادثه تاكيد كرده است، روز سه‌شنبه هيات عاليرتبه ديپلماتيك وزارت خارجه ايران با هدف بررسي حادثه جان‌باختن اتباع افغان در مرز ايران، به پايتخت افغانستان سفر كرد.
هيات ايراني اسناد و مدارك حادثه را تحويل گرفت
«محسن بهاروند»، معاون وزارت خارجه كشورمان كه رياست اين هيات عاليرتبه سياسي را برعهده داشت در نخستين روز حضور در كابل با «حنيف اتمر»، سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان ديدار و درباره اسناد و مدارك به دست آمده در رابطه با جان‌باختن اتباع افغان در مرز ايران، گفت‌وگو كرد. حنيف اتمر در اين ديدار با قدرداني از كمك‌هاي ايران براي مبارزه با ويروس كرونا در افغانستان، خواهان توجه بيشتر ايران به تحقيقات مشترك در مورد حادثه پيش آمده براي اتباع افغان شد. سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان در ديدار با بهاروند تاكيد كرد كه هدف از اين تحقيقات دريافت حقايق، رسيدگي قانوني به عاملان آن و اتخاذ تدابير لازم بوده تا در آينده از چنين «حوادث ناگواري» كه ممكن است بر روابط دو كشور تاثيرگذار باشد، جلوگيري شود. براساس اين گزارش، محسن بهاروند نيز در اين ديدار با محكوم كردن حادثه جان‌باختن اتباع افغان تاكيد كرد كه اين عمل براي مردم و دولت ايران پذيرفتني نيست. او افزود كه دولت ايران متعهد است تا اين حادثه را به صورت مشترك با هيات افغانستان تا تامين عدالت بررسي و تعقيب كند. معاون وزارت خارجه ايران همچنين تصريح كرد كه اسناد و مدارك هيات تحقيق افغانستان به هيات ايراني تحويل داده شده و هيات ايراني نتيجه بررسي اين اسناد را به طرف افغان اعلام خواهد كرد. هر دوطرف در اين گفت‌وگو تاكيد كردند كه براساس نتايج تحقيقات و رسيدگي قانوني به عاملان اين حادثه، روي چارچوب‌هاي دوجانبه با هدف تقويت روابط و راهكارهايي كه بتواند در آينده از تكرار حوادث مشابه جلوگيري كند، كار مي‌كنند.
شكست دشمنان رابطه دوستانه ايران و افغانستان
سيد‌رسول موسوي، دستيار وزير و مديركل آسياي غربي وزارت امور خارجه ايران كه در هيات اعزامي ايران به كابل به رياست محسن بهاروند، معاون امور حقوقي و بين‌المللي وزارت خارجه در پي حادثه پيش‌آمده در مرز ايران و افغانستان براي تعدادي از اتباع افغانستاني حضور داشت، پس از ديدار هيات‌هاي دو كشور با انتشار عكسي از اين ديدارها در توييتي گفت‌وگوهاي انجام شده در كابل را خيلي خوب برشمرد و نوشت: «عدو شود سبب خير، اگر خدا خواهد. ملاقات‌ها، مباحث و درك متقابل خيلي خوبي در كابل داشتيم.»او با بيان اينكه «هريرود ايران و افغانستان را در طول تاريخ به هم پيوند زده و متصل كرده»، تصريح كرد: «دشمنان روابط ايران و افغانستان، هرگز نمي‌توانند از حادثه هريرود بهره‌برداري كنند.»
ديدار بهاروند با عبدالله عبدالله
«محسن بهاروند»، معاون وزير امور خارجه كشورمان در ادامه رايزني‌ها در كابل با «عبدالله عبدالله»، رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان ديدار و گفت‌وگو كرد. براساس اعلام دفتر رييس مصالحه ملي افغانستان، عبدالله در اين ديدار با اشاره به آخرين پيشرفت‌ها در تحقيقات در اين زمينه از سوي دو كشور خواهان تحقيقات و رسيدگي جدي و منصفانه به اين حادثه شد. براساس اين اطلاعيه، هيات سياسي كشورمان با محكوم كردن اين حادثه و تاكيد بر روابط حسنه ميان دو كشور، از همكاري جدي با گروه تحقيق و رسيدگي به اين موضوع تاكيد كرد.
توافق تهران و كابل در سه مورد
«محسن بهاروند» روز گذشته در جمع‌بندي اهداف سفر به كابل گفت: ما مذاكرات خوبي با برادران افغان خود در كابل داشتيم، از جمله با حنيف اتمر سرپرست وزارت امور خارجه، عبدالله عبدالله رييس شوراي عالي مصالحه و معاون اقتصادي وزارت خارجه و حميد طهماسي معاون شوراي امنيت ملي افغانستان و رييس هيات افغان در رابطه با حادثه مرزي، بحث و گفت‌وگو كرديم. مرزبانان و ديپلمات‌هاي ما تحقيقات جدي درباره اتفاقي كه 13 ارديبهشت ماه در مرز افغانستان و ايران نزديك رودخانه هريرود افتاده بود، انجام دادند. تحقيقات ما دال بر اين است كه به هيچ‌وجه، مرزبانان ايراني دخالتي در اين كار نداشته‌اند. به گفته معاون وزارت خارجه ايران، برادران افغان نيز مصاحبه‌هايي را با افرادي كه از اين حادثه جان سالم به در برده‌اند، انجام داده‌اند. ما در سه مورد با برادران افغان خود توافق كرديم. نخست مداركي را كه افغان‌ها در اين مصاحبه‌ها ضبط كرده‌اند، بررسي كنيم. اگر از نظر ما نيز مشخص شد كه مدرك دال بر تخلف است، ما آن را به مراجع مربوطه خواهيم سپرد كه مورد رسيدگي قرار گيرد. در مرحله دوم همكاري مشتركي خواهيم كرد كه در آينده جلوي اين اتفاقات گرفته شود. به اين معني كه جلوي قاچاق انسان و ترددهاي غيرقانوني را بگيريم و سپس در مرحله سوم سعي مي‌كنيم تردد اتباع افغانستان به جمهوري اسلامي ايران را به شكل قانوني در آوريم.