برايان هوك با ابزار ايران‌هراسي به تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي ايران مي‌انديشد
پيام‌سازي ضدايراني از تريبون امارات و عربستان
سارا معصومي
كايت رابطه امارات متحده عربي با ايران، ايالات‌متحده و رژيم صهيونيستي مصداق همان خواستن همزمان خدا و خرماست. امارات ميان انتخاب‌هاي اشتباه در گذشته‌اي نه چندان دور، منافع امنيتي، اقتصادي و سياسي امروز و آينده‌اي مبهم در سايه اتحاد با عربستان تحت حاكميت محمد بن سلمان و امريكاي دونالد ترامپ گرفتار شده است. انتخاب‌هاي پرهزينه ديروز در سوريه، يمن و همراهي با سياست‌هاي ضدايراني عربستان‌سعودي در منطقه عملا حاكمان امارات را در باتلاقي گرفتار كرده كه رد و نشان آن را مي‌توان در موضع‌گيري‌هاي متفاوت مقام‌هاي اماراتي به وضوح ديد. چهره‌اي مانند انور قرقاش، وزير مشاور در امور خارجه اين كشور يك روز از تلاش براي كاهش تنش از رابطه با ايران سخن مي‌گويد و روز ديگر در مقام ميزبان برايان هوك، مسوول گروه اقدام عليه ايران در وزارت خارجه ايالات‌متحده از هم‌پيماني با ايالات‌متحده در مقابله با آنچه تهديدهاي مشترك ايران مي‌خوانند سخن مي‌گويد. همين امارات يك روز از آرمان‌هاي فلسطيني‌ها حمايت مي‌كند و روز ديگر اعلام مي‌كند كه به دنبال رابطه حسنه با تمام كشورهاي منطقه از جمله تركيه و (رژيم) اسراييل است و حتي خبر مي‌رسد كه امارات و اسراييل در حال همكاري‌هاي مشترك در حوزه مهار ويروس كوويد19 هستند.
در يك‌سال و نيم اخير چندبار منابع خبري در ايران و البته رسانه‌هاي منطقه‌اي از قرار گرفتن امارات در مسير كاهش تنش با ايران خبر دادند و حتي برخي منابع ديپلماتيك از سفر هيات‌هايي از امارات به تهران هم خبر دادند. در امتداد همين خط رسانه‌اي بود كه با شروع ويروس كوويد 19 تماس‌هاي تلفني ميان وزراي خارجه دو كشور و انتقال تجهيزات پزشكي براي مبارزه با كرونا از امارات به ايران منتشر شد و البته به نظر مي‌رسد اين تبادل همچنان ادامه دارد و اخيرا امارات متحده عربي چهارمين محموله پزشكي خود را به ايران ارسال كرد. با اين همه گويا اراده متزلزل مقام‌هاي اماراتي براي كاهش تنش با تهران در كنار تلاش عربستان‌سعودي و ايالات‌متحده براي حفظ فاصله اين كشور از ايران عملا منجر به گشايش جدي در رابطه امارات با ايران نشده است.
در حالي كه دولت دونالد ترامپ هر روز بر دامنه تحريم‌ها عليه ايران مي‌افزايد و در تازه‌ترين مورد آنها روز پنجشنبه گذشته يك شركت اماراتي را در كنار 7 شركت ديگر به بهانه ارتباط با تهران به فهرست تحريم‌هاي خود اضافه كرد، برايان هوك، مسوول گروه اقدام عليه ايران در سفري به امارات و عربستان‌سعودي با مقام‌هاي اين كشور درباره تداوم همكاري در مقابله با ايران رايزني‌هاي فشرده‌اي را در پشت درهاي بسته پيش برد. اين سفر در روزهايي صورت گرفت كه جهان مشغول مبارزه با اپيدمي كروناست اما در گوشه‌اي از آن بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم اسراييل با استفاده از غفلت جهان عرب و برخي كشورهاي اسلامي برنامه‌ريزي براي الحاق زمين‌هاي بيشتري از كرانه باختري به اين رژيم را در سايه چراغ سبز تيم ترامپ پيش مي‌برد و براي عملي كردن معامله قرن مطرح شده از سوي تيم ترامپ هم روي رابطه با كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس حساب ويژه‌اي باز كرده‌است. تيم دونالد ترامپ تا انتخابات 4 نوامبر سال جاري فرصت چنداني ندارد و بر همين اساس بزرگ‌ترين واهمه تندروهاي ايران‌ستيز نشسته در كاخ سفيد ايجاد شكاف در اتحاد ميان امريكاي ترامپ و متحدان عبري و عربي‌اش در غرب آسيا عليه ايران است. برايان هوك و قريب به
500 نفري كه در بخش‌هاي متفاوت كابينه ترامپ كار روي پرونده تحريم ايران را پيش مي‌برند، اميدوار هستند كه بستن كوچك‌ترين گلوگاه‌هاي اقتصادي ايران به‌علاوه فضاسازي سياسي در شوراي امنيت براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي ايران، تهران را در مقام انتخاب ناگزير مذاكره با امريكاي ترامپ تا پيش از انتخابات قرار بدهد؛ مذاكره‌اي كه نتيجه آن هيچ اهميتي براي ترامپ ندارد و تنها به دنبال استفاده از عكس آن در كارنامه انتخاباتي خود است. در اين ميان امارات متحده عربي با بحران اقتصادي در نتيجه شيوع ويروس كرونا درگير است و همزمان هزينه‌هاي گزاف تداوم جنگ در يمن هم بر شانه‌هاي حاكمان اماراتي سنگيني مي‌كند. تكليف دونالد ترامپ نيز با منطقه غرب آسيا مشخص نيست و رفتارهاي او در قريب به چهار سال گذشته در منطقه نشان از نبود استراتژي مشخص و تصميم‌گيري‌هاي موردي و مقطعي دارند. امارات به چشم خود ديده كه ايالات‌متحده به‌رغم پافشاري بر اين ادعا كه حملات به تاسيسات نفتي عربستان‌سعودي و چند نفتكش در بندر الفجيره كار ايران بوده يا هدف قرار گرفتن پهپاد امريكايي توسط ايران دست به اقدام نظامي عليه ايران نزده اما چندي بعد در يك اشتباه محاسباتي با ترور سردار شهيد قاسم سليماني در عراق، منطقه را تا لبه پرتگاه جنگ برده است. هرچند كه سكوت امريكايي‌ها در برابر حمله ايران به پايگاه عين‌الاسد هم به علامت سوالي در ذهن تصميم‌گيران اماراتي در حوزه سياست خارجي تبديل شده است. امارات امروز به اين نتيجه رسيده كه ايالات‌متحده در تشديد تنش در منطقه ميان بازيگران منطقه‌اي نقش اصلي و پيشرو را بازي كرده اما در شرايط اضطرار به صراحت خطاب به سعودي‌ها و فرزندخوانده‌هايش اعلام كرده كه تامين امنيت شما وظيفه سربازان امريكايي نيست. در چنين شرايطي عقل سياسي در امارات حكم مي‌كند كه اين كشور در مسير فاصله گرفتن از تندروهاي بي‌حاصل محمد بن سلمان، وليعهد جوان سعودي و دونالد ترامپ قرار بگيرد، اما همين دو دستان امارات را در ميدان عمل بسته‌اند.
در روزهايي كه نمايندگي امريكا در سازمان ملل مشغول پخش پيش‌نويس قطعنامه جديد تحريمي عليه ايران به منظور تمديد تحريم تسليحاتي ايران فراتر از اكتبر سال جاري است و برايان هوك در مصاحبه با خبرگزاري آسوشيتدپرس به صراحت به توسل دولتش به تروريسم اقتصادي عليه مردم ايران افتخار مي‌كند و مي‌گويد ايران بايد ميان اسلحه در سوريه يا كره در تهران يكي را انتخاب كند، امارات نمي‌تواند براي برقراري رابطه با ايران شخصا تصميم‌گيري و آن را به شكافي در سد تحريم عليه ايران بدل كند. بر همين اساس در بيانيه‌اي كه وزارت خارجه ايالات‌متحده صادر كرده به صراحت آمده است كه هدف از رايزني‌هاي هوك در امارات حفظ اتحاد عليه ايران بوده است.
در اين بيانيه با تاكيد بر سفر ۲۷ و ۲۸ ژوئن (هفتم و هشتم تيرماه) هوك به امارات از ديدار و رايزني‌هاي هوك با «شيخ عبدالله بن زايد آل نهيان» وزير خارجه و «انور قرقاش» وزير مشاور در امور خارجي امارات خبر داد. به روايت وزارت خارجه امريكا، در اين ديدارها درباره تمديد تحريم تسليحاتي ايران در شوراي امنيت سازمان ملل صحبت و رايزني شد؛ تحريمي كه قرار است ۱۸ اكتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهرماه) منقضي شود. اين وزارتخانه افزود: «هوك نماينده ويژه (امريكا در امور ايران) مقام‌هاي اماراتي را در جريان تلاش‌هاي ديپلماتيك به منظور تمديد تحريم (تسليحاتي ايران) قرار داد و آنها درباره خطر يك مسابقه تسليحاتي در منطقه در صورت تجديد نشدن اين تحريم صحبت كردند.» بيانيه وزارت خارجه امريكا درباره رايزني‌هاي ضدايراني اين مقام واشنگتن درحالي مطرح شده كه او در جريان اين سفر در چند مصاحبه از لزوم تمديد تحريم تسليحاتي ايران صحبت و لفاظي‌ها و اتهام‌زني‌ها عليه ايران را تكرار كرد.
نكته قابل‌توجه در سفر برايان هوك به منطقه كه با امارات متحده عربي به عنوان نخستين مقصد آغاز شد، مصاحبه‌هاي متعدد او با چند رسانه با هدف بزرگنمايي اتحاد ادعايي عليه ايران در منطقه بود. برايان هوك در تمام اين مصاحبه‌ها يك خط خبري را پيش برد و ادعا كرد كه كشورهاي منطقه و همسايه ايران از لغو تحريم‌هاي تسليحاتي ايران در اكتبر جاري (اواخر مهرماه) نگران هستند. البته كه هم در امارات و هم در عربستان‌سعودي اين ادعاي او با ابراز نگراني مقام‌هاي ميزبان از فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران توأمان شد تا به ظن برايان هوك پيامي به اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل باشد كه قرار است تا مهرماه درباره فرجام بند مربوط به لغو تحريم‌هاي تسليحاتي ايران پنج سال پس از اجرايي شدن برجام تصميم‌گيري كنند. برايان هوك در دو كشوري ادعاي نقش مخرب ايران در منطقه را مطرح كرد كه دست هر دوي آنها به خون غيرنظاميان در يمن آغشته است و حتي در شرايط شيوع كرونا هم تن به كاهش حصر اقتصادي يمن ندادند.
برايان هوك در بخشي از مصاحبه با روزنامه «نشنال» گفت: «بسيار مهم است كه كشورهاي منطقه يك‌صدا از شوراي امنيت سازمان ملل بخواهند تحريم تسليحاتي ايران تمديد شود. اين اقدامي صحيح و لازم است. اگر روسيه و چين علاقه‌اي به يك خاورميانه صلح‌آميز و با ثبات‌تر دارند، نبايد اجازه دهند اين تحريم منقضي شود.» برايان هوك در اين مصاحبه ضمن اشاره به افزايش همكاري امريكا با امارات، برنامه هسته‌اي اين كشور را صلح‌آميز و شفاف خواند و مدعي شد كه برنامه هسته‌اي ايران شفاف نيست. او در ادامه ادعاهاي بي‌پايه و اساس از امارات به عنوان كشوري ياد كرد كه روي مردم خود سرمايه‌گذاري مي‌كنند و در حال تمرين دموكراسي و مداراي سياسي هستند. هوك در حالي ادعاي عدم شفافيت برنامه هسته‌اي ايران را در قياس با امارات مطرح كرد كه به گواه گزارش‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، ايران در سال 2019 بيشترين ميزان بازرسي‌هاي فني اين نهاد را پذيرفته است.
رايزني‌هاي ضدايراني در رياض
در ادامه تور منطقه‌اي برايان هوك، رسانه‌هاي عربستان‌سعودي از ديدار وزير خارجه اين كشور با نماينده ويژه امريكا در امور ايران و رايزني آنها عليه ايران خبر دادند. به گزارش فارس، «فيصل بن فرحان بن عبدالله» وزير خارجه اين كشور با برايان هوك ديدار كرد. در اين نشست روابط دوجانبه و هماهنگي دو كشور در زمينه‌هاي مختلف از‌جمله تلاش‌هاي مشترك براي مقابله با چالش‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي بررسي شد. طبق اين گزارش، دو طرف همچنين تحولات مربوط به پرونده‌هاي مختلف منطقه‌اي از‌جمله آنچه «خطر ايران عليه امنيت منطقه و تلاش‌هاي مشترك دو كشور براي تحقق امنيت و ثبات منطقه‌اي» خوانده شد را بررسي كردند.
به گزارش «اعتماد»، ايالات‌متحده با نااميد شدن از استفاده از تعبير خودساخته درباره تداوم حضور امريكا در برجام بر حجم تلاش‌ها براي تصويب قطعنامه تحريمي جديد عليه ايران افزوده است تا شايد بتواند با استفاده از ادعاي دخالت ايران در زنجيره‌اي از عمليات‌ها عليه نفتكش‌ها و مراكز نفتي در خليج‌فارس و عربستان‌سعودي، به هدف نهايي در شوراي امنيت برسد. بر همين اساس در چند هفته اخير شاهد عملكرد منفي آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل در طرح ادعا عليه ايران پيرامون دست داشتن كشورمان در حمله به تاسيسات نفتي آرامكو در عربستان‌سعودي بوديم؛ ادعايي كه با واكنش تند محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان هم روبه‌رو شد.
حمايت عربستان از پيش‌نويس قطعنامه ضد ايراني امريكا
«عادل الجبير» وزير مشاور دولت عربستان‌سعودي در امور خارجه در كنفرانس مطبوعاتي مشترك با «برايان هوك» ضمن اتهام‌پراكني عليه تهران ادعا كرد كه ايران در «فعاليت‌هاي تروريستي» نقش دارد. به گزارش وبگاه خبري شبكه «العربيه»، وزير مشاور دولت عربستان‌سعودي در اين خصوص مدعي شد:«ما با هوك مبارزه با اقدامات جنايتكارانه ايران را مورد بررسي قرار داديم.» الجبير در ادامه ادعاهايش از جامعه جهاني خواست كه بار ديگر ورود اسلحه به ايران را تحريم كنند. او همچنين ادعا كرد:«در صورتي كه تحريم تسليحاتي ايران برداشته شود، اقدامات خصمانه ايران بيشتر خواهد شد.» الجبير در ادامه اظهاراتش افزود:«توافق هسته‌اي، توافق ضعيفي است با وجود آن ايران اقدامات ناقضانه خود را ادامه داد.»
از سوي ديگر فرستاده ويژه امريكا در امور ايران همزمان با تاكيد بر اظهارات الجبير گفت:«نبايد تحريم تسليحاتي وضع شده عليه ايران برداشته شود.» هوك كه كشورش بيشترين صادرات تسليحات در جهان را به خود اختصاص داده و بيشترين بودجه نظامي را در سطح جهان دارد، مدعي شد:«اگر تحريم‌هاي تسليحاتي وضع شده عليه ايران برداشته شود، ايران موشك‌هاي خود را توسعه خواهد داد.»
نماينده ويژه امريكا در امور ايران در ادامه گفت:«ما با عربستان‌سعودي شراكتي راهبردي داريم و ۱۸ هزار سرباز در منطقه مستقر كرده‌ايم. برخي محموله‌هاي تسليحاتي ايران به يمن در ماه نوامبر و فوريه گذشته رهگيري شدند.»
او همچنين از ادعاهاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي عليه تهران حمايت كرد و گفت:«اقدام ايران در عدم اعطاي دسترسي به تاسيسات هسته‌اي خود براي بازرسان آژانس را محكوم مي‌كنيم.» هوك ادامه داد:«ايران بازي موش و گربه را براي بازرسان آژانس پياده مي‌كند».