براي سهراب محمدي كه به تازگي نواي معجزه‌آسايش را از گوش جهان دريغ كرد
خنياگر قصه‌هاي شمال خراسان
گروه هنر و ادبيات
حماسه‌خواني‌ها و منظومه‌خواني‌هاي كرمانجي سهراب محمدي زبانزد است؛ بخشي خودبندي كه طي سال‌ها آثار مختلفي از خود به جا گذاشت. شايد اين پرسش براي خيلي‌ها مطرح باشد كه بخشي‌هاي خودبند چه كساني بودند. آنها خنياگراني بودند كه هم ساز مي‌ساختند، هم ساز مي‌زدند، هم آواز مي‌خواندند و هم گنجينه دانش و اطلاعات فرهنگ عامه در منطقه بودند. به نوعي بايد گفت اين بخشي‌هاي خودبند، دايره‌المعارفي بودند از فرهنگ منطقه. سهراب محمدي معروف به سهراب بخشي از مصاديق اين خنياگران بود كه در چند جنبه با موسيقي محشور بودند. اطلاق عنوان «دايره‌المعارف فرهنگ منطقه» به واقع برازنده‌اش بود. او خود را عاشق دوتار و موسيقي كرمانجي مي‌دانست و بسياري از اشعاري كه مي‌خواند، پيشينه‌اي داشت كه به داستان، قصه يا افسانه‌اي تكيه مي‌كرد. آن طوركه گفته مي‌شود او درباره هنر حماسه‌خواني مي‌گفت: «منشأ اشعار حماسي، غارت در زمان احمدشاه است و افسانه‌هاي بسياري در اين زمينه، مانند جعفرقلي و شاه خطا وجود دارد كه هنوز هم گاهي توسط بخشي‌ها خوانده مي‌شود.» با اين همه سهراب بخشي نيز مانند ديگران از موسيقي نواحي ايران و از جمله موسيقي خراسان و زنده‌ياداني چون حاج قربان سليماني، ابراهيم شريف‌زاده و... از راهي به جز موسيقي ارتزاق مي‌كرد. او با وجود همه قابليت‌هاي نظري و عملياش در باب موسيقي، براي گذران زندگي كشاورزي مي‌كرد. فرزندان سهراب نيز دستي بر آتش ساز دارند و مي‌نوازند. تو گويي خنياگري سنت نياكاني آنهاست؛ آن طوركه خود سهراب هم اين هنر را از پدر و پدربزرگش آموخته بود. محمدي در رويدادهاي فرهنگي و هنري بسياري حضور داشت. از آن جمله مي‌توان به شركت و موفقيتش در جشنواره موسيقي فجر اشاره كرد. او در يك دوره از جشنواره به خاطر آلبوم «شمال خراسان» جايزه بهترين آلبوم بخش موسيقي نواحي از از آن خود و در كارنامه‌اش ثبت كرد.
موسيقي شمال خراسان (موسيقي نواحي ايران ۵۰) در سال 93 اثري از سهراب محمدي است كه از سوي موسسه موسيقي ماهور در تهران تنظيم و انتشار يافت. در معرفي آن آمده است: «اين مجموعه شامل 14 ترانه كردي كرمانجي يا كردي خراساني است با مضمون عاشقانه. اين ترانه‌ها نمونه‌هايي از كارگاه گسترده موسيقي شمال خراسان است كه توسط بخشي‌ها اجرا مي‌شود. مهم‌ترين و شاخص‌ترين شخصيت در موسيقي شمال خراسان رامشگر است كه به او بخشي مي‌گويند. سهراب محمدي به عنوان يك بخشي با اتكا به حافظه قوي خويش اين ترانه‌ها را كه ريشه در فرهنگ و تاريخ و حافظه قومي مردم خراسان دارد با آواز و دوتار خويش اجرا كرده است.» جعفر قلي، سردار عوض، الله مزار، مگري مگري، ليلي ليلانه، زر افشان، الله خان، آهنگ گوهر جان، گل لمنو، همدل لمنو، ور هنه سر سومره، لي لي جيلو، لي لي سيلو، هره هره تو لنگ مره، زليخا و و لو ترانه‌هايي هستند كه در اين آلبوم مهم اين بخشي خودبند به اجراي آنها پرداخته است. اكثر مقام‌ها در واقع شرح و روايت افسانه يا داستاني است كه از زبان سهراب بخشي مي‌شنويم. سهراب محمدي از زمان كودكي نواختن دو تار و خواندن شعرهاي محلي را آغاز كرد و تا پايان زندگي خود ساز زد و آواز خواند، او در ۲۲ مرداد ماه سال ۱۳۹۹ در سن 82 سالگي درگذشت.