محسن بهاروند در جلسه شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي:
از ايران انتظار تعهد يكجانبه نداشته باشيد
گروه ديپلماسي| صحن شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي روز گذشته شاهد سخنراني تند و تيز محسن بهاروند، معاون حقوقي و بين‌المللي وزارت امور خارجه درباره برجام، اقدام‌هاي ايران در واكنش به بدعهدي اعضاي بين‌المللي اين توافق هسته‌اي، تشريح اقدام غيرقانوني ايالات متحده در شوراي امنيت عليه ايران و همچنين متهم شمردن كشورهاي اروپايي در همراهي با تحريم‌هاي يكجانبه و ظالمانه ايالات متحده بود. نشست روز چهارشنبه در حالي برگزار شد كه در نشست دوره‌اي تيرماه سه كشور اروپايي موفق شدند پيش‌نويس قطعنامه‌اي را براي محكوميت ايران به تصويب برسانند. در دو ماه گذشته مجموعه همكاري‌هاي انجام‌‌شده ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به حل و فصل آن اختلاف‌ها منتهي شده و تهران در مقابل پايان يافتن سوال‌هاي آژانس با استناد به اسناد جاسوسي ادعايي رژيم اسراييل، اجازه دسترسي مديريت‌شده به دو مكان مدنظر آژانس در اطراف تهران و اصفهان را صادر كرد.
رويكرد امريكا نسبت به ايران
يك رويكرد ستيزه‌جويانه ايدئولوژيك است
محسن بهاروند در بخش‌هايي از سخنراني خود در نشست شوراي حكام گفت: گزارش مدير كل بار ديگر نشان داد كه سطح همكاري ميان ايران و آژانس در همان سطحي كه تاكنون بوده، است. حتي در شرايط دشوار ناشي از همه‌گيري كرونا، فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي آژانس بدون هيچ مانعي انجام شده‌اند و بدون اخلال ادامه دارند. گزارش مدير كل مجددا حاكي از اين است كه آژانس به انجام ماموريت خود در رابطه با فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي تحت برجام، ادامه مي‌دهد. ايران به همكاري با آژانس ادامه مي‌دهد، اما يك سوال مهم در اين ميان مطرح است: اينكه آيا برجام و فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي مطابق با آن مي‌توانند با وجود فشارهاي اعمالي امريكا و موقعيت دشواري كه در مورد آن ايجاد كرده است، دوام بياورند يا خير؟ پاسخ من به اين سوال، بله و خير خواهد بود. همه‌چيز بستگي به جامعه بين‌المللي و طرف‌هاي كنوني برجام دارد. ايالات متحده امريكا از هيچ تلاشي براي باطل كردن اين توافق دريغ نمي‌كند. رويكرد امريكا نسبت به ايران يك رويكرد ستيزه‌جويانه ايدئولوژيك است؛ هيچ توجيه ديگري نمي‌تواند اين حجم از دشمني امريكا عليه كشور من را توجيه كند. برجام و توافق هسته‌اي تنها گوشه‌اي از اين نمايش هستند. بهاروند افزود: ديپلماسي امريكا صرفا مبتني بر يكجانبه‌گرايي و زورگويي است، نه چندجانبه‌گرايي و همكاري. امريكا روحيه و توان خود براي ارايه راه‌حل‌هاي منصفانه براي حل مشكلات بين‌المللي را از دست داده است. زماني كه امريكا فقط ياد گرفته خواسته‌هاي خود را بر ديگران به دليل برداشت غلط از قدرت سخت خود ديكته كند، چگونه قادر خواهد بود تا به نگراني‌هاي ديگران احترام بگذارد، يا با ديگران بر مبناي برابر مذاكره و رايزني‌هاي قابل قبول را براي همه طرفين ارايه كند؟ فراموش نكنيد كه زماني سازمان ملل و چندجانبه‌گرايي نتيجه ديپلماسي امريكا بود. آن روحيه سال‌ها قبل از بين رفته است.
اسنپ‌بك، خرابكاري جديد امريكا
در پوشش بحث حقوقي
معاون وزير خارجه در ادامه با اشاره به مسيري كه امريكا براي خروج از برجام رفت، افزود: رويكرد به اصطلاح «فشار حداكثري»، خسارات زيادي را به كشور من و مردم ايران وارد كرده است. ايالات متحده بايد براي اقدامات اشتباه بين‌المللي خود پاسخگو باشد و متعهد شود خسارات عليه ايران را جبران كند. دولت ايالات متحده اخيرا وارد فاز ديگري از خرابكاري شده كه به نوعي با يك بحث حقوقي منحرف شده است. آنها موضوع به اصطلاح اسنپ‌بك را براساس يك تفسير عجيب و غيرحرفه‌اي و قرائتي خودسرانه از قطعنامه 2231 شوراي امنيت مطرح كردند. آنها قصد داشتند تا از اين قطعنامه استفاده كنند، به‌طوري‌كه وانمود كنند كه از مشاركت‌كنندگان در برجام هستند. چنين سوء تعبير از يك سند بين‌المللي مي‌تواند فقط از سوي كسي مطرح شود كه نه كوچك‌ترين فهمي از حقوق بين‌الملل و نه قواعد تفسير آن دارد يا فردي كه داراي نيت شيطاني عليه يك ملت و يا جامعه بين‌المللي به عنوان يك كل است. تا آنجا كه ما مي‌دانيم، ايالات متحده امريكا از منابع انساني بسيار خوبي برخوردار است و بنابراين مورد اول نمي‌تواند باشد. اما سياستمداراني كوته‌بين و بي‌ملاحظه از جمله در منطقه ما وجود دارند كه از اين ديدگاه بي‌پايه امريكا حمايت مي‌كنند. آن‌گونه كه ما آنها را مي‌شناسيم، آنها احتمالا از هر دو خصوصيت ذكرشده فوق بهره مي‌برند.
فقط ايالات متحده را مقصر نمي‌شناسيم
بهاروند افزود: ريشه همه اين مخاصمات كه آژانس نيز در بخش فني و تخصصي آن به نحوي درگير شده است، در يكجانبه‌گرايي و ناكارآمدي مديريت جهاني فعلي است. ما فقط ايالات متحده را مقصر اين وضعيت در جهان نمي‌دانيم. بلكه اعتقاد داريم كشورهايي كه در حرف وانمود مي‌كنند مخالف يكجانبه‌گرايي هستند اما آنها را در عمل حمايت مي‌كنند، به همان اندازه مسوول چنين بي‌ثباتي و آشوب در روابط بين‌المللي هستند. من اين پديده را يكجانبه‌گرايي منفعل مي‌نامم. اگر يك عضو جامعه بين‌المللي كه در برابر تدابير يكجانبه غيرقانوني براي منافع كوته‌بينانه خود تسليم شده، و منافع، ارزش‌ها و حقوق جامعه بين‌المللي را رها كند، اين يك اقدام يكجانبه‌گرايي منفعل است. بايد مد نظر داشت كه نصيحت و توصيه به كشورهاي يكجانبه‌گرا براي كنار گذاشتن چنين اقداماتي فايده ندارد، بلكه اعضاي جامعه بين‌المللي نياز دارند تا به صورت جمعي در مقابل يكجانبه‌گرايي مقاومت كرده تا قواعد و نظم بين‌المللي ارتقا يابد؛ در غير اين صورت، بايد آماده پريدن به عقب و به دوران پيش از جنگ جهاني دوم باشيم.
وظيفه اخلاقي داريد
اين ليست را به خاطر بسپاريد
معاون حقوقي و بين‌المللي وزارت امور خارجه افزود: برخي در اين نشست به عمد يا ناخواسته در تلاشند تا مكان قرباني و جاني را تغيير دهند. حتي برخي تمايلي ندارند كه از ايالات متحده به عنوان كسي كه از توافق خارج شده و وضعيت فعلي نتيجه اقدامات آن است، نام ببرند. با چنين روشي در سازمان‌هاي بين‌المللي، باور اينكه چندجانبه‌گرايي مي‌تواند زنده بماند، دشوار است. اگر به واقعيت‌هاي موجود اهميت ندهيد، اظهارنظر در مجامع بين‌المللي آسان است. شما با تحريم‌ها و فشار حداكثر ايالات متحده روبرو نيستيد. بيماران سرطاني شما بدون دارو نمي‌مانند. فرزندان شما با بيماري EB با درد كشنده‌اي كه ماه‌ها و ماه‌ها براي دارو انتظار مي‌كشند، زندگي نمي‌كنند. ميلياردها دلار از دارايي‌هاي شما به‌طور غيرقانوني توقيف نمي‌شود. اما شما وظيفه اخلاقي داريد كه اين ليست و ليست طولاني را تا حد زيادي به خاطر بسپاريد تا بتوانيد نظرات واقع‌بينانه بدهيد. ايران بارها تمايل خود را براي اجراي كامل و موثر توافق نشان داده است و ما بايد كمي واقع‌بين باشيم. ايالات متحده از توافق هسته‌اي خارج شده و تحريم‌هاي حداكثري عليه كشور من اعمال كرده است. ما به تعهدات خود در توافق پايبند هستيم، اما در عين حال برخورداري از حقوق مندرج در آن تقريبا غيرممكن است. بنابراين، ايران در چارچوب توافق از حقوق جبران كننده خود استفاده مي‌كند. با اين حال، ما آماده هستيم تا اقدامات جبراني را به محض اينكه بتوانيم از حقوق مندرج در توافق به‌طور آزادانه برخوردار شويم، برگردانيم. بهاروند در پايان با طرح دوباره اين سوال كه آيا برجام و بازرسي‌هاي مرتبط با آن كه توسط آژانس انجام مي‌شود، مي‌تواند كماكان باقي بماند، گفت: تا زماني كه اعضاي جامعه بين‌المللي به‌طور محكم در مقابل سياست‌هاي يكجانبه‌گرايي امريكا ايستادگي كنند و ارزش‌ها، هنجارها و حقوق جامعه را ارتقا دهند، جواب بله خواهد بود. اگر ما بتوانيم تعادل بين حقوق و تعهدات ايران را كه توسط برجام مقرر شده است، برقرار كنيم، دوباره پاسخ مثبت خواهد بود. نمي‌توان از كشور من انتظار داشت كه همه تكاليف برجام را رعايت كند، بدون آنكه از حقوق تعيين شده آن برخوردار نباشد. هيچ توافق بين‌المللي بدون تناسب بين اجراي حق و تكليف، نمي‌تواند براي مدت خيلي طولاني پايدار باشد. برجام نيز از اين قاعده مستثني نيست. نبايد فراموش كرد تا تعهدات اتحاديه اروپا و سه عضو اروپايي برجام را يادآوري كنم. آنها بايد تعهدات خود را به‌طور كامل و موثر ذيل برجام اجرا كنند. و البته پاسخ سوال مطرح شده منفي خواهد بود اگر ايران نتواند از حقوق خود طبق برجام و قوانين بين المللي به‌طور كلي بهره‌مند شود. در صورت عدم توازن بين حقوق و تعهدات ايران براساس توافقنامه و تضعيف چندجانبه‌گرايي و تداوم حاكميت يكجانبه‌گرايي به صورت فعال يا منفعل، باز هم پاسخ منفي است.
بي‌تعارف با اعضاي شوراي حكام
بيماران سرطاني شما بدون دارو نمي‌مانند. فرزندان شما با بيماري EB با درد كشنده‌اي كه ماه‌ها و ماه‌ها براي دارو انتظار مي‌كشند، زندگي نمي‌كنند. ميلياردها دلار از دارايي‌هاي شما به‌طور غيرقانوني توقيف نمي‌شود. اما شما وظيفه اخلاقي داريد كه اين ليست و ليست طولاني را تا حد زيادي به خاطر بسپاريد تا بتوانيد نظرات واقع‌بينانه بدهيد. ايران بارها تمايل خود را براي اجراي كامل و موثر توافق نشان داده است و ما بايد كمي واقع‌بين باشيم. ايالات متحده از توافق هسته‌اي خارج شده و تحريم‌هاي حداكثري عليه كشور من اعمال كرده است.