خالقان بدون رقيب اميد و انگيزه در جوامع

بدون شك اصلاح آموزش و پرورش و استفاده از شيوه‌هاي مطلوب و نوين آموزشي سبب پيشرفت ساير ابعاد جامعه نظير اقتصاد، سياست و حتي فرهنگ مي‌شود. با اين وجود و عطف اهميت آن، همه جوامع بشري در يك سطح از توسعه‌يافتگي خاصه فرهنگي بر‌خوردار نيستند. معلم به عنوان ستون فقرات اصلي تحول و توسعه نظام آموزشي از نقش بسزايي براي اين تحول و استفاده از شيوه‌هاي نوين آموزشي در دوران پاندمي كرونا برخوردار است. نقش حرفه معلمي در دو بخش فردي و عمومي باعث شده سازمان علمي و فرهنگي سازمان ملل (UNESCO) با همكاري چند سازمان جهاني ديگر از جمله سازمان جهاني كار (ILO) و آموزش جهاني (EI) روز پنجم اكتبر- برابر با 14 مهر- را به عنوان روز جهاني معلم تعيين كند و هر سال در اين روز برنامه‌هاي ويژه‌اي را در راستاي گراميداشت و پاسداشت مقام معلم و حرفه معلمي به صورت جهاني برگزار مي‌كند. همچنين سازمان جهاني يونسكو با همكاري نهادهاي آموزشي در سراسر جهان براي توجه بيشتر جهانيان به سختي‌هاي حرفه معلمي هر سال شعارهايي را به فراخور اين روز تعيين مي‌كند. اين شعارها معمولا به‌گونه‌اي برگزيده مي‌شوند كه مساله‌اي فراگير درباره حرفه معلمي را مطرح و به جهانيان گوشزد كند. پنجم اكتبر روز جهاني معلم فرصت خوبي است تا متخصصان علوم تربيتي وصاحب‌نظران آموزشي با بيان مطالبات حرفه‌اي وتجارب خودبراي مدتي هم كه شده نگاه جهاني جوامع را به معلمان و چالش‌هاي پيش روي‌شان معطوف كنند. امسال شعار روز جهاني معلم از طرف سازمان يونسكو به عنوان «معلمان؛ پيشرو در بحران، تجسم دوباره آينده» پيشنهاد و انتخاب شده است وطرح اين شعار فرصت مناسبي است تا بار ديگر نقش ارزشمند معلمان در دوران كرونا يادآوري و بازنمايي شود. به‌كارگيري نيروي انساني انديشمند و توانمند در نظام آموزشي از اولويت‌هاي كارآمدي و خبرگي و موجب ارتقاي عملكرد در تعليم وتربيت است. اهميت بيش از پيش اين حرفه معلمي در رشد فردي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي بر هيچ شخص، سازمان و دولتي پوشيده نيست و دنياي امروز كه تعليم و تربيت 1.5 ميليارد دانش‌آموز به دليل شيوع ويروس كرونا تحت‌تاثير خود قرار داده، بيش از هر زمان ديگري به معلماني خلاق، نقاد، با انگيزه و پرسشگر و با نگاه ژرف انديش و توسعه‌گرا نيازمند است.  كشوري كه با آينده‌نگري درچارچوب توسعه متوازن و با تكيه بر دانش و مهارت معلمان خود اقدام به برنامه‌ريزي هدفمند، مقتدر و كارا مي‌كند، در مسير پيش روي خود براي تربيت نسل آينده كه مجهز به خلاقيت، نوآوري، تعهد، اخلاق‌مداري، دانايي و توانايي است، موفق‌تر خواهد بود. بدون ترديد هيچ نظام آموزشي نمي‌تواند برنامه‌هاي خود را بدون همراهي و مشاركت معلمان عملياتي و ماخوذ به نتيجه كند. با شيوع جهاني كرونا زندگي فردي و اجتماعي و حيات روزمره سازمان‌ها دستخوش تغييرات وتحولاتي شد كه به تناسب آن براي ادامه شرايط در برنامه‌ها و فعاليت‌هاي جاري اقداماتي بايد صورت بگيرد تا با سازگاري و همزيستي با شرايط و مبتني بررعايت پروتكل‌هاي بهداشتي و امكان غلبه بر شرايط بيماري فراهم شود. در اين ميان با تصميماتي كه براي تعطيلي مراكز آموزشي و مدارس اتخاذ شد، فرآيند ياددهي- يادگيري، شكل جديدي به خود گرفت و جوامع به محض مواجه شدن با اين اختلال بي‌سابقه در روند آموزش، به دنبال راه‌حل‌هايي فراگير و قابل قبول بودند كه در‌نهايت از طرف اكثر كشورها يادگيري از راه دور به عنوان راه‌حلي سريع و كامل و البته متناسب‌تر با شرايط موجود انتخاب شد. در ابتداي راه، فراهم آوري تجهيزات و بسترهاي لازم براي يادگيري الكترونيكي از يك طرف و دغدغه همراهي معلمان از سوي ديگر نظام‌هاي آموزشي را با چالش‌هايي مواجه ساخت. اماخوشبختانه نه تنها در كشور ما معلمان بار ديگر با خلاقيت، نوآوري و ايثار فرآيند آموزش دانش‌آموزان خود را پيگيري و به‌روزرساني كردند، بلكه در سراسر جهان حضور و همراهي معلمان زبانزد قدرداني دولت‌ها شد و تا ميزان قابل‌قبولي عرصه آموزش توانست نگراني‌هاي پيش آمده از بحران شيوع كرونا را با مهارت و راهبري آموزشي معلمان برطرف سازد.  در جهان امروز كه سرعت تغييرات بسيار و به‌روز رساني علمي و مهارتي، همسوسازي و آينده‌نگري شرط برون‌رفت از مشكلات ناشي از تغييرات است، معلمان با تأسي از اصول حرفه‌اي تعليم و تربيت و مهارت حرفه‌اي‌شان مي‌توانند نقش موثري در توسعه و پيشرفت كشورها در همه دوره‌ها به ويژه هنگام بحران‌ها و تحولات ملي و جهاني ايفا كنند. رفتار سازماني و آگاهانه معلمان در دوران شيوع كرونا و تغييراتي كه در عرصه‌هاي مختلف به همراه داشت مهر تاييدي بر اين ادعا مي‌باشد كه معلمان، خالقان بدون رقيب اميد و انگيزه در جامعه و تصويرگران آينده جهان هستند و در بحران‌هاي متفاوت با ترسيم استراتژي مشخص از آينده و با تغييرمنطقي در رويكردهاي تعليم وتربيت نسل آينده‌ساز كشور را از سردرگمي و آشفتگي نجات مي‌بخشند و با ايجاد تصويري نو و جديد از آينده، آنان را براي ادامه راه به سلاح خرد و تدبير مجهز مي‌كنند. استفاده معلمان از فناوري‌ها و تكنولوژي‌هاي آموزشي نوين باعث شده تا تنوع و تعدد در روش‌هاي يادگيري دانش‌آموزان را به فراگيري دانش و مهارت مشتاق‌تر و علاقه‌مند سازد. در اين يادگيري معلمان تسهيل‌گر فرآيند آموزش خواهند بود و با هنر و فن راهبري آموزشي، دانش‌آموزان را به كسب و تسهيم دانش هدايت مي‌كنند.  روز جهاني معلم رويداد مغتنمي است تا رهبران و سياستمداران جوامع با توجه بيشتر و نگاهي نو به دستگاه تعليم وتربيت در تصميم‌گيري‌ها و سياستگذاري‌ها براي رفع چالش‌ها و ارتقاي جايگاه اجتماعي معلمان گام‌هاي اساسي و موثري را بردارند. همچنين آموزش و پرورش بايد تلاش كند تا ضمن فراهم‌آوري بسترهاي لازم فرآيند آموزش، با دفاع از جايگاه اجتماعي معلمان براي گسترش آموزش عمومي و ارتقاي برنامه‌هاي حمايتي از معلمان وظيفه مديريتي خود را در قبال آنان به انجام رسانده و مساله آموزش و پرورش را به مساله اصلي جامعه تبديل كند.