«اعتماد» آسيب‌ها و عواقب اظهارات نامتعارف برخي روحانيون را بررسي مي‌كند
در ستايش عقلانيت
ثمر فاطمي
آيت‌الله علم‌الهدي، امام جمعه مشهد اخيرا گفته كه «تبعيض جنسيتي را خدا آفريده است» و «از نظر علما، دوچرخه‌سواري بانوان در ملأ عام حرام شمرده شده است.» حجت‌الاسلام كاظم صديقي، امام جمعه موقت تهران باور دارد كه «كرونا، بلاي خدا و نتيجه گناهان خود ماست» و حجت‌الاسلام حسن شجاعي كه چندماهي است نماينده ابهري‌ها در مجلس است، از اين گفته كه «بيمه ابوالفضل است» و به همين دليل ماسك نمي‌زند!
يك روحاني و كارشناس مذهبي به‌نام محمد شجاعي در يك برنامه تلويزيوني مدعي شده كه «از زمان تولد پيغمبر انقلاب اسلامي ايران ديده شده» و شكسته شدن ۱۴ كنگره كاخ كسري در عصر ساسانيان و صدر اسلام، نشان‌دهنده «برچيده شدن بساط ستم‌شاهي» است و «حضرت جبرئيل با اخبار انقلاب اسلامي حضرت زهرا را آرام مي‌كرد و مي‌گفت ايراني‌ها خواهند آمد.» اينها بخشي از اظهارات نامتعارفي است كه در طول چند روز گذشته از سوي برخي روحانيون در مناصب مختلف مطرح شده است. سخناني كه البته روحاني سرشناس ديگري، آنها را «توجيهات فريبكارانه» خوانده و در سرمقاله روزنامه «جمهوري اسلامي» از آنچه «مشكل بزرگ اين افراد» مي‌داند، نوشته كه به‌باور او، «تصور مي‌كنند مردم نمي‌فهمند.» اين روحاني كسي نيست مگر مسيح مهاجري، مديرمسوول روزنامه «جمهوري اسلامي»، گلايه كرده كه اين افراد «مي‌توانند با اين توجيهات بلاوجه و بي‌پايه، هرطور كه مي‌خواهند بتازند و به زندگي غيرمردمي خود ادامه دهند.»
همزمان آيت‌الله محمود امجد هم تاكيد كرده كه اين زندگي دو روزه دنيا ارزش ندارد كه انسان خود را خوار و پست كند و دنياي دني ناچيز را به سعادت ابدي ترجيح دهد. او كه در نامه‌اي به اظهارات حجت‌الاسلام صديقي واكنش نشان داده، پيشنهادي هم پيش كشيده و نوشته است: «بجاست كه من و امثال شما حرف نزنيم و در خلوت با تضرع و زاري با حقيقت و صداقت رو به خدا آوريم و دل از دنيا بكنيم و از همه كردارها و گفتارهاي نارواي خودمان توبه كنيم و بيش از اين در اغفال و سرگرداني مردم تلاش نكنيم.»
با وجود اينكه هر بار چنين اظهاراتي ازسوي بعضي روحانيون مطرح مي‌شود، همچون اين نوبت اخير، ازقضا روحانيت و ديگر روحانيون پيشگام شده و قدم به ميدان مي‌گذارند و درخواست دقت دوچندان در اظهارنظرهاي ديني مي‌كنند و از اثرات منفي آن بر اسلام و دينداري مسلمانان مي‌گويند، اما باز آنچه پاياني ندارد، انگار تكرار اين سخناني است كه علما و فضلا آن را غيركارشناسي و غيرديني مي‌دانند. همين ديروز باز حجت‌الاسلام پناهيان كه از واعظان معروف سياسي و ازجمله چهره‌هاي نزديك به جبهه پايداري است، ظاهرا پيرو آنچه پيش‌تر ازجانب ديگر روحاني نزديك به جبهه پايداري يعني مجتبي ذوالنوري درباره «اعدام رييس‌جمهوري» شنيديم، سخن گفته و دعا كرده كه «خداوند برخي مسوولان را نابود كند.»
پناهيان اين مسوولان را درحالي مسوول انجام «خبيثانه‌ترين رفتار ضددين» توصيف كرده كه بارها پيش از اين، با اظهاراتي بحث‌انگيز و بعضا غيركارشناسي، جنجالي به‌پا كرده و واكنش گروهي از روحانيون را نيز برانگيخته است. واكنشي توام با هشدار كه چنين اظهاراتي مي‌تواند مردم را از اسلام و ديانت دور مي‌كند. آنچه البته بيش از نفس بيان اين مواضع، محل تامل است، تريبون‌هايي است كه به صاحبان اين مواضع تقديم مي‌شود، آن‌هم با اين وجود كه اين سخنان نامتعارف، با واكنش انتقادي افكار عمومي، بسياري از مسوولان و البته روحانيت و روحانيون مواجه است. با اين وجود اما قصه همان قصه تكراري است و آنچه غايب است، ظاهرا عزم ممانعت از تكرار و مديريت منطقي اين تريبون‌هاست. آن‌هم درشرايطي كه كارشناسان، ازقضا نقش رسانه‌ها را در اين راستا بسيار مهم مي‌خوانند و حال اگرچه نشاني از تغيير در روش و منش تريبون‌هايي چون صداوسيما نيست، «اعتماد» در پرونده‌اي مختصر پاي صحبت‌هاي چند روحاني ازجمله مصطفي درايتي، حسين انصاري راد و محمدتقي فاضل ميبدي نشسته براي آسيب‌شناسي اين دست سخنان و مواضع نامتعارف.