نگراني درسي فرزندان در صدر نگراني‌هاي خانواده‌ها
محمد داوري
«مردم در پاسخ به اين پرسش كه در دوران كرونا براي فرزندان خود چه نگراني‌هايي داريد؟ 34درصد نگران ابتلاي آنان به بيماري هستند، 29درصد نيز نگران ضعيف شدن درس. البته روشن است كه بسياري از خانواده‌ها فرزند در حال تحصيل ندارند، در نتيجه بايد رقم نگراني درباره تحصيل را جدي‌تر فرض كرد.» اين بخشي از يادداشت آقاي عباس عبدي است كه روز دوشنبه در صفحه نخست «اعتماد» به نقل از يك پژوهش آورده بود و چقدر تحسين برانگيز است كه پژوهشگران و روزنامه‌نگاران به ويژه افراد برجسته‌اي همچون جناب آقاي عبدي به يكي از مهم‌ترين مسائل حوزه عمومي و شايد مهم‌ترين آن يعني آموزش و پرورش واكنش نشان دهند لذا كليت اين موضوع صرف‌نظر از ساير ابعاد آن قابل تحسين است. اينكه به استناد يك پژوهش يك هشدار جدي داده شود بسيار عالمانه و عاقلانه است و درس‌آموز، برخلاف تعدادي از افراد كه بدون پشتوانه‌هاي علمي و بدون سند و مدرك دست به قلم مي‌برند يا سخن از هر دري مي‌رانند كه نه تنها نقد و پيشنهادهاي آنان راهگشا نخواهد بود و كمكي به افكار عمومي نخواهد كرد، بلكه تاثيرات منفي و مخربي به‌جاي خواهد گذاشت. دوگانه «سلامت» و «تربيت» يا آموزش، بي‌ترديد از مهم‌ترين دوگانه‌هاي نگران‌كننده مردم به ويژه خانواده‌هايي است كه فرزند در حال تحصيل دارند و بنده نيز در يادداشتي كه «اعتماد» آن را منتشر كرد با همين عنوان چند ماه پيش به آن پرداختم و هشدارهاي لازم را به مسوولان و متوليان مربوطه به عنوان يك معلم و روزنامه‌نگار دادم و حالا خوشحال هستم كه جناب آقاي عبدي هم اين مهم را مورد تاكيد قرار دادند كه اميدوارم مورد توجه متوليان امر قرار گيرد. در بخش ديگري از يادداشت آقاي عبدي آمده است: «متاسفانه به علت فقدان اعتماد مردم، دولت و وزارت آموزش و پرورش نتوانستند برنامه‌اي قابل قبول و مورد تاييد براي حضور اين تعداد زياد دانش‌آموز در مدرسه ارايه كنند.» در اين زمينه بايد به عنوان يك معلم كه با چهار مدرسه در ارتباط مستقيم هستم كه اين چهار مدرسه از پايه اول ابتدايي تا دوازدهم را شامل مي‌شود و بيش از هزار نفر در اين مدارس مشغول تحصيل هستند و خود من هم تجربه تدريس آنلاين و ارتباط مستقيم با دانش‌آموزان و والدين را دارم...
بايد عرض كنم كه اين ابراز تاسف بيش از اينكه متوجه آموزش و پرورش باشد متوجه ساير بخش‌هاي دولت است، به عبارتي آموزش و پرورش باز هم مثل هميشه مظلوم واقع شده است و كاسه شرايط كرونايي ناشي از اين مظلوميت، نخست بر سر دانش‌آموزان و سپس معلمان و والدين مي‌شكند. چرا مي‌گويم آموزش و پرورش و به خصوص متوليان آموزش مجازي و به طور مشخص مسوولان شبكه شاد مظلوم واقع شده‌اند كه تمام مسائل و مشكلات سيستم سنتي و فرسوده و ضعف‌ها و كاستي‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري و مشكلات غيرمستقيم تاثيرگذار اقتصادي و فرهنگي و ضعف سواد ديجيتالي و رسانه‌اي و مواردي از اين دست آوار شده است بر سر متوليان آموزش مجازي از وزارتخانه تا مدرسه، درحالي كه بسياري از دستگاه‌ها از جمله وزارت ارتباطات نقش اساسي در فراهم كردن زيرساخت‌ها و سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاي مربوطه دارند. وقتي در قلب پايتخت اختلال‌هاي شبكه‌اي و ضعف پهناي باند و سرعت اينترنت همه را كلافه مي‌كند تقصير آن مقام مسوول در آموزش و پرورش يا مدير و معلم و دانش‌آموز و والدين آنها چيست؟! در زمينه تامين بودجه مربوطه و تامين امكانات و تجهيزات هم دولت بايد دست آموزش و پرورش را بگيرد و در زمينه تامين سلامت معلمان و دانش‌آموزان و فراهم‌سازي امكان كلاس‌هاي حضوري نيز ساير دستگاه‌ها از جمله وزارت بهداشت بايد به ياري آموزش و پرورش بشتابند. آقاي عبدي در بخش ديگري از اين يادداشت همچنين آورده است كه «درخصوص آموزش مجازي پيش‌تر موسسه ايسپا نظرسنجي مختصري را در مهر ماه از مردم تهران انجام داده بود. براساس آن خانواده‌هاي داراي فرزند دانش‌آموز، رضايتي از اپليكيشن شاد ندارند (50درصد به ميزان كم و اصلا رضايت نداشته‌اند) و فقط 7درصد رضايت زياد داشته‌اند. البته رضايت از آموزگار فرزندشان تفاوت داشته و در برابر 48درصد رضايت زياد فقط 12درصد اعلام رضايت در حد اصلا و كم بوده است. البته در همين نظرسنجي حدود 50درصد از اوليا، آموزش مجازي را آسيب‌زا دانسته‌اند و فقط 27درصد آسيب‌زا بودن آن را قبول نداشته‌اند.» در اين زمينه هم چند نكته قابل تامل است؛ اول اينكه شبكه شاد در ماه‌هاي اخير و هفته‌هاي اخير تغيير و تحولات خوبي داشته است و آخرين آمار‌ها حكايت از اين دارد كه 12 ميليون و 178 هزار دانش‌آموز معادل هشتاد و دو درصد در شبكه شاد احراز هويت شده‌اند كه از اين تعداد نزديك به 80درصد دانش‌آموزان احراز هويت شده حضور فعال‌تري در شبكه شاد دارند. 10 ميليون دانش‌آموز حضور فعال در شبكه دارند (حداقل ۵ ساعت حضور فعال در شاد دارند) گويا تاكنون 110 هزار مدير، 703 هزار معلم در شبكه شاد احراز هويت شده‌اند همچنين 7 ميليارد و 326 ميليون پيام در بين كاربران شبكه شاد تبادل شده است. بيشينه پهناي باند استفاده شده در شبكه آموزشي دانش‌آموز 326 گيگا بيت بر ثانيه است همچنين استفاده از پخش زنده در روزهايي از هفته به بيش از 600 هزار كلاس مي‌رسد. به گفته مسوولان مربوطه قرار است در
۲۰ روز آينده هم سرورهايي در استان‌هاي پرجمعيت قرار داده شود تا سرعت شبكه شاد افرايش پيدا كند و مشكل سرعت حل و از تهران هم تمركززدايي شود. نسخه اندرويد شبكه شاد از پيام‌رسان به پلتفرم آموزشي تبديل شده است و اين امكان تعاملي شدن را افزايش داده است. شبكه شاد تنها app ايراني كه ۱۲ ميليون مخاطب دارد، ساير پيام‌رسان‌ها و اپ‌هاي ايراني نهايتا ۲ ميليون مخاطب دارند. خوب صرف‌نظر اين آمار و ارقام مي‌شود به اين نكته توجه داشت كه با وجود مشكلات و مسائل مربوطه، كرونا نظام سنتي آموزش ما در خانه و مدرسه را با چالش مواجه كرده است و اين يك فرصت است تا همه از مسوولان ارشد حاكميتي تا مسوولان ارشد دولتي تا وزير و نيروهاي ستادي در آموزش و پرورش و مديران مدارس و دبيران و دانش‌آموزان و والدين ضمن اولويت دادن به سلامت دانش‌آموزان از اين فرصت آموزش مجازي استقبال كنيم، چراكه هر چند آموزش مجازي هيچ‌وقت و هيچ‌جا جايگزين آموزش حضوري نخواهد شد اما به عنوان آموزش مكمل مي‌تواند يادگار خوب و مفيد و موثر براي نظام آموزشي ناكارآمد ما باشد و حتي با رفتن كرونا بماند و مكمل آموزش حضوري باشد هم چنان كه برخي از مدارس كه علاوه بر شاد از سامانه‌هاي ديگر هم استفاده مي‌كنند تجربه بسيار رضايت‌بخشي در آموزش غيرحضوري دارند. لذا اميدوارم همه افراد به‌ويژه اساتيد و پژوهشگران و فعالان رسانه‌اي به ويژه معلمان قلم به دست در اين راستا ياريگر نظام آموزشي باشند تا كودكان و نوجوانان بيش از اين قرباني ناكارآمدي نظام آموزشي و ضعف و بي‌تدبيري‌ها در سطوح مختلف نشوند.