ضرورت رصد فوري
گسترش برنامه هسته‌اي عربستان
رياض را وادار به پاسخگويي كنيد
پارسا جعفري| در حالي كه برنامه صلح‌آميز هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران به‌‌رغم كارشكني‌هاي گسترده و تحريم‌هاي ظالمانه امريكا و متحدان غربي‌اش، به‌طور قانوني و زير نظر مجامع بين‌المللي و تحت شديدترين نظارت‌هاي پادماني آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در حال انجام است، سعودي‌ها با اتهام‌زني‌هاي بي‌اساس و ادعاهاي دروغين، با استفاده از فضاسازي‌هاي رسانه‌اي هم‌راستا با رژيم صهيونيستي سعي در غير صلح‌آميز نشان دادن اين فرآيند دارند. در شرايطي عربستان اين اتهام‌ها را مطرح مي‌كند كه اين كشور هنوز قرارداد‌هاي پادماني كافي براي اطمينان از طبيعت صلح‌آميز بودن فعاليت‌هاي هسته‌اي در خاك خود را منعقد نكرده است و مسائل جدي در خصوص نحوه رويكرد آنها در مورد پادمانهاي مرتبط و نيز ايجاد تاسيسات هسته‌اي زيربنايي وجود دارد. نبود چنين پادمانهايي، در كنار عدم نظارت بازرسان آژانس در حالي كه نشانه‌هايي از وجود فعاليت‌هاي مخفي هسته‌اي رياض گزارش مي‌شود، روند نگرانكنندهاي است. در حال حاضر به دليل مخفي‌كاري‌ها و عدم شفافيت، اطلاعات زيادي در رابطه با فعاليت‌هاي هسته‌اي عربستان در دست نيست، اما موضع‌گيري‌هاي برخي مقام‌هاي سعودي به ويژه شخص محمد بن‌سلمان كه مكررا در مصاحبه‌هاي مختلف با اتهام‌زني‌هاي بي‌مورد به ايران، اعلام كرده‌اند تلاش در راستاي به دست آوردن سلاح‌هاي هسته‌اي را به عنوان يك گزينه جدي در برابر ايران مورد توجه قرار داده‌اند، نشان از آن دارد كه عربستان انگيزه لازم براي دستيابي به توانايي مخرب هسته‌اي در داخل كشورش را داراست. هرچند رياض ادعا مي‌كند كه به دنبال متنوع سازي منابع انرژي، صيانت از نفت و شيرين كردن آب دريا بوده و برق هسته‌اي بخشي از برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ است، وليكن مداقه در رفتار، اقدامات و سياستهاي رژيم سعودي در ۲۰ سال گذشته مي‌تواند حاكي از نيات خطرناك اشاعهاي عربستان باشد. گزارش نظارتي اخير كنگره امريكا در خصوص برنامه هسته‌اي عربستان با جزييات فاش مي‌كند كه از زمان روي كار آمدن ترامپ در سال ۲۰۱۶، يك گروه تجاري به نام آيپي ۳ كه يك كنسرسيوم خصوصي است، با كمك فعال دولت، ذيل رويكرد تجاري و سودمحور و بدون تصويب كنگره، مخفيانه همكاري‌هاي حساس هسته‌اي با عربستان را مورد حمايت قرار داده‌اند. اسناد منتشر شده حكايت از كمك‌هاي فراوان امريكا در زمينه تجهيزات حساس هسته‌اي به عربستان را دارد، تا جايي كه برخي نمايندگان كنگره امريكا معتقدند كه كمك‌هاي هسته‌اي واشنگتن به عربستان مغاير با سياست عدم اشاعه هسته‌اي امريكا در خاورميانه است. انتشار چنين گزارش‌هاي متعدد و مستند درباره ماهيت برنامه هسته‌اي عربستان و مقاومت اين كشور براي شفاف‌سازي در پروژه هسته‌اي خود و در پيش گرفتن سياستي مشابه تل‌آويو در ابهام هسته‌اي، نگراني‌ها در باب تمايل رياض به برنامه توليد تسليحات هسته‌اي آن به دور از چشم بازرسان سازمان انرژي اتمي و البته انفعال توام با سكوت اين نهاد و همچنين با چراغ سبز امريكا و اغماض و چشم‌پوشي رژيم صهيونيستي را به شدت افزايش داده است. با چنين ابهامي در برنامه هسته‌اي عربستان، همواره شاهد يك استاندارد دوگانه غربي - امريكايي در قبال اين كشور بوده‌ايم. استانداردي كه در برابر حضور شهروندان سعودي در حملات تروريستي يازدهم سپتامبر سكوت كرده و حتي در اقدامي عجيب و غريب دادگاهي در ايالات متحده، ايران را ملزم به پرداخت غرامت به قربانيان اين حادثه مي‌كند. استانداردي كه وقتي عربستان گروه‌هاي شبه‌نظامي چون طالبان و القاعده را تجهيز مي‌كند، گويا اتفاق خاصي نيفتاده است. استانداردي كه حضور نيروهاي نظامي عربستان در بحرين يا يمن را به دفاع از خود تعبير مي‌كند و حتي زماني كه روزنامه‌نگار منتقد دولت سعودي به بي‌رحمانه‌ترين شكل ممكن سلاخي مي‌شود، همچنان پادشاه و وليعهد سعودي در سايه دلارهاي نفتي، از مصونيت برخوردار هستند. اخيرا به اين ليست بلندبالا مخفي‌كاري هسته‌اي و سكوت دولت‌ها و نهادهاي مرتبط بين‌المللي به خصوص آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و دولت همواره مدعي ايالات متحده امريكا هم اضافه شده است. آژانس و نهادهاي جهاني در حالي چشمان خود را بر آنچه در رياض مي‌گذرد، بسته‌اند كه عربستان پرونده سياهي در تجهيز گروه‌هاي تروريستي و به راه‌اندازي جنگ در ساير كشورها به منظور ارضاي جاه‌طلبي‌هاي منطقه‌اي خود دارد. در حالي كه كشورهاي غربي همراه با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با استانداردي دوگانه، با مرجع قرار دادن اسناد جعلي و مغرضانه اسراييلي درباره برنامه هسته‌اي ايران، قطعنامه ضدايراني را در شوراي حكام به تصويب مي‌رسانند و شديدترين تحريم‌هاي اقتصادي را بر مردم ايران تحميل مي‌كنند، اما اندك فشاري بر عربستان سعودي براي شفاف‌سازي درباره كميت و كيفيت برنامه هسته‌اي آن وجود ندارد. آنچه محرز است اين است كه برنامه هسته‌اي عربستان با كمك امريكا و برخي ديگر كشورها با پوشش مراكز تحقيقاتي بدون حساسيت‌هاي لازم از سوي نهادهاي نظارتي در حال گسترش است. در اين ميان عربستان با هياهو‌سازي درباره برنامه هسته‌اي ايران سعي دارد تا توجه جامعه جهاني نسبت به برنامه اتمي مخفيانه خود را منحرف كند. چنين رفتاري مي‌تواند به دولت سعودي اجازه دهد كه فعاليت‌هاي هسته‌اي پرخطر خود را بدون اينكه موضوع بازرسي‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي قرار بگيرد، از چشم نهادهاي جهاني پنهان نگه دارد. از اين‌رو لازم است نهادهاي جهاني فارغ از استانداردهاي دوگانه با اعمال قويترين استانداردهاي پادماني و تحت نظارت مستمر بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، عربستان را وادار به پاسخگويي نسبت به برنامه مخفي هسته‌اي خود كنند. اين عمل در زماني كه به نظر مي‌رسد تواناييهاي هسته‌اي عربستان جهشي رو به جلو داشته، براي جامعه جهاني ضرورتي جدي و فوري است.
كارشناس روابط بين‌الملل