تلنگري به شوراي اسلامي شهر تهران
محسن هاشمي
بالاخره برنامه هفتم توسعه با حداقل يك‌سال تاخير در «همايش معرفي سند برنامه هفتم توسعه» رونمايي شد. مقامات حاضر در همايش به 22 فصل برنامه و ويژگي‌هاي آن‌كه همانا رفع ناترازي‌ها، مردم‌پايگي، مساله‌محوري، معيشت، رضايتمندي، سرمايه‌گذاري، مقاومت و اينكه تمام مسائل كشور را احصا و براي هر مساله تدبير انديشيده شده، اشاره كردند. لذا با توجه به زمان رسيدگي در مجلس، مناسب است متن فعلي برنامه هفتم توسعه از طرف كارشناسان و دست‌اندركاران امر به دقت بررسي و نقدها مطرح شود.
اولين بازتاب‌هاي خبري از رونمايي برنامه هفتم توسعه با تيترهايي چون «هفت محور برنامه، سند هويتي دولت براي برنامه 5 ساله، مساله محوري، سلامت، معيشت و رفع ناترازي‌ها، 8 نماي اقتصادي از برنامه هفتم توسعه، بسترسازي براي سرمايه‌گذاري، برنامه‌اي مبتني بر آرمان و آرزوها، روياهاي برنامه هفتم، هم‌افزايي قواي سه‌گانه، برنامه‌اي مدون براي تمام مشكلات و اولين برنامه بيانيه گام دوم انقلاب اسلامي ديده شد. ولي بعضي تند نوشتند كه وقتي برنامه‌ها را اجرا نمي‌كنيم چرا برنامه مي‌نويسیم؟! يا برنامه هفتم و بازي با اعداد!!
براي مثال در فصل‌ها و زيرفصل‌ها بندي به نام حملونقل در كشور ديده نمي‌شود چه برسد. به «حملونقل عمومي درون و برون‌شهري»، حتي در امر شهرسازي و حقوق شهروندان نيز مطلبي ملاحظه نمي‌گردد. در بخش هدف‌گذاري‌‌ها هم از اين مساله خبري نيست. در فصل دوم، زيربنايي، در بخش مسكن فقط بند ب ماده 120 اشاره به حمل ونقل عمومي دارد و آن‌هم در حد 5% افزايش يعني سالانه 1% كه ناچيز است. و عقب ماندگي‌‌ها را به هيچ‌وجه جبران نمي‌كند. و حتي منابع مالي مطرح در ماده 120 كفاف همين 1% رشد را نيز نمي‌دهد.
اين ماده و بند مي‌گويد «شهرداري مراكز استان‌ها مكلفند با استفاده از حداقل 50% از منابع عوارض موضوع ماده 39 قانون ماليات بر ارزش افزوده مصوب 1400 اقدامات زير را به عمل آوردند و نسبت به توسعه زيرساخت‌ها و تامين ناوگان حملونقل عمومي، به نحوي اقدام نمايد تا در پايان برنامه سهم حملونقل عمومي درون‌شهري نسبت به ابتداي برنامه به ميزان حداقل 5% افزايش يابد.
اگر فرض بر اين باشد يعني براي تهران سالي حداكثر 2 كيلومتر مترو ساخته شود و اگر منظور تجهيزات متحرك واگن باشد يعني حداكثر دو قطار مترو اضافه شود و اگر اتوبوس باشد يعني حداكثر 36 اتوبوس شهري سالانه تامين گردد.
بهتر بود به سند توسعه حملونقل عمومي كشور اشاره مي‌شد. شايان ذكر است براي رسيدن به 10% صرفه‌جويي در مصرف انرژي يكي از موارد بسيار مهم حملونقل عمومي است كه به آن پرداخته نشده است، در صورتي كه به بحث ترانزيت كالا پرداخته شده است. در بخش مسكن هم به حملونقل عمومي پرداخته نشده است. هم‌اكنون بحث (توسعه حمل‌و‌نقل‌محور) TOD در جهان مطرح است كه متاسفانه مطلبي در ايران برنامه از آن ديده نمي‌شود.
در ماده 110 برنامه به افزايش محدوده تهران پرداخته شده كه به نظر امر خطرناكي است، يا در ماده 114، كميسيون ماده 5 از شهرداري تهران منفك و به وزارت راه و شهرسازي منتقل گرديده و از اختيارات شهرداري تهران كاسته مي‌شود. به كميسيون ماده 100 شهرداري‌ها هم نماينده وزارت راه و شهرسازي اضافه شده است. به نظر اين موارد بايد در شوراي شهر تهران به بحث گذاشته و عكس‌العمل لازم و در خور نشان داده شود.