چگونه صدام حسين داعش را بنا گذاشت
فيصل يافي / چهار روز قبل از اينكه نيروهاي نظامي امريكا براي نخستين بار به عراق حمله كنند، در تاريخ 13 ژانويه 1991، صدام حسين يك فرمان كوچك اما حياتي صادر كرد؛ اينكه پرچم عراق با سه رنگ قرمز، سفيد و سياه با سه ستاره سبز نگرانكننده است و بر اساس قانون جديد تغيير پرچم، بايد جملهاي به عربي با عنوان «الله اكبر» بين ستارهها اضافه شود.
نقشه راهي كه از تمركزگرايي دولت عراق به فروپاشي آن منجر شود از دهه 1990 پايهريزي شد؛ زماني كه چالشهاي رژيم صدام حسين تحت فشار پيامدهاي حمله به ايران شروع شد.
صدام به خصوص در مورد چالشهاي مذهبي حكومت خود در اين دوره نگران بود. گذشته از جنگ عليه ايران، حداقل بخشي از آن به افزايش فعاليت اخوانالمسلمين در عراق باز ميگشت. به همين سبب صدام به دنبال وحدت ديني با سلفيها براي اهداف سياسي خود برآمد. صدام معتقد بود او ميتواند از اين گروه براي اهداف سياسي خود بهرهبرداري كند.
در زمان جنگ اول خليج فارس، اين ايده به سرعت به كمك رژيم او آمد. زماني كه پس از حمله صدام به كويت و افزايش مخالفتها با او در كشورهاي عربي، او جايگاه خود را به عنوان يك مدافع ناسيوناليسم عرب از دست داد. او توانست از دين به عنوان توجيهي براي حكومت خود استفاده كند.
چگونه اين اقدامات به ظهور داعش منجر شد؟
براي درك اين موضوع كه چگونه اقدامات صدام به ظهور داعش منجر شد بايد به اظهارات يك افسر اطلاعاتي سابق عراق به نام سمير آلخليفه توجه كنيد. در اسنادي كه توسط اشپيگل آلماني در حلب كشف شده، افشا ميشود كه داعشيها از آل خليفه با نام مستعار حاجي بكر ياد ميكنند، كسي كه طرح گسترش و موفقيت داعش را بر اساس بخشي از تجربيات خود در رژيم عراق ريخته است. در اين اسناد مشخص شده كه چگونه صدام دين را استثمار ميكند.
اشپيگل ادعا ميكند كه آلخليفه براي قرار دادن يك چهره مذهبي در گروه شبه نظامي، از ابوبكر بغدادي استفاده ميكند. اينكه آيا عنصر خاص اين داستان درست يا غلط است، به هر حال بدون شك تركيب صفوف داعش بر اساس نقشه آل خليفه بوده است
و با بنر مذهبي و رهبري و كارگرداني يك گروه كوچك عراقي است كه داعش توانسته شمار زيادي از انگليسيها، ازبكها و ديگر آسياييها را به خود جذب كند. در واقع به دنبال مسالهاي كه صدام با آن در جريان جنگ 1991 مواجه شد و براي پيش دستي قبل از حمله امريكا، حمله به عربستان را طرحريزي كرد، به اين تاكتيك روي آورد اما توجيه حمله به عربستان مشكل ساز بود چرا كه عربستان نه تنها يك كشور عربي بود، بلكه دو مكان مقدس اسلامي را در خود جاي داده بود. به دنبال يك توجيه، صدام با تكيه بر اينكه حاكمان عربستان سعودي با سپردن دفاع از مكه و مدينه به نيروهاي نظامي ايالات متحده، استدلال كرد آنها نقش خود را به عنوان رهبران جهان اسلام نقض كردهاند.
منبع: www.thenational.ae