طرح پيري جمعيت

فردي صورت ترسناكي داشت براي محبت كودكي را در آغوش گرفته بود. كودك گريه مي‌كرد و مرد هر چه كوشيد نتوانست او را آرام كند. عاقلي گفت: اگر كودك را زمين بگذاري، آرام خواهد شد. گريه او از ديدن صورت ترسناك تو است، اين حكايت ماست. با مجلس و نمايندگاني مواجهيم كه در بهترين حالت (كه نسبت به اين شك دارم) دست روي هر چه مي‌گذارند آن را خراب‌تر مي‌كنند. چه فضاي مجازي باشد، چه مساله پوشش و حجاب زنان و چه فرزندآوري. ولي بخش بدتر ماجرا هم وجود دارد. بايدن، رييس‌جمهور سابق امريكا نكته جالبي را درباره ترامپ مي‌گويد كه ترامپ اول تير مي‌اندازد، بعد هر جا اصابت كرد، دور آن را به عنوان هدف اعلامي خود خط كشيده و نمره كامل به خود مي‌دهد. اگر بايدن ايران بود و مي‌خواست رفتار و عملكرد تندرو‌ها را توصيف كند، قطعا كم مي‌آورد، زيرا اينها تير زده‌اند، اصلا هم به سيبل اصابت نكرده و فضا را شكافته و به بيرون رفته است، ولي مدعي مي‌شوند كه تير ما به خال خورده است! نمونه مي‌خواهيد؟ تقديم مي‌كنم. نايب‌رييس كميسيون فرهنگي مجلس گفت: «بر اساس گزارش ثبت احوال، در حالي كه طي هفت تا هشت سال گذشته، نرخ باروري هر سال با كاهش همراه بود، اجراي قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت موجب شد روند كاهشي متوقف و حتي در برخي بخش‌ها افزايش مثبت شود.» اين گزاره خلاف واقعيت است. پس از اجراي قانون نه تنها زاد و ولد افزايش نيافته، بلكه كمتر هم شده است. اتفاقا پيش از اجراي قانون در حال بهبود بود و پس از آن، ماجرا برعكس شد. قانون در پاييز سال ۱۴۰۰ براي اجرا ابلاغ شد. اگر تاثيري بر فرزندآوري داشته باشد، بايد از نيمه دوم سال ۱۴۰۱ شاهد آن باشيم. به ياد بياوريم كه كاهش فرزندآوري در سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۹ فقط ۸ هزار نفر بود، در سه سال‌ بعدي و در هر سال به ترتيب، ۳۱، ۱۷ و ۷۹ هزار نفر كاهش مواليد داشته‌ايم. البته در سال‌هاي ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ كاهش فرزندآوري بيشتر بود كه دلايل آن مهم است و جداگانه توضيح خواهم داد، ولي به‌طور كلي از سال ۱۳۹۹ روند كاهشي رو به بهبود شد و در سال ۱۴۰۰ به كمترين كاهش رسيد، ولي پس از آن و با اجراي اين قانون روند كاهشي تشديد شد. نكته ديگر اين اظهارنظر، اين است كه در برخي بخش‌ها افزايش فرزندآوري نيز مثبت شده است. اول اينكه فرزندآوري اين بخش و آن بخش ندارد. يك عدد كلي است كه بايد آن را با سال پيش از خود مقايسه كرد. همين سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲، با حدود 7.5 درصد كاهش فرزندآوري مواجه بوديم. اين كاهش در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال پيش از آن فقط 1.5 درصد بود.  بنابراين با اجراي قانون نه تنها روند كاهشي متوقف نشده كه افزايشي هم شده است و اين آمار همه زاد و ولدهاي ايرانيان است. ولي در جزييات شاهد نكاتي هستيم كه مهم است. افزايش اندكي در زاد و ولد خانوارهاي پرجمعيت ديده مي‌شود كه هر كدام ۳ يا ۴ يا ۵ فرزند دارند و فرزند بعدي را هم به دنيا آورده‌اند. اين افزايش به معناي كاهش بيشتر در خانوارهاي بدون فرزند يا با يك فرزند است، اتفاقا اين نقطه ضعف اجراي اين قانون است، زيرا خانوارهاي پرجمعيت براي كسب امتيازات موقتي فرزند آورده‌اند و آنان در مقايسه با افراد داراي فرزند كمتر، توجه چنداني به آينده ندارند و اين نكته مثبت اجراي قانون تلقي نمي‌شود، بلكه منفي است. متاسفانه هنگامي كه قانون را پشت درهاي بسته مي‌نويسند و از طريق اصل ۸۵ و در كميسيون ويژه چند نفري، آن را به جامعه تحميل مي‌كنند، نتيجه همين مي‌شود، همچنانكه قانون و مصوبه خلاف امنيت حجاب نيز به صورت اصل ۸۵ و در كميسيون ويژه تصويب شد. امروز مردم و جامعه و كودكاني كه به دنيا آمده‌اند و آنان كه به دلايل روشني به دنيا نيامدند، چوب بي‌درايتي در قانون‌نويسي نادرست را مي‌خورند. 

مساله جمعيت مساله‌اي ملي است و نه جناحي و حتي ايدئولوژيك كه عده‌اي بي‌اطلاع، سردمدار اين قانون شده‌اند و نه تنها نظام بهداشتي و درماني و نيز نظام بانكي و ‌پولي كشور را با چالش مواجه كرده‌اند، بلكه اعتبارات فراواني را به صورت غيرمعقول و ناكارآمد هزينه مي‌كنند و هيچ تصور روشني هم از علل كاهش فرزندآوري ندارند و اين مساله بسيار مهم را تبديل به مضحكه‌اي تبليغاتي كرده‌اند و متاسفانه كسي هم نيست كه حقيقت را صريح‌تر اظهار دارد كه چگونه اين قانون موجب مشكلات بي‌اندازه شده است. ترديد ندارم كه اغلب دست‌اندركاران هم مخالف اين قانون هستند و مي‌دانند كه ادامه آن بيهوده است، به اين سخنان رييس سازمان برنامه توجه كنيم: «اگر كل جهيزيه و‌ هزينه ازدواج جوانان را مجاني بدهيم بهتر از اين است كه وام ۴ درصدي بدهيم و به دستشان نرسد.» البته اغلب جرات اظهارنظر صريح ندارند. اين مشكل ساختار سياسي ايران است. هنر تندروها تحقير مسائل ملي است.