واكاوي نفوذ اسراييل در آسياي مركزي
همچنين همكاري‌هاي كشاورزي و فناوري اسراييل در ازبكستان، از جمله استفاده از آبياري هوشمند و فناوري‌هاي ديجيتال مي‌تواند الگويي براي كاهش وابستگي اين كشور به ايران در بخش‌هاي اقتصادي باشد.
تاجيكستان؛ تلاش براي خرابكاري در روابط تاريخي- تاجيكستان به دليل هم‌مرز بودن با افغانستان و نزديكي به ايران از نظر امنيتي براي اسراييل حائز اهميت است. اسراييل با ارائه سيستم‌هاي كنترل مرزي و شنود ماهواره‌اي به تاجيكستان، توان نظارتي اين كشور بر مناطق مرزي را افزايش داده است. اين سيستم‌ها شامل رادارهاي EL/M-2084 و نرم‌افزارهاي تحليل داده‌هاي امنيتي هستند كه مي‌توانند ترددهاي مرزي ايران را تحت نظر بگيرند. همچنين نيروهاي امنيتي صهيونيست در آموزش نيروهاي امنيتي تاجيكستان در زمينه مبارزه با تروريسم و جنگ نامتقارن نقش دارند كه در صورت تغيير روابط دو كشور اين آموزش‌ها مي‌تواند عليه منافع ايران به كار گرفته شود. تل‌آويو از طريق نفوذ در رسانه‌هاي تاجيكستان، به تبليغات ضدايراني دامن زده و تلاش كرده تا روابط فرهنگي ايران با تاجيكستان را تضعيف كند. اين در حالي است كه در سال‌هاي اخير روابط ميان تهران - دوشنبه با كنار رفتن سوءتفاهم‌هاي امنيتي رو به بهبود رفته و هر دو كشور گام‌هاي بلندي به سمت توسعه روابط استراتژيك برداشتند.
تهديد جنگ تركيبي در مرزهاي شمالي- حضور رژيم صهيونيستي در قزاقستان، ازبكستان و تاجيكستان تهديدي چندبعدي براي امنيت ملي ايران محسوب مي‌شود. در بعد نظامي فروش تسليحات پيشرفته و آموزش نيروهاي امنيتي، توان عملياتي اين كشورها را در مرزهاي ايران افزايش داده است. در بعد سايبري نصب سيستم‌هاي نظارتي و جاسوسي حريم امنيتي ايران را تحت تأثير قرار مي‌دهد. سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي انرژي و كشاورزي مي‌تواند جايگاه تهران را در معادلات منطقه‌اي تضعيف كند. براي مقابله با اين چالش‌ها ايران نيازمند تقويت همكاري‌هاي امنيتي با روسيه و چين براي مقابله با جنگ تركيبي اسراييل، توسعه فناوري‌هاي دفاعي بومي و افزايش نفوذ ديپلماتيك در آسياي مركزي است. غفلت از اين تهديدات مي‌تواند در بلندمدت هزينه‌هاي سنگيني براي امنيت ملي ايران داشته باشد.
جمع‌بندي- در آيينه آسيب‌شناسي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در قبال دفع تهديدات اسراييل بايد گفت كه ميان رصد تحولات و اتخاذ تصميمات اجرايي جهت مقابله موثر با دشمن مسيري طولاني وجود دارد. حضور پر رنگ صهيونيست‌ها در كشورهايي همچون قزاقستان، تاجيكستان يا ازبكستان اين زنگ خطر را براي تهران به صدا درآورده است كه دامنه مقابله با دستگاه‌هاي اطلاعاتي اسراييل به آسياي مركزي كشيده شده است. واقعيت آن است كه هرگونه تعلل در زنجيره رصد، شناسايي، اتخاذ تصميم و اقدام عليه نفوذ رژيم در منطقه آسياي مركزي مي‌تواند به قيمت ناامني منطقه شمال شرق كشور تمام شود. توسعه روابط راهبردي با كشورهاي حوزه «خارج نزديك» در سطوح مختلف (نظامي، امنيتي، اقتصادي و فرهنگي» و ايجاد نوعي وابستگي متقابل مي‌تواند در حكم سد نفوذ در برابر اقدامات آتي اسراييل در قبال امنيت ملي ايران تلقي شود. به بيان ديگر هنوز نفوذ صهيونيست‌ها در آسياي مركزي به انداز حوزه قفقاز جنوبي گسترش پيدا نكرده و تهران اين امكان را دارد تا تهديدات طرف مقابل را پيش از شكل‌گيري و رسيدن به نقطه بلوغ در نطفه خفه كند. رسيدن به اين نقطه كليدي مستلزم هوشياري دستگاه‌هاي سياسي - امنيتي كشور و اتخاذ تصميمات راهبردي و سريع در قبال نفوذ رژيم صهيونيستي در آسياي مركزي است.
پژوهشگر مسائل اسراييل