انگيزه‌هاي سياسي حضور ايران در جام جهاني امريكا

روز گذشته اعضاي فدراسيون فوتبال با اعضاي فراكسيون ورزش مجلس شوراي اسلامي جلسه‌اي برگزار كردند. هدف از اين جلسه بررسي آماده‌سازي تيم ملي براي حضور در جام جهاني 2026 و اساسنامه فدراسيون فوتبال بود. 

به گزارش «اعتماد»  در اين جلسه فداحسين مالكي، عضو كميسيون امنيت ملي مجلس نيز حضور داشت كه در نوع خودش جالب توجه بود. مالكي در پايان اين جلسه در جمع خبرنگاران گفت: «امروز درباره دو محور صحبت كرديم. بحث ابتدايي مربوط به صعود تيم ملي ايران به جام جهاني بود كه اهميت لازم براي پشتوانه‌سازي اين وجود دارد تا اتفاقات جام جهاني قطر ديگر رخ ندهد. در اين زمينه لازم است كارهاي خوبي صورت پذيرد كه از هر ابعادي بتوانيم حضوري مقتدر داشته باشيم. نكته ديگر هم بحث اساسنامه فدراسيون بود كه به‌طور جدي مورد صحبت قرار گرفت.» منظور نماينده مجلس از تكرار نشدن اتفاقات جام جهاني قطر شكست 6 بر 2 تيم ملي ايران مقابل انگليس و باخت برابر امريكا بود. تيم ملي ايران در حالي وارد مسابقات جام جهاني 2022 قطر شد كه مهدي تاج دوباره به فدراسيون فوتبال برگشته بود و او با اخراج دراگان اسكوچيچ، سرمربي موفق تيم ملي، كارلوس كي‌روش را روي نيمكت تيم ملي نشاند. ايران در قطر با دو شكست سنگين مقابل انگليس و امريكا و پيروزي برابر ولز در دور گروهي حذف شد.  اظهارات مالكي بار ديگر گمانه‌زني در مورد نگاه‌هاي حاكميتي به فوتبال را تاييد كرد. قبل از جام جهاني 2022 قطر گفته مي‌شد هم‌گروهي ايران با دو كشور امريكا و انگليس بسياري از مقامات سياسي را تحت تاثير قرار داده و آنها در نظر دارند از طريق موفقيت فوتبالي برابر اين دو تيم در جام جهاني در بعد سياسي به نتايج مثبتي دست پيدا كنند. حتي گفته شد تغيير و تحول در راس فدراسيون، بازگشت تاج و بركناري اسكوچيچ هم در همين راستا بود كه البته به نتيجه مطلوب نرسيد. طبق اطلاعاتي كه در ماه‌هاي پيش به دست آمد، مشخص شد كه مقامات سياسي همان ديدگاه دوره پيش را دارند؛ اين‌بار به خاطر برگزاري مسابقات در «خاك دشمن». مسابقات جام جهاني 2026 قرار است به صورت مشترك در سه كشور امريكا، كانادا و مكزيك برگزار شود.  سال گذشته داريوش مصطفوي، رييس پيشين فدراسيون فوتبال براي نخستين‌بار در مصاحبه با روزنامه اعتماد فاش كرد كه تمام اتفاقات رخ داده در انتخابات اسفند 1403 فدراسيون فوتبال كه منجر به ابقاي تاج شد با ملاحظات مربوط به برگزاري جام جهاني 2026 صورت گرفته است. مصطفوي در آن مصاحبه گفته بود: «به احتمال خيلي زياد همه اين اتفاقاتي كه افتاد به خاطر اين است كه جام جهاني در امريكا قرار است برگزار شود كه ما بايد حتما آدمي داشته باشيم كه بتواند آنجا كنترل كند.»  مصطفوي با اشاره به جام جهاني 98 و هم‌گروهي ايران و امريكا اظهار داشت: «سال 98 هم همين شد. آدم‌هايي مثل آصفي و صفايي فراهاني را آوردند توي فوتبال. كار را دست آنها دادند ولي موفق نبوديم. اين دوره هم همين خواهد شد.» با اظهارات روز گذشته عضو كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي ثابت شد اظهارات داريوش مصطفوي درست بوده و نهادهاي مختلف حاكميتي و نظارتي نسبت به نتايج تيم ملي فوتبال در جام جهاني كه در ايالات متحده برگزار مي‌شود كاملا حساس هستند.  بحث در مورد اينكه آيا تركيب فعلي مديريت فوتبال مي‌تواند مانع از تكرار نتايج جام جهاني قطر شود بسيار مفصل است. به هر حال همين تيم مديريت بود كه تيم ملي را به جام جهاني 2022 برد و بدترين نتايج تاريخ فوتبال ايران را رقم زد. تنها تفاوت تيم ملي ايران در جام جهاني 2022 قطر با تيم ملي فعلي اين است كه امير قلعه‌نويي جانشين كارلوس كي‌روش شده و بازيكنان هم 4 سال پيرتر شده‌اند. از نتايج ساير تيم‌هاي ملي نيز مي‌توان فهميد كه اوضاع اصلا مناسب نيست. كما اينكه روح‌الله لك‌علي‌آبادي، سخنگوي فراكسيون ورزش نيز در جمع خبرنگاران با اشاره به ناكامي اخير تيم ملي فوتسال زنان اظهار داشت: نتايج تيم‌هاي ملي قابل قبول نبوده است.  اظهارات نمايندگان مجلس در مورد فدراسيون فوتبال در حالي صورت گرفت كه مهدي تاج حتي آمارهاي اشتباهي را در اين جلسه مطرح كرد؛ به عنوان مثال رييس فدراسيون گفت: «جام‌جهاني براي ما مهم است كه جز تيم نوجوانان، در همه رده‌ها به جام‌جهاني صعود كرديم.» اين جمله در حالي گفته شد كه در اسفند سال گذشته تيم ملي جوانان ايران با شكست مقابل ژاپن در جام ملت‌هاي جوانان آسيا از رسيدن به جام جهاني بازمانده بود. در واقع از بين چهار تيم بزرگسالان، اميد، جوانان و نوجوانان دو تا از رسيدن به جام جهاني باز ماندند و يكي از رسيدن به المپيك. در واقع تاج بايد مي‌گفت: «جام‌جهاني براي ما مهم است و جز صعود تيم ملي بزرگسالان به جام جهاني ما در بقيه رده‌ها ناكام بوديم.» تجربه ثابت كرده هر بار حساسيت‌هاي سياسي روي تيم ملي فوتبال و نتايج آن بالا رفته و انگيزه كمك به ورزش «دستاوردهاي سياسي» بوده به نتايج قابل قبولي ختم نشده است. در عين حال چنين حساسيت‌هايي نه فقط در فوتبال كه در تمام ورزش وجود دارد. در مرداد 1403 محمدشروين اسبقيان، معاون وزير ورزش گفته بود: «دوره بعدي بازي‌هاي پارالمپيك براي ما بسيار اهميت دارد، چون در لس‌آنجلس برگزار مي‌شود و بايد سرود ايران نواخته شود و پرچم كشورمان بالا برود. اين اراده در بين ورزشكاران جانباز و توان‌ياب وجود دارد. ما بايد امريكا را در ورزش تحقير كنيم.» شايد بهتر باشد نهادهاي حاكميتي و مخصوصا مجلس عوض انتظار دستاوردهاي سياسي از فوتبال و ورزش به مشكلات مديريتي و ساختاري اين رشته پرطرفدار و تاثيرگذار با انگيزه «پيشرفت فوتبال» و «گرفتن جانب مردم» ورود كنند. اگر نمايندگان مجلس سري به وضعيت فوتبال بزنند، از ليگي كه سال گذشته پشت سر گذاشتيم و آن اتفاقات را شاهد بود تا وضعيت تمام تيم‌هاي ملي متوجه مي‌شوند آنچه بايد تغيير كند، رويكرد مديريت در عرصه فوتبال است. آن وقت نتايج قابل قبول به صورت خودكار از راه مي‌رسند؛ چه جام جهاني در امريكا باشد چه كشور ديگر. اينكه فقط وقتي پاي امريكا وسط باشد نهادهاي مختلف به فكر فوتبال و ورزش مي‌افتند، نتيجه‌اش مي‌شود همين شرايطي كه امروز داريم. نتيجه‌اش مي‌شود اينكه نماينده مجلس بگويد ما «نمي‌خواهيم نتايج جام جهاني 2022 قطر تكرار شود.» در حالي كه مجلسي‌ها بايد مي‌گفتند چه كار كنيم كه نتايج تيم‌هاي ملي فوتسال مردان و زنان، تيم ملي نوجوان، تيم ملي جوانان، تيم ملي اميد، تيم ملي فوتبال ساحلي و تيم ملي بزرگسالان در جام ملت‌هاي آسيا تكرار نشود يا چه كار كنيم ديگر در استاديوم‌ها چشمي در نيايد يا جمجمه‌اي شكافته نشود، استاديوم‌هاي نو و مجهز داشته باشيم و فوتبال ملي را از افول نجات بدهيم.